Âyetlerde Geçen Esmâ-i Hüsnânın Fıkhî ve İtikadî Hükümlere/Meselelere Kaynaklık Etmesi

Kur’ân-ı Kerim, farklı üslûp ve kalıplarda değişik isimlerle Allah’ı insanlara tanıtmış ve bu isimleri de “el-esmâu’l-husnâ” diye adlandırmıştır. Bir sıfat tamlaması olan bu terkip Allah’a ait tüm isimleri ifade etmek üzere “en güzel isimler” demektir. Türkçede daha çok Farsça karşılığı olan “esmâ-i hüsnâ” şekliyle kullanılmaktadır. Biz de söyleyiş kolaylığı ve yaygınlığı açısından çalışmamız boyunca bu terkibin “esmâ-i hüsnâ” şeklindeki kullanımını tercih edeceğiz. Esmâ-i hüsnâ, zât-ı ilâhîyi tanıtır nitelikte olması hasebiyle Kur’ân’da yaygın bir şekilde; birçok âyette veya âyetin sonunda zikredilmektedir. Allah’ın isimleri Kur’ân’da rastgele serpiştirilmemiştir. Tek ya da ikili olarak gelen bu isimlerin, geçtikleri âyetlerin ve o âyetlerin içerisinde yer aldığı pasajların muhtevasıyla sıkı bir münâsebet içindedir. Özellikle âyetlerin sonunda zikredilen esmâ-i hüsnâ, hem âyetin anlaşılmasında önemli bir yer tutmakta, hem de önceki ve sonraki âyet içerikleriyle çoğu zaman sıkı bir anlam ilişkisi içinde bulunmaktadır. Müfessirler, âyetlerde zikredilen esmâ-i hüsnâyı filolojik tahlili ve bağlamla olan irtibatı gibi açılardan incelemişlerdir. Hatta bu isimlerden birtakım hükümler ve itikadî sonuçlar çıkarmış oldukları görülmektedir. Bu da âyetlerdeesmâ-i hüsnânın zikredilmesinin değişik sebepleri olduğu gibi hukuki ve itikadî hükümlere kaynaklık edebileceğini göstermektedir. Allah’ın isimlerini bu açıdan inceleyip hükme kaynaklığını ortaya çıkarmak önem arz etmektedir. Bundan dolayı bunu bir makale çalışması çerçevesinde inceleme ihtiyacı duyduk. Anahtar Kelimeler: Kur’ân-ı Kerim, Âyet, al Esmâu’l-Hüsnâ, Fıkıh, Vahhâb.

Anahtar Kelimeler:

