Şeyma Reyhan ERDOĞAN, Hakkı KOÇAL, Yusuf ÖZTÜRK, Suat KAYMAK, Ayse UYSAL MORCA

Bazı kayısı çeşitlerinin [Stigmina carpophila (Lev.) M.B. Ellis] yaprak delen hastalığına karşı doğal inokülasyon koşullarında duyarlılığının araştırılması

Stigmina carpophila (Lev.) M.B. Ellis'in neden olduğu yaprak delen kayısı için önemli bir fungal hastalıktır ve Türkiye'de kayısıda ciddi ekonomik kayba neden olur. Kayısıları yaprak delen hastalığının çeşitli yıkıcı etkilerinden korumak için, ekosistemde ciddi hasara yol açabilecek aşırı fungisit kullanılmaktadır. Fungisitlerin tehlikeli etkilerini en aza indirmenin veya ortadan kaldırmanın en faydalı alternatif yollarından biri, dayanıklı/orta dayanıklı çeşitler kullanmaktır. Bu çalışma, 2014 ve 2015 yıllarında 9 yerli ve 10 yabancı (toplam 19) kayısı çeşidinin yaprak delen hastalığına karşı duyarlılığını incelemek amacıyla yapılmıştır. Çeşitler doğal inokulasyon altında test edilmiştir ve denemede fungisit kullanılmamıştır. Hastalık belirtileri meyve ve yapraklarda ayrı ayrı gözlenmiştir. Yaprak analizleri, Çağataybey (%32.30), Sakıt-7 (%26.30) ve Şekerpare (%25.03) olarak adlandırılan çeşitlerin en yüksek hastalık şiddetine, Wilson Delicious (%11.41), Ivonne Liverani (%12.54) ve Borsi Rozsa (%14.35) olarak adlandırılan çeşitlerin ise en düşük seviyeye sahip olduğunu göstermiştir. Meyve değerlendirmelerinin sonucunda, en yüksek hastalık şiddeti seviyeleri Şekerpare (%50.87), Sakıt-7 (%50.15) ve Sakıt-2 (%49.85) olarak adlandırılan çeşitlerde, en düşük seviyeler ise Aprikoz (%17.45), Zard (%17.69) ve Hasanbey (%21.28) çeşitlerinde hesaplanmıştır. Yaprak ve meyve hastalık şiddetleri arasındaki istatistiksel analizde pozitif yönlü orta düzeyde pozitif bir korelasyon göstermiştir. Bununla birlikte, olgunlaşma dönemlerinde yaprak ve meyve hastalık şiddetleri arasında istatistiksel olarak fark gözlenmemiştir. Yabancı çeşitlerin meyve ve yaprak hastalık şiddetleri, yerli çeşitlere göre daha düşüktür. Islah çalışmalarında dayanıklılık kaynağı olarak kullanılacak ebeveynlerin seçilmesinde, yüksek meyve kalitesine sahip yerli-yabancı kayısı çeşitlerinin hastalık dayanımlarının belirlenmesinin büyük bir avantaj sağlayacağı düşünülmektedir.

Investigation of susceptibility of some apricot cultivars to shot-hole [Stigmina carpophila (Lev.) M.B. Ellis] disease under natural inoculum conditions

Shot hole, caused by Stigmina carpophila (Lev.) M.B. Ellis, is a major fungaldisease for apricots and it causes serious economic loss in Turkey. To protectapricots from the various destructive effects of the shot hole disease, excessivefungicide is used, which may lead to severe damage in ecosystem. One of themost beneficial alternative ways to minimize or eradicate hazardous effectsof fungicides is to use resistant/moderately resistant varieties. This study wasconducted to examine the susceptibility of 9 domestic and 10 foreign (in total19) apricot cultivars to shot-hole disease in 2014 and 2015. The cultivars weretested under natural inoculation and no fungicide was applied in the trial. Diseasesymptoms were observed separately on fruits and leaves. Analysis of leavesshowed that cultivars named Çağataybey (32.30%), Sakıt-7 (26.30%), andŞekerpare (25.03%) had the highest levels of disease severity while cultivarsnamed Wilson Delicious (11.41%), Ivonne Liverani (12.54%), and Borsi Rozsa(14.35%) had the lowest levels. Findings of fruit evaluations demonstrated thatthe highest levels of disease severity were found on cultivars named Şekerpare(50.87%), Sakıt-7 (50.15%) and Sakıt-2 (49.85%) while the lowest levels werefound on cultivars named Aprikoz (17.45%), Zard (17.69%), and Hasanbey(21.28%). Statistical analysis between leaf and fruit disease severities illustrateda moderate positive correlation. However, no statistical difference was observedbetween leaf and fruit disease severities in ripening periods. Disease severitylevels for fruits and leaves of foreign cultivars were lower than those of domesticcultivars. Determination of disease resistances of domestic-foreign apricotcultivars with high fruit quality is thought to provide a great advantage in selectingthe parents to be used as a source of resistance in breeding studies.

