Mütevatir Kıraat İmâmlarının Kıraat Öğretimindeki Usûlleri

Bu çalışmanın amacı mütevatir Kıraat İmâmlarının Kıraatteki usûlleri ve öğretim metotları hakkında bilgi vermektir. Kıraat ilmi, Kur'ân'ın metnini ve kıraatini (telaffuzunu) farklılıkları ile ilk nazil olduğu günden itibaren aslını muhafaza ederek bir usûl ve metod dairesinde nesilden nesile intikalini sağlayan bir ilimdir. Rasûlullah (s.a.s), Cebrail vasıtasıyla kendisine indirilen ve öğretilen usûle göre vahyi ashabına tebliğ etmiş; hem yazdırmış hem de kıraatini öğretmiştir. Ashab da Rasûlullah ‘tan öğrendikleri şekliyle kendilerinden sonra gelen ve öğrencileri mesafesinde olan Müslümanlara hem tilâvetini öğretmiş hem de gerektiğinde izahını yapmışlardır. Hz. Osman zamanında birçok beldelere gönderilen Mushaflarla birlikte bunları Müslümanlara okuyan ve okutan kâri’ler görevlendirilerek kıraat eğitiminin gelişmesine öncülük etmişlerdir. Kıraat eğitim ve öğretimi konusunda Ashabın izinden giden Tabiinden ve etbaʿu’t-tabiinden oluşan meşhur kıraat imâmları, kendilerine sahih senetlerle ulaşan mütevatir kıraatleri onları takip eden sonraki nesillere öğretmişlerdir. Kıraat imâmlarının kıraatlerini öğretme şekilleri ashaptan kendilerine intikal eden usûllere göre olduğu gibi onlardan sonra gelen nesillerde de aynı usûl ve metotlar devam ettirmişlerdir. Bu çalışmada kıraat-ı aşere imâmlarının ve râvilerinin usûl bahsine taalluk eden ve kurala tâbi olan kıraat farklılıklarını okuma ve öğretme yöntemleri ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Kıraatler, Usûl, Kıraat İmamları, Kıraat Eğitimi, Mushaf

Methods of Mutawatir Recitation Imams in Recitation Teaching

The aim of this study is to give information about the methods and teaching methods of Mutawatir Qiraat İmâms. The Messenger of Allah (pbuh) conveyed the revelation to his companions in accordance with the method revealed and taught to him through Gabriel; He both had it written and taught his recitation. The Companions, as they learned from the Messenger of Allah, both taught the recitation and explained when necessary to the Muslims who came after them and were at a distance from his students. Along with the Mushafs sent to many towns in the time of Hz.Osman, the karis who read and taught them to Muslims were appointed and they pioneered the development of recitation education. Famous recitation imâms, consisting of Tabiin and Etbaʿu't-Tabiin, who followed the footsteps of the Companions in recitation education and training, taught mutawatir recitations that reached them with sound proofs to the next generations who followed them.In this study, the methods of reading and teaching the recitation differences, which are related to the method and subject to the rule, of the imâms and narrators of qiraat-i ashare will be discussed.

Keywords:

Recitations, Methods, Recitation Imams, Recitation Education, Mushaf.,

PDF

___

Ahmed b. H. (1985). el-Müsned (Muhammed Saîd Besyûnî, Nşr.). y.y.
Buhârî. (1981). el-Câmiʿu’ṣ-ṣaḥîḥ. Mektebetü'l-İslâmiyye.
Çetin, A. (1982). Kur’ân İlimleri ve Kur’ân-ı Kerim tarihi. Dergâh.
El-İsfehânî, E. N. A. (ts.). Hilyetü’l-evliyâ’. Mektebetü’l-Hancî.
Ebû Şâme, Ş. A. (1986). Mürşidü’l-vecîz ilâ ʿulûmi tetʿallaḳu bi’l- Kitâbi’l-ʿaziz (Tayyar Altıkulaç, Thk.). TDV.
El-Kasım, E. U. (1995). Fedâilü’l-Kur’ân ve meâlimuh ve âdâbüh. (Ahmed b. Abdulvâhid el-Hayyâtî, Nşr.). Matbaʿatü’l-Füdâle.
Ed-Dabbaʿ, A. M. (ts.). el-İḍâetü fi usûli’l-kıraeti, (Abdülhamid Ahmed Hanefî, Nşr.). y.y.
Ed-Dânî. (1997). el-Ahrufü’s-sab’a li’l-Kur’ân (Abdülmüheymin Tahhan, Nşr.). Dâru’l-Menâr.
Ed-Dânî. (2015). et-Teysîr fî’l-kıraati’s-sebʿi. Dâru’l-Endülüs.
El-Kâdî. (2002). Tarihu’l-kurrâi’l-aşere. el-Mektebetü’l-Ezheriyetü li’t-Türâs.
El-Kâdî. (2013). el-Büdüru’z-zâhira fî’l-kıraati’l-ʿaşri’l-mütevâtira. Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye.
El-Umânî, (2006). el-Kitâbü’l-evsât fî ilmi’l-kıraat (İzzet Hasan, Nşr.). Dâru’l-Fikr.
Ez-Zehebî, Ş. M. (1995). Ma’rife-tu’l-kurrâi’l-kibâr ala’t-tabakât ve’l-a’sâr (Cilt. 4) (Tayyar Altıkulaç, Thk.). İSAM Yayınları.
İbn Kuteybe. (1973). Te’vîlü müşkili’l-Kur’ân (Ahmed Şakar, Nşr.). el-Mektebetü’l-İlmiyye.
İbnü’l-Cezerî. (1972). Tahbîru’t-teysîr fî’l-kıraati’l-ʿaşri (Ahmed Muhammed Müflihu’l-Kudât, Thk.). Dâru’l-Furkân.
İbnü’l-Cezerî. (1974). Ġayetü’n- nihâye fi ṭabakâti’l-ḳurrâ (Cilt. 2). Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye.
İbnü’l-Cezerî. (2006). en-Neşr fî kıraati’l-ʿaşr. Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye.
İbnü’l-Kâsıh. (1954) Sirâcü’l-kârii’l-mübtedi’ ve tezkiratü’l-mükrii’l-müntehî (Muhammed Âli ed-Debbâʿ, Haz.). Mektebetü Mustafa el-Bâbî.
Küçük, C. (2018). Kur’ân ve kıraatlerin kaynağı. Vankulu Sosyal Araştırmalar Dergisi, (1), 207-228.
Küçük, C. (2021). Abdullah İbn Mes’ud ve kıraatı. Van İlahiyat Dergisi, 9(15), 40-59.
Mekkî el-Kaysî. (ts.). el-İbâne ʿan meʿâni’l-ḳırâât (Abdulfettah İsmâil Şiblî, Thk.). Dâru’n-Nahḍâ.
Sehâvî, A. (1987). Merâtibu’l-usûl ve ġaraibü’l-füsûl (Ali Hüseyin el-Bevvâb, Thk.). Mektebetü’t-Türâs.
Tetik, N. (1990). Başlangıçtan IX. hicrî asra kadar kıraat ilminin taʿlimi. İşaret.
Ünal, M. (2005). Kur’ân’ın anlaşılmasında kırâat fârklılıklarının rolü. Fecr.
Zürkânî, M. A. (1990). Menâhilu’l-irfân fi ‘ulum’l-Kur’ân. Dâru’l-İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî.