Kazdağları’nda Edremit /Balıkesir yetişen Thymus pulvinatus ve T. cherlerioides Lamiaceae türleri üzerinde karşılaştırmalı mikromorfolojik ve anatomik araştırmalar

Bu araştırmada, Kazdağları’ ndan toplanan ve morfolojik olarak birbirine yakın olan iki endemik tür üzerinde mikromorfolojik ve anatomik çalışmalar yapılarak türler arasındaki benzerlik ve farklılıklar ortaya konmuştur. Anatomik çalışmalar için gerekli bitki örnekleri Kazdağları’ ndan toplanmıştır. Mikromorfolojik çalışmalarda taksonların gövde ve yapraklarındaki epidermis yüzeyi ve tüy yapısı hem Işık mikroskopunda LM hem de Elektron mikroskobunda SEM incelenmiştir. Anatomik çalışmalarda, taksonların gövde ve yapraklarından alınan enine kesitler incelenerek elde edilen anatomik karakterler karşılaştırmalı olarak tabloda gösterilmiştir. Ayrıca hücre ve dokuların mikroanatomik ölçümleri de hesaplanmıştır. Araştırma sonucunda taksonların gövde anatomik kesitlerinin şekillerinde ve korteks tabakasında farklılıklar gözlenmiştir. Yaprak enine kesitlerinde, mezofil tabakası dorsiventral ve orta damarlarında sklerankima tabakası geniş yer kaplamaktadır. Yüzeysel kesitlerde stoma tipi diasitik ve epidermis hücreleri ile aynı seviyede amfistomatik olduğu belirlenmiştir. Mikromorfolojik çalışmalarda trikom tipinin örtü ve salgı tüylerinden kapitat ve peltat oluştuğu ve Thymus pulvinatus’ un gövde ve yapraklarının Thymus cherlerioides’e göre daha yoğun olarak örtü ve salgı tüyleri taşıdığı görülmüştür

Anahtar Kelimeler:

anatomi, Kazdağları, Lamiaceae, mikromorfoloji, Thymus, tüy

Comparative micromorphological and anatomical investigations on Thymus pulvinatus and T. cherlerioides Lamiaceae growing in Kazdağı Edremit-Balıkesir/Turkey

In this investigation, on two endemic species morphologically close to each other are collected from Kazdağı Mountain, micromorphological and anatomical studies were made of the similarity and differences between species. Plant samples that required for anatomical studies are collected from Kazdağı Mountain. Micromorphological studies, the surface of the stems and leaves the epidermis and trichome structure were examined by LM and SEM. In anatomical studies, cross-sections of stems and leaves were examined and to obtained anatomical characteristics comparatively as shown in table. In addition, micro-anatomic measurements of cells and tissues have also been calculated. As a result of the research, cross-sections of stems the taxa were observed shapes and cortex layer differences. Leaf cross-sections, mesophyll layer is dorsiventral. Also transection of midrib the scleranchymatic layer is lined broadly. Transections of surface, the type of stomata is diasytyc and stomata were determined at same level with epidermis amphistomatic . In micromorphological studies, trichome occured that glandular capitate and peltate and eglandular type trichomes as well as stems and leaves of Thymuspulvinatus have observed more density glandular and eglandular trichomes than Thymus cherlerioides

Keywords:

anatomy, Kazdağı Lamiaceae, micromorphology, Thymus, trichome,

PDF

___

Alan, S. 2007. Eskişehir’ de yetişen Thymus L. (Labiatae) türleri üzerinde anatomik araştırmalar, Anadolu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 8(1):161-180.
Aytaş, T. 2003. Morphological and anatomical studies on the some species of Thymus L.(Labiatae) distributed in Karadeniz Region, Ot Sistematik Botanik Dergisi, 10(1):31-56.
Başer, K. H. C., Satıl, F., Tümen, G. 2001. Thymus pulvinatus Celak., The Karaca Arboretum Magazine, 6(1): 39-42.
Baytop, A. 1972. Bitkisel Drogların Anatomik Yapısı, İst. Üniv. Ecz. Fak. Yay., No. 829.
Baytop, T. 1999. Türkiye’ de Bitkilerle Tedavi, Geçmişte ve Bugün, Nobel Tıp Kitapevleri, s. 253-255, İstanbul.
Bown, D. 1995. The herb society of America Encyclopedia of herb & their uses, Dorling Kindersleg, New-York.
Davis, P.H. 1982. Flora of Turkey and The East Aegean Islans. Vol 7, Edinburgh Univ. Press,.
Davis P. H., Mill R. R., Tan K. (eds.), 1988. Flora of Turkey and the East Aegean Islands (supplement), Vol. 10, Edinburgh University Press, Edinburgh.
Güner, A., Özhatay, N., Ekim, T., Baser, K. H. C. 2000. Flora of Turkey and the East Aegean Islands, vol. 11. Edinburgh University Press, Edinburgh.
Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M., Babac, M. T,(eds.) 2012. Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını. İstanbul.
Harley, R. M., Atkins, S., Budantsev, A., L., Cantino, P. D., Conn, B. J., Grayer, R., Harley, M. M., Kok, R. D., Krestovskaja, T., Morales, R., Paton, A. J., Ryding, O., Upson, T. 2004. Flowering Plants, Dicotyledons: Lamiales (except Acanthaceae including Avicenniaceae), Ed. J., W., Kadereit, Springer, 167–191, Germany.
Kaya, A., Satıl, F., Başer,K. H. C., Tümen, G. 2000. Thymus aznavourii Velen. (Labiatae) Üzerinde Morfolojik ve Anatomik Çalışmalar, Ot Sistematik Botanik Dergisi. 7(1): 95-105.
Kesercioğlu, T., Tung, T., Nakipoğlu, M. 1990. Batı Anadolu’ nun Endemik Türleri Üzerine Araştırmalar, I Thymus zygioides Griseb. var. lycaonicus (Celak.) Ronniger. (Yer Kekiği) Üzerinde Morfolojik Anatomik ve Sitolojik Araştırmalar, Ormancılık Araş. Enst. Yay., No: 71. 36(1):75-90.
Lakušić, B., Jančić, R., Živanović, P., Slavkovska, V. 1999. Anatomical observations on Thymus bracteosus Vis. ex Bentham (Lamiaceae), Flora Mediterranea. 9:269-276.
Meidner, H., Mansfield, T.A. 1968. Physiology of Stomata, Graw-Hill, New York.
Özatlı, S., Tümen, G. 2000. Bitlis yöresinde yetişen endemik Thymus fedtschenkoi Ronniger var. handelii (Ronniger) Jalas üzerinde morfolojik, anatomik çalışmalar, XV. Ulusal Biyoloji Kongresi, 5-9 Eylül 2000, Ankara.
Tanker, N., İliulu, F. 1981. Türkiye’ de Kekik olarak Kullanılan bitkilerden Thymus capitatus (L.) Hoffm. et Link. Ankara Eczacılık Fakültesi Mecmuası, 11:127-135.
Tavukçuoğlu, S., Kaynak, G., Tuyji, O. 1996. Uludağ’ da Yayılışı olan Thymus L. Türleri Üzerinde Morfolojik ve Anatomik Araştırmalar, Turkish Journal of Botany, 20: 59-71.
Metcalfe, C. R., Chalk, L. 1979. Anatomy of Dicotyledones, Vol. 1, Second edition, Oxford Univ. Pres., London.
Metcalfe, C. R., Chalk, L. 1950. Anatomy of Dicotyledones, Vol. 2, Oxford Univ. Pres., London.
Morales R., The history, botany and taxonomy of the genus Thymus. In Stahl-Biskup and Saez (eds) The genus Thymus, 1-43 (2002). Taylor and Francis, London.
Satıl, F., Dirmenci, T., Tümen, G. 2004. Türkiye’ deki Satureja L. türlerinin ticareti ve doğadaki durumu-1. 14. Bitkisek İlaç Hammaddeleri Toplantısı, bildiriler, 29-31 Mayıs 2002, , 94-100, Eskişehir.
Satıl, F.,Kaya, A., Bıçakcı, A., Özatlı, S., Tümen, G. 2005. Comparative Morphological-Anatomical and Palynological Studies on Thymus migricus Klokov & Des.-Shostand T. fedtschenkoi Ronniger var.handelii (Ronniger) Jalas Grown in East Anatolia, Pakistan Journal of Botany, 37(3):531-549.
Sezik, E., Saraçoğlu, İ. 1988. Türkiye’ de halk ilacı ve çay olarak kullanılan bitkiler üzerinde morfolojik ve anatomik araştırmalar. V. Thymus eigii (M. Zohary et P. H. Davis) Jalas., Doğa Tu. Tıp. Ve Ecz. D., 12(1):32-37