Orta Anadolu Bölgesinde Domates güvesi [Tuta absoluta Meyrick (Lepidoptera:Gelechiidae)]'nin bazı biyolojik özellikleri üzerinde araştırmala

Ülkemizde 2009 yılında Ege ve Akdeniz Bölgesinde tespit edilen ve hızlı bir şekilde bütün ülkeye yayılan Domates güvesi (Tuta absoluta Meyrick Lep.:Gelechidae) domatesin ana zararlısı konumuna geçmiştir. Orta Anadolu Bölgesinde 2010 yılında bütün illerde tespit edilmiştir. Domates güvesinin biyolojik özelliklerinin belirlenmesi amacıyla açık alan ve kafes (2x2m) çalışmaları yapılmıştır. Çalışmalarda zararlının ilk ergin çıkış tarihi, ilk yumurta, ilk larva, ilk pupa görülme tarihleri ile yıllık döl sayısı ve kışlama durumu ortaya konulmuştur. Sonuç olarak, Orta Anadolu Bölgesinde 2011 yılında Domates güvesinin ilk ergin çıkışı 08.06.2011 ve 2013 yılında ise 24.05.2013 tarihinde olduğu tespit edilmiştir. Orta Anadolu Bölgesi koşullarında zararlının 2013 yılında 4.5, 2011 yılında ise 3.5 döl verdiği belirlenmiştir.2011 yılında döl süreleri sırasıyla 39, 29 ve 36 gün olarak belirlenmiştir. 2013 yılında birinci döl süresi 32, ikinci 29, üçüncü 31 ve dördüncü döl süresi 47 günde tamamlanmıştır. Ayrıca zararlının açık alanda kışı geçiremediği ortaya konulmuştur

Anahtar Kelimeler:

Domates güvesi, biyolojik özellikler; döl sayısı

Investigations on some biological characteristics of Tomato leaf miner [Tuta absoluta Meyrick (Lepidoptera: Gelechiidae)] in Central Anatolia region

Tuta absoluta which is determined in Aegean and Mediterranean regions in 2009 and quickly spread to the whole country becomes key pest of tomato. It has been determined nearly all of province in Central Anatolia region in 2010. Open field and cage (2x2m) studies were carried out to determine biological characteristics of T. absoluta. In the study, the first times occurring of adult, egg, larvae, pupae and per year generations of T. absoluta were determined. Open field and cage trials were conducted on open field in Ankara. Also overwinter of T. absoluta was conducted. As a result, it was determined that the date first adult emergence on 08.06.2011 and 24.05.2013 were respectively. In 2011 up to 3.5 generations per year was determined, while in 2013 it was determined the pest could complete up to 4.5 generations per year under conditions Central Anatolia region. The times of generations of T. absoluta in 2011 were 39, 29 and 36 days respectively. Times of generations were in 2013, first 32, second 29, third 31, fourth 47 days. It was also determined that T. absoluta could not overwinter in Central Anatolia region.

Keywords:

