COVID-19 için yapılan aşı çalışmaları sonucunda bir yıl gibi kısa bir sürede, birden fazla aşı onay almış ve uygulanmaya başlanmıştır. Ancak ne yazık ki mevcut aşıların etkinliği, etki süresi ve güvenirliği konusunda elimizde henüz yeterli veri bulunmamaktadır. Şu ana kadar COVID-19 tedavisinde, klinik öncesi ve klinik çalışmaları yapılan ve yayınlanan ilaçların ve tedavi rejimlerinin hangisinin daha etkin ve daha güvenilir olduğu konusu da tartışmalıdır. Etik açıdan, aday bir aşı veya ilaç, güvenli ve etkili olduğu bilimsel olarak kanıtlandıktan sonra tedavide kullanılabilir. Bu konudaki olası kaygılar ancak lisanslı aşı ve ilaçların kullanılması ile giderilebilir. Birçok ülkede aşı ve ilaç geliştirme ve uygulamasında Dünya Sağlık Örgütü (WHO) standartları benimsenmiştir. Ülkemizde bu konudaki denetlemeler T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu tarafından yapılır. Bu makalede, yeni geliştirilen COVID-19 aşıları ve COVID-19 tedavisinde kullanılan ilaçlar, özellikle aşı ve ilaç geliştirme ve uygulama aşamalarında yapılan araştırmalarda uyulması gereken etik kurallar kapsamında, kısaca gözden geçirilmiştir.

As a result of vaccination studies for COVID-19 in a short span of one year, more than one vaccine was approved and started to be applied. However, unfortunately, we do not have sufficient data on the effectiveness, duration of action and safety of existing vaccines yet. It is also controversial which of the drugs and treatment regimens that have been pre-clinical and clinical studies and published in the treatment of COVID-19 are more effective and safer. From an ethical point of view, a candidate vaccine or drug can be used in treatment after it has been scientifically proven to be safe and effective. Potential concerns in this matter can only be resolved by using licensed vaccines and drugs. In many countries, World Health Organization (WHO) standards have been adopted in vaccine and drug development and application. In our country, audits on this issue are carried out by T.R. Ministry of Health, Turkey Pharmaceuticals and Medical Devices Agency. In this article, the newly developed COVID-19 vaccines and the drugs used in the treatment of COVID-19 are briefly reviewed within the scope of ethical rules to be followed in researches conducted especially during the vaccine and drug development and application stages.