Kur’ân-ı Kerim, Âyet, al Esmâu’l-Hüsnâ

PDF

___

Abîd, A. (1997). Esmâullahi’l-Hüsnâ fî HavâtimÂyâtSûreti’l-Fâtihave’l-Bakara. 1. baskı, Riyâd.
Abîd, A. (1997). Esmâullahi’l-Hüsnâ fî HavâtimÂyâtSûreti’l-Fâtihave’l-Bakara. 1. baskı, Riyâd.
Âlûsî, Ş. (ts.). Rûhu’l-Meânî fî Tefsîri’l-Kur’âni’l-Azîm ve’s-Seb’i’l-Mesânî. Beyrut.
Beydâvî, N. (ts.). Envâru’t-Tenzîl ve Esrâru’t-Tevîl. 1. baskı, Beyrut.
Bilmen, Ö. (1967). Hukuku İslamiyye ve IstılahatıFıkhiye Kamusu. İstanbul: Bilmen Basımevi.
Dârimî, M. (2000). Sunenu’d-Dârimî. (Thk.: Hüseyin SelîmEseded-Dârimî), 1. baskı, Riyâd.
EbûHayyân, M. (1993). el-Bahru’l-Muhît. (Thk.: Adil AhmedAbdulmevcud - Alî Muhammed Muavvid), 1. baskı, Beyrut.
Erdoğan, M. (2010). Fıkıh ve Hukuk Terimleri. İstanbul.
Eş’arî, H. (ts.). Makālâtü’l-İslâmiyyîn ve İhtilâfü’l-Mûsâllîn. (Thk.:HelmutRitter),3. Basım, Beyrut.
Gamidi, A. (1994). EsbabuSukuti'l-Ukube fi'l-Fıkhi'l-İslami. Mekke.
Gölcük, Ş. &Toprak, S. (1996). Kelam. 3. Baskı, Konya: Tekin Yayınları.
Güneş, A. & Altın, M. (2016). Kur’ân’da “Gafûr” İsmi ve Geçtiği Âyetlerle İlgisi. NEÜİF Dergisi,41, 39‐72.
Şirbînî, M. (ts.). es-Sirâcu’l-Munîr. MatbaatuBulaki’l-Emîriyye.
_____,(1958). Muğni’l-Muhtac. Mısır.
İbnü’l-Humam, K. (ts.). ŞerhuFethi’l-Kadir. Beyrut: Dâru’l-Fikr.
İbnKesîr, İ. (2000). Tefsîru’l-Kur’âni’l-Azîm. (Thk.: Mustafa Seyyid Muhammed vd.), 1. baskı, Kâhire.
KadîAbdulcebbâr, E. (2001). Şerhu’l-Usûli’l-Hamse. Beyrut: Daruİhyai’t-Turasi’l-Arabi. ______, (ts.). Müteşâbihü’l-Kur’ân, (Thk.: Adnan Muhammed Zerzûr), Kahire.
Karaman, H., Çağrıcı, M., Dönmez, İ. K. & Gümüş, S. (2006). Kur’ân Yolu Türkçe Meâl ve Tefsir. 2. baskı, Ankara
Karaman, H., Bardakoğlu, A. & Apaydın, H. Y. (2004). İlmihal. 6. Baskı, İstanbul.
Kasanî, A. (1986). Bedâiu’s-Sanâî. Beyrut.
Kurtubî, A. (2006). el-Câmi’ liAhkâmi’l-Kur’ân. (Thk.: Abdullah b. Abdulmuhsin et-Türki), Beyrut.
Kutub, S. (2003). Fî Zilâli’l-Kur’ân, 32. baskı, Kâhire.
Mahallî, C. &Suyûtî, C. (2005). Tefsîru’l-Celâleyn. Beyrut. Nesefî, E. (1999). Medarikü’t-Tenzîl ve Hakâiku’t-Te’vî. 2. Basım, Beyrut. Özdemir, A. (2018). el-Esmâu’l-Hüsnâ Bağlamında Kur’ânSûreleri. 1. Baskı, Konya: Hüner Yayınları.
Râzî, F. (1981). Mefâtîhu’l-Gayb. 1. baskı, Beyrut.
Serahsî, E. (2001). el-Mebsût. Beyrut.
Tabâtabâî, M. (1997). el-Mîzân fî Tefsîri’l-Kur’ân.1. baskı, Beyrut.
Taberî, E. (2001). Câmiu’l-Beyân an Tevîli’l-Kur’ân. (Thk.: Abdullah b. Abdulmuhsin et-Türki), Kâhire.
Taftazânî, S. (1991). Kelâm İlmi ve İslam Akaidi(Şerhu’l-Akâid). (Haz.: Süleyman Uludağ), İstanbul.
Tunç, C. (1978). Kelâm İlminde Büyük Günah Meselesi. AÜİF Dergisi, 23, 326-342.
YAZIR, E. (1979). Hak Dini Kur’ân Dili. 3. baskı, İstanbul.
Zeccâcî, E. (1986). İştikâkuEsmâillah. (Thk.:Abdulhüseyin Mübarek), Beyrut.
Zemahşerî, E.(2003). Keşşâf‘an Hakâ’ikiGavâmizi’t-Tenzîl ve ‘Uyûni’l-Ekâvîl fî Vücûhi’t-Te’vîl. 1. Basım, Beyrut: Daruİhyai’t-Turasi’l-Arabi.
Zuhaylî, V. (2009). et-Tefsîru’l-Münîr. 10. baskı, Şam.