Bu çalışma 2009 ve 2010 yılları arasında Aydın, Balıkesir ve İzmir illerinde yaygın olarak zeytin yetiştiriciliği yapılan üretim alanlarındaki virüs hastalıklarının belirlenmesi ve toplanan örneklerde virüslerin bulunma durumlarının ortaya konması amacıyla 2009 yılında Aydın (157) ve İzmir (136) illerinden 293 örnek, 2010 yılında ise Balıkesir ilinden 82 örnek olmak üzere toplam 375 örnek alınarak yürütülmüştür. Zeytin örneklerindeki viral etmenlerin tanılanması biyolojik, serolojik ve moleküler yöntemler kullanılarak yapılmıştır. Arabis mosaic virus (ArMV), Cucumber mosaic virus (CMV), Cherry leafroll virus (CLRV) ve Strawberry latent ringspot virus (SLRSV) adlı etmenlere ait tanı kitleri kullanılarak, örnekler DAS-ELISA yöntemine göre testlenmiştir. Bu virüslere ek olarak, örneklerde Olive latent-1 virus (OLV-1), Olive latent-2 virus (OLV-2),Olive latent-3 virus (OLV-3), Olive latent ringspot virus (OLRSV) ve Olive leaf yellowing-associated virus (OLYaV) adlı virüslerin varlığı RT-PCR yöntemi ile araştırılmıştır. RT-PCR sonuçları, 2009 ve 2010 yıllarında Aydın, Balıkesir ve İzmir illerinden toplanarak testlenen toplam 375 bitki örneğinde %55.73 oranında viral enfeksiyon bulunduğunu ve bu oranın Aydın ilinde %22.66, Balıkesir ilinde %11.46 ve İzmir ilinde ise %21.60 düzeyinde olduğunu ortaya koymuştur. DAS-ELISA sonuçlarına göre; örneklerin %12,80’inde ArMV ve sadece 1 örnekte ise SLRSV enfeksiyonunun var olduğu ve test edilen diğer virüslerin ise bulunmadığı saptanmıştır. RT-PCR testi sonucunda, örneklerin %22,93’ünde ArMV, %9,60’ında CMV, %10,66’sında CLRV ve %9,06’sında SLRSV enfeksiyonlarının var olduğu görülmüştür. Buna ek olarak, 9 örnekte CMV+ CLRV, 4 örnekte ise ArMV+CLRV karışık enfeksiyon şeklinde tespit edilirken, tüm örneklerde OLV-1, OLV-2, OLV-3, OLRSV ve OLYaV’nin bulunmadığı belirlenmiştir.

The present study was carried out to determine the presence and prevalence of the viral agents in olive production areas of Aydın, Balıkesir and Izmir in 2009-2010. In 2009, totally 293 samples were collected from Aydın (157) and Izmir (136) provinces. In 2010, with collected 82 samples from Balıkesir, the total sample number in the research has reached to 375. To identify viral agents, the biological, serological and molecular methods were applied to collected olive samples. DAS-ELISA method was used to detect Arabis mosaic virus (ArMV), Cucumis mosaic virus (CMV), Cherry leafroll virus (CLRV) and Strawberry latent ringspot virus (SLRSV). Also, the existence of Olive latent-1 virus (OLV-1), Olive latent-2 virus (OLV-2), Olive latent-3 virus (OLV-3), Olive latent ringspot virus (OLRSV) and Olive leaf yellowing-associated virus (OLYaV) in the samples was analysed by RT-PCR molecular method. The results of RT-PCR analyses showed that the incidence of virus infection was 55.73%in total 375 olive samples from Aydın, Balıkesir and Izmir in 2009 and 2010. According to individual provinces, it was 22.66% in Aydın, 11.46 in Balıkesir and 21.60% in Izmir. DAS-ELISA results revealed that infection rate of ArMV was 12.8% in total samples and only 1 sample was found to be infected with SLRSV while other tested viruses were not present. According to the data from RT-PCR tests, infection rates in all tested samples were 22.93%, 9.60%, 10.66% and 9.06% for ArMV, CMV, CLRV and SLRSV, respectively. Moreover, it was ascertained that 9 samples were infected by CMV + CLRV and 4 samples by ArMV + CLRV as mixed infections. Other viruses including OLV-1, OLV-2, OLV-3, OLRSV and OLYaV were not detected in all samples.