Ali Faik YILDIRIM, Orhan BÜYÜK, Filiz ÜNAL

Marmara bölgesi mısır ıslah araştırmalarında geliştirilen genotiplerin sap ve koçan çürüklüğü hastalığına (Fusarium moniliforme) karşı reaksiyonlarının belirlenmesi

Bu çalışma 2012-2014 yılları arasında Sakarya ilinde yürütülmüş ve TAGEM tarafından desteklenmiştir. Ülkemiz mısır yetiştiriciliğinde önemli bir yeri olan Marmara bölgesi mısır alanlarında sap ve koçan çürüklüğü hastalığına (Fusarium moniliforme) karşı yapay inokulasyonlar yapılmıştır.Sap çürüklüğü için kürdan yöntemi ve koçan çürüklüğü için ise şırınga (enjektör) yöntemi kullanılmıştır. Kendilenmiş hatların reaksiyon denemeleri; Sakarya Mısır Araştırma İstasyon Müdürlüğü deneme arazisinde tesadüf blokları deneme desenine göre üç tekerrürlü olarak kurulmuştur. Denemelerde, inokulumlu ve kontrol parsellerinin her parselinde 10’ ar bitki muamele edilmiştir. Marmara bölgesi mısır ekim alanlarında Fusarium moniliforme tarafından oluşturulan sap ve koçan çürüklüğüne karşı 60 genotipin (kendilenmiş hat) reaksiyonları belirlenmiştir. Sakarya Mısır Araştırma İstasyonu Müdürlüğü mısır ıslahçıları tarafından 2012 ve 2013 yıllarında belirlenen ümitvar 30’ar kendilenmiş hatlar test edilmiştir. 2014 yılında ise 2012 ve 2013 yıllarında Fusarium sap çürüklüğü etmenine karşı orta dayanıklı ve orta hassas reaksiyon gösteren hatlar ile Fusarium koçan çürüklüğüne karşı dayanıklı ve orta dayanıklı reaksiyon gösteren ümit var hatların reaksiyonları saptanmıştır. Sonuç olarak; Fusarium sap çürüklüğüne karşı 1 adet kendilenmiş hat orta dayanıklı, 6 adet kendilenmiş hat orta derecede hassas bulunmuştur. Bununla birlikte, 12 genotipin Fusarium koçan çürüklüğüne dayanıklı diğer 12 genotipin ise orta dayanıklı olduğu belirlenmiştir. Ümit var bulunan kendilenmiş hatlar ıslahçı kuruluşlar tarafından sap ve koçan çürüklüğü hastalıklarına karşı genitör bitki kaynağı olarak kullanılabilecektir.

Anahtar Kelimeler:

Mısır, dayanıklılık, genotip, Fusarium

Determination of reactions of genotypes developed in maize breeding studies in the Marmara region against stalk and ear rot diseases caused by Fusarium moniliforme

This study was carried out in Sakarya province between in 2012 and in 2014 and supported by the General Directorate of Agricultural Research and Policies. Reactions of 60 genotypes were determined against stalk and ear rot diseases caused by Fusarium moniliforme in maize growing areas of the Marmara region. Artificial inoculations of the stalk and ear rot disease were performed in the Marmara region, having an important role in maize cultivation in our country. Toothpick and syringe methods were used for stalk rot and ear rot respectively. Reaction trials of inbred lines were set up in a randomized complete block design with three replications in the experimental field of Directorate of Sakarya Maize Research Station. In the experiments, 10 plants per each plot of inoculated and control plots were treated. Sakarya Directorate of Maize Research Station corn breeder promising set out in 2012 and 2013 by 30 inbred lines were tested. In the year 2014, in the years 2012 and 2013 to Fusarium stalk rot against mid-resistant and moderately susceptible reaction showing the lines and, to Fusarium ear rot against resistant and moderately resistant reaction showing, there’s hope lines of reactions has been identified. As a result, 1 inbred line and 6 inbred lines were found to be middle resistant and moderately susceptible against Fusarium stem rot, respectively. However, it was determined that 12 genotypes were resistant and another 12 genotypes were moderately resistant to Fusarium ear rot. Inbred lines found to be promising can be used as genitor plant sources against stalk and ear rot diseases by corn breeders' organizations.

Keywords:

Maize, resistance, genotip, Fusarium,

PDF

___

Abbas H. K., Mirocha C. J., Pokorney J. D., Gould S. L. and Kommodahl T. 1988. Mycotoxins of Fusarium spp. associated with infected ears of corn in Minnesota. Appl. Environ. Microbiol., 54:1033-1039.
Aktaş H., Tunalı B. ve Aktuna İ. 1994. Bolu ve Zonguldak illeri mısır ekim alanlarında grülen fungal etmenlerin saptanması ve bazı önemli patojenlere karşı çeşit reaksiyonları üzerine araştırmalar. Tr. J. of Agricultural and Forestry, 18:287-295.
Anonim 2012. Ulusal Mısır Konseyi Mısır Raporu, Ekim 2012, 91 sayfa
Anonim 2013. TÜİK, Bitkisel Üretim İstatistikleri, TÜİK Haber Bülteni Sayı:13656 27 Aralık 2013.
Baydar S. 1968. Türk ve Amerikan menşeli mısır çeşitlerinde sap çürüklüğü yapan Diplodia maydis ve Gibberella zeae üzerinde araştırmalar, Doktora Tezi, Atatürk Üni. Ziraat Fakültesi.
Benlioğlu S., Konak C., Yıldız A. ve Turgut İ. 1998. Mısır çeşit ve hatlarının sap çürüklüğü etmeni Fusarium moniliforme'ye reaksiyonları üzerine çalışmalar. Türkiye VIII. Fitopatoloji Kongresi Bildirileri, 21-25 Eylül 1998, Sayfa 432-436.
Bottalico A. 1998. Fusarium diseases of cereals: Species complex and related mycotoxin profiles, in Europe. European Journal of Plant Pathology, 80(2), 85-103.
Burgess L.W., Summerrell B. A., Bullock S., Gott K. P. and Backhouse D. 1994. Laboratory Manual for Fusarium Research (3rd Edition), Chapter 3, p:12-16.
Chelkowski J. 1989. Mycotoxins associated with Corn Cob Fusariosis. In: Chelkowski J.(ed) Fusarium Mycotoxins, Taxonomy And Pathogenicity. Elsevier, Amsterdam, Netherlands, 53-62 p.
Djakamıhardja S., Scott G. E. and Futrell M.C. 1970. Seeding reaction of inbreds and single crosses of maize to Fusarium moniliforme. Plant Dis. Reptr., 54(4):307-310.
Edwards S.G. 2004. Influence of agricultural practices on Fusarium infection of cereals and subsequent contamination of grain by Trichothecene mycotoxins, Toxicology Letters, 153, 29-35.
Jeffers D., Vasal S.K., Mcclena S. and Srinivasan G. 1994. Evolution of Ttropical inbred lines for resistance to Fusarium moniliforme ear rot. Maize Genetics Cooperation Newsletter, 68-58.
Jeffers D. 2002. Maize pathology activities at CIMMYT-Mexico. Paper Presented to Reviewers. September 23, El Batan, Cimmyt Mexico.
Jeffers D. 2003. Inoculations methods for maize diseases at CIMMYT. Maize Pathology Unit CIMMYT- Mexico.
Karman M. 1971. Bitki Koruma Araştırmalarında Genel Bilgiler Denemelerin Kuruluşu ve
Değerlendirme Esasları. Mesleki Kitaplar Serisi, Zirai Mücadele ve Karantina
Genel Müdürlüğü Yayınları, 279 sayfa.
Kırtok Y. 1998. Mısır: Üretimi ve Kullanımı. Kocaoluk Basım ve Yayınevi, İstanbul, 448 s.
Miller J. D. 1994. Epidemiology of Fusarium ear diseases of cereals. In Mycotoxins in grain:compounds other than Aflatoxin. Edited by J.D.Miller and H.L.Trenholm. Eagan Pres, St. Paul, Minn., p:19-35
Reid L .M., Woldemariam T., Zhu X., Steawart D.W. and Schaafsma A. W. 2002. Effect of inoculation time and point of entry on disease severity in Fusarium graminearum, F.verticilloides or F.subglutinans inoculated maize ears. Can. J. Plant Path., 24: 162- 167.
Rheeder J. P., Marasas W. F. O. and Van Schalkwyk D. J. 1990. Fungal associations in corn kernels and effects on germination. Phytopath., 80:131-134.
Small I. M., Flett B.C., Marasas W. F. O. and Mcleod A. 2012. Resistance in maize inbread lines to Fusarium verticilloides and Fumonisin accumulation in South Africa. Plant Disease, 96(6) pp. 881-888.
Tunçdemir M., Bengi M., Yaşar N., Ero A. ve Çakır O. 1995. Mısır çeşitlerinin hastalıklara (Fusarium moniliforme Sheld., Capholasporium maydis Samra Sabet and Hin ve Helminthosporium turcicum pass.) karşı duyarlılıklarının saptanması ve bu hastalıklara dayanıklı çeşitlerin geliştirilmesi üzerinde çalışmalar. Zirai Mücadele Araştırma Yıllığı, No:26-27 (1991-1992) Sayfa 78-79. Ankara
Tunçdemir M., Bengi M., Çakır O. ve Uzun F. 1996. Mısır çeşitlerinin önemli hastalıklara (Fusarium moniliforme Sheld, Helminthosporium turcicum Pass., Puccinia sorghi Pchw., Ustilago maydis DC.corda) karşı duyarlılıklarının saptanması üzerinde araştırmalar. Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü, Bitki Koruma Araştırmaları, Zirai Mücadele Araştırma Yıllığı, No: 28-29 s:121. Ankara.
Uçkun Z. ve Yıldız M. 2007. Güney Marmara Bölgesi mısır alanlarında sap ve koçan çürüklüğüne neden olan Fusarium türleri, oluşturdukları mikotoksinler ve başlıca türlere karşı dayanıklılık kaynaklarının saptanması. Türkiye II. Bitki Koruma Kongresi Bildirileri, 27-29 Ağustos 2007 Isparta, Sayfa 133.
Uçkun Z. 2008. Güney Marmara Bölgesi mısır alanlarında sap ve koçan çürüklüğüne neden olan Fusarium türleri, oluşturdukları mikotoksinler ve başlıca türlere karşı dayanıklılık kaynaklarının saptanması. Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Zamani M. and Mohseni M. 2006. Responses of maize early maturity genotypes to Fusarium ear rot. 3, Seed and Plant Improvement Journal, 22 (3):291-301.