Tomato leaf miner, biological characteristics; generations,

PDF

___

Anonim 2014. http://www.tarim.gov.tr/sgb/Belgeler/SagMenuVeriler/BUGEM. (Erişim tarihi: 12.05.2015).
Barrientos Z.R., Apablaza H.J., Norero S.A. and Estay P.P. 1998. [Threshold temperature and thermal constant for development of the South American tomato moth Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae)]. Ciencia e Investigacion Agraria 25: 133-137. (CAB abstracts).
Çetin G., Hantaş C. ve Sönmez İ. 2014. Güney Marmara Bölgesi'nde Domates güvesi [Tuta absoluta (Meyrick, 1917) (Lepidoptera: Gelechiidae)]'nin doğa koşullarında bazı biyolojik özelliklerinin belirlenmesi. Bitki Koruma Bülteni, 54(3): 181-189.
Cuthbertson G.S.A. 2011. Development rate of Tuta absoluta under UK glasshouse conditions. Sgricultura and Horticulture Development Board. Fera York, YO41 1 LZ.
Desneux N., Eric W., Kris A. G. W., Burgio G., Arpaia S., Vasquez C. N., Cabrera J.G., Ruescas D. C., Tabone E., Frandon J., Pızzol J., Poncet C., Cabello T. and Urbaneja A. 2010. Biological invasion of European tomato crops by Tuta absoluta: ecology, geographic expansion and prospects for biological control. Journal Pest Science, 83, 197-215.
EPPO. 2005. Tuta absoluta. Data sheets on quarantine pests. European and Mediterranean Plant Protection Organisation. EPPO Bulletin, 35: 434-435.
Erdoğan P. and Babaroğlu N. 2014. Life Table of the Tomato Leaf Miner, Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae). Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 31 (2), 80-89.
Erdoğan P. ve Barış A. 2005. Orta Anadolu Bölgesi Örtüaltı Domates Yetiştiriciliği Entegre Mücadele Araştırma, Uygulama ve Eğitim Projesi. Tagem Projesi (Basılmamış), Ankara.
Erdoğan P., Barış A. ve Alpkent Y.N. 2014. Orta Anadolu Bölgesinde domateslerde zararlı olan Domates güvesi [Tuta absoluta Meyrick (Lep.:Gelechiidae)]'nin ve doğal düşmanlarının sürveyi ile popülasyon takibi. Bitki Koruma Bülteni, 54 (3): 255-265.
Franca F.H. 1993. Por Quanto Tempo Conseguiremos Conviver Com a Traca-Do Tomateiro Hortic. Bras., 11:176-178.
Has A., Çalışkaner S., Dörtbudak N. ve Erdoğan P. 1996. Orta Anadolu Bölgesi'nde Solanaceae familyası bitkilerinde zarar yapan Patates güvesi [Phthorimae operculella (Zeller)]'nin yayılışı, bulaşma oranları, yoğunlukları ve zarar şekilleri ile mücadelesine esas olacak biyolojik ve ekolojik faktörlerin saptanması ve mücadelesi üzerinde araştırmalar. Tagem Projesi (basılmamış), Ankara.
Kansu İ. A. 1988. Böcek Çevre Bilimi (Böcek Ekolojisi). Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, No:1045 Ders Kitabı: 302.
Kılıç T. 2010. First record of Tuta absoluta in Turkey. Phytoparasitica. 38 (3), 243-244.
Kılıç T. 2011. Domates güvesi [Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae) ]'nin Türkiye'deki yayılışı ve mücadelesine yönelik alınan önlemler. Türkiye IV. Bitki Koruma Kongresi Bildirileri, 28-30 Haziran, Kahramanmaraş, 496s.
Mamay M. ve Yanık E. 2012. Şanlıurfa'da domates alanlarında Domates güvesi Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae)'nin ergin popülasyon gelişimi. Türkiye Entomoloji Bülteni, 2(3):189-198.
Pereyra P.C. and Sanches N. 2006. Effect of two Solanaceous plants on developmental and population parameters of the tomato leafminer, Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae). Neotropical Entomology 35: 671-676.
Polat B., Özpınar A., Şahin A.K. 2015. Çanakkale ilinde Domates güvesi, Tuta absoluta (Meyrick 1917), (Lepidoptera: Gelechiidae)'nin konukçuları ve bulaşma oranının belirlenmesi. Bitki Koruma Bülteni, 55(4):331-339.
Raman K. V. 1987. Potato tuber moth. Technical Information Bulletin 3. International Potato Center, Apart ado 5969, Lima, Peru, 13.
Tatlı E. ve Göçmen H. 2011. Domates güvesi, Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae)' nın Batı Akdeniz Bölgesi Domates Üretim Alanlarında Yayılışının ve Populasyon Değişiminin İzlenmesi. Türkiye IV. Bitki Koruma Kongresi Bildirileri, 28-30 Haziran, Kahramanmaraş. 271.
Vercher R., Calabuing A. and Felipe C. 2010. Ecología, muestreos yumbrales de Tuta absoluta (Meyrick). Phytoma España 217: 23.
Von Arx R., Goueder J., Cheikh M. and Ben Temine A. 1987. Integrated control of potato tuber moth (Phthorimae operculella (Zeller) in Tunusia. Insect Science. Application. 8(4-5-6), 989-994.
Zümreoğlu S., Özar A.İ., Kaya N., Genç H., Akbulut N., Hıncal P. and Yaşarakıncı N. 1996. Ege Bölgesinde Tütün gebesi [Phthorimae operculella (Zeller)]'nin ergin popülasyon seyrinin izlenmesi, doğal düşmanlarının tesbiti ve mücadele yöntemlerinin araştırılması. Türkiye 3. Entomoloji Kongresi Bildirileri, 24-28 Eylül 1996, Ankara. 159-166.