PDF

___

Ahmadpour A., Ghosta Y., Javan Nikkhah M., Fattahi R., Ghazanfari K., 2011. A study on specificity and host range of Wilsonomyces carpophilus, the causal agent of shot hole disease of stone fruit trees and evaluation of relative resistance of some peach cultivars. Iranian Journal of Plant Protection, 42 (2), 251-259.
Anonymous 2019. Production, trade and producer price statistics, food and agriculture organization of the United Nations. http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC (accessed date: December 28, 2020).
Asma B.M., Karaat F.E., Çuhacı Ç., Doğan A., Karaca H., 2017. Apricot breeding studies and new varieties in Turkey. Turkish Journal of Agriculture - Food Science and Technology, 5 (11), 1429-1438.
EPPO 2004. Stone fruits. OEPP/EPPO Bulletin, 34 (3), 427–438.
Evans K., Frank E., Gunnell J.D., Shao M., 2008. Coryneum or shot hole blight. Utah Pests Fact Sheet. Utah State University Extension, Utah Plant Pest Diagnostic Laboratory, 3.
Grantina-Ievina L., Stanke L., 2015. Incidence and severity of leaf and fruit diseases of plums in Latvia. Communications in Agricultural and Applied Biological Sciences, 80 (3), 421- 433. https://www.researchgate.net/publication/299554380.
Ivanova H., Kalocaiova M., Bolvansky M., 2012. Shot-hole disease on Prunus persica – the morphology and biology of Stigmina carpophila. Folia Oecologica, 39 (1), 21–27.
Ilicic R., Tatjana Popovic T., Vlajic S., Ognjanov V., 2019. Foliar pathogens of sweet and sour cherry in Serbia. Acta Agriculturae Serbica, Vol. XXIV, 48, 107-118.
Ioana Jr M., Mitre V., Buta E., Ioana Mitre I., Tripon A., Sestras R., 2015. Reaction of some plum cultivars to natural infection with Taphrina pruni (Fuck.) Tul., Fusicladium pruni Ducomet and Tranzschelia pruni-spinosae Persoon Dietel. Agriculture - Science and Practice, 93 (1-2), 33-40.
Kaymak S., İşçi M., Özongun Ş., Özgönen H., 2016. Determination of reaction levels of some apple genetic resources in Turkey to apple scab (Venturia inaequalis (Cke.) Wint.), Plant Protection Bulletin, 56 (2), 227-241.
Mehlenbacher S.A., Cociu V., Hough L.F., 1991. Apricots. Genetic Resources of Temperate Fruit and Nut Crops. Acta Horticulturae, 290, 66–107.
Mitre I., Tripon A., Mitre I., Mitre V., 2015. The response of several plum cultivars to natural infection with Monilinia laxa, Polystigma rubrum and Stigmina carpophila. Notulae Scientia Biologicae, 7 (1), 136-139.
Özgönen H., Erkılıç A., 2001. Malatya-Elazığ yöresinde kayısılarda görülen fungal hastalıkların ve yaygınlık oranlarının belirlenmesi. Türkiye IX. Fitopatoloji Kongresi, 3-8 Eylül, 2001, Tekirdağ, Bildiriler, 669-675.
Pauwels E., Keulemans J., 2000. Breeding for scab resistance in apple: evaluation of resistance in the greenhouse and in the field. Acta Horticulturae, 525, 505-511. doi:10.17660/ ActaHortic.2000.525.75.
Sarac I., 2018. Fungal disease factors detected in apricot trees in Bingol province. Turkish Journal of Agricultural and Natural Sciences, 5 (3), 372–374.
Shahri M.H., Monghdam E.G., Shahri M.R.K., 2014. Evalution of relative of some apricot varities to Wilsonomyces carpophilus causing shot hole disease. Journal of Plant Protection, 28 (1), 97-105.
Sipahioglu H.M., Myrta A., Abou-Ghanem N., Di Terlizzi B., Savino V., 1999. Sanitary status of stone fruit trees in East Anatolia (Turkey) with particular reference to apricot. Bulletin OEPP/EPPO Bulletin, 29 (4), 439-442.
Townsend G.K., Heuberger J.W., 1943. Methods for estimating losses caused by diseases in fungicide experiments. Plant Disease Report, 27, 340-343.
Trandafirescu M., Indreias A., Trandafirescu I., 2011. Evaluation of apricot breeding selection resistance to pathogen attack, ISHS Acta Horticulturae 903: IX International Symposium on Integrating Canopy, Rootstock and Environmental Physiology in Orchard Systems, 241-245.
Yousefi A., Hajian Shahri M.H, 2014. Shot hole disease, survival and pathogenicity of the causal agent on stone fruit trees in Northeast Iran. Journal of Crop Protection, 3 (4), 563-571.