Bazı Yeşil Mercimek Genotiplerinde Dane Verimi ve Verim Komponentleri Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesi

Kırşehir ili ekolojik koşullarında yetiştiriciliği yapılan mercimek genotiplerinde verim ve verime etki eden unsurların belirlenmesi ile bu unsurlar arasındaki ilişkilerin ortaya koyulmasını amaçlayan bu araştırma 2013 ve 2014 yıllarında iki yıl süre ile yürütülmüştür. Araştırmada 3’ü yeşil mercimek çeşidi (Sultan, Ankara Yeşili ve Meyveci 2001) olmak üzere 6 adet yeşil mercimek genotipi kullanılmıştır. Araştırma tesadüf blokları deneme deseninde 4 tekrarlamalı olarak yürütülmüş olup ekimler 2013 yılında 28 Mart, 2014 yılında ise 24 Mart tarihinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmada kullanılan yeşil mercimek genotiplerinin iki yıllık ortalamalarına göre bitki boyları 18-21.3 cm, bitkide bakla sayıları 14.3-25.7 adet, bitkide tane sayıları 10.7-18.5 adet, bin tane ağırlıklarının ise 26.8-40.1 g arasında değişim gösterdiği belirlenmiştir. Ayrıca korelasyon analizi sonucunda biyolojik verim ile bitkide bakla sayısı, ilk bakla yüksekliği ile biyolojik verim, bitkide tane sayısı ile verim arasında çok önemli ilişkilerin olduğu belirlenmiştir. Sonuç olarak yeşil mercimek ıslah çalışmalarında bitkide bakla sayısı, bitki dane verimi ve ilk bakla yüksekliklerinin seleksiyon kriteri olarak dikkate alınmasının gerekliliği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Yeşil mercimek, tane verimi, verim komponentleri

Determination of Relationship Between Yield and Yield Components in Some Green Lentil Genotypes

This research was carried out between 2013 and 2014 for two years, aiming to determine the factors affecting yield and yield components in the lentil genotypes cultivated in the Kirsehir ecological conditions and to reveal the relationship between these plant characters.In the study, 6 green lentil genotypes were used The research was conducted in completely randomized block design with three replications. Sowings were carried out on March 28 for 2013 and on March 24 for 2014. According to the results averaged two consecutive years plant height ranged from 18 to 21.3 cm, number of pods per plant ranged from 14.3 to 25.7, number of seeds per plant ranged from 10.7 to 18.5, 1000 seed weight ranged from 26.8 to 40.1 g. Positively correlations detected between the biological yield and the number of pods per plant, the first pod height and between the number of seeds per plant and grain yield. As a result, it has been determined that the number of pods per plant, grain yield and the first pod height in the green lentil breeding studies should be considered as selection properties.

Keywords:

Green lentil, grain yield, yield components,

PDF

___

Akdağ C. ve Düzdemir O., 2002. Tokat ekolojik şartlarında kışlık ve yazlık ekime uygun mercimek (Lens culinaris Medic.) çeşitlerinin belirlenmesi. Gazi Osman Paşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 19(1):69-73
Anonymous., 2016. http://fao.org/faostat/data/QC
Arora S.K., 1981. Chemistry and Biochemistry of Legumes. Edward Arnold, London
Aydoğan A., Aydın N., Karagöz A., Karagül V., Horan A. ve Gürbüz A., 2003. İç Anadolu ve kuzey geçit bölgelerindeki yeşil mercimek (Lens culinaris Medic.) genetik kaynaklarının toplanması, karakterizasyonu ve ön değerlendirmesi. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi, 13-17 Ekim, 160-165
Biçer T. ve Şakar D., 2003a. Diyarbakır koşullarında yeşil mercimek (Lens culinaris Medic.) hatlarının bazı morfolojik ve tarımsal karakterlerinin belirlenmesi. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi, 13-17 Ekim, 508-510
Biçer T. ve Şakar D., 2003b. Farklı lokasyonlarda bazı mercimek (Lens culinaris Medic.) hat ve çeşitlerinde verim ve verim öğelerinin belirlenmesi. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi, 13-17 Ekim, 504-507
Biçer B.T., 2014. Some agronomic studies in chickpea (Cicer arietinum L.) and lentil (Lens culinaris Medik). Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi 1(1):42-51
Bildirici N. ve Çiftçi V., 2001. Van ekolojik koşullarında yüksek verimli kışlık mercimek (Lens culinaris Medic.) çeşitlerinin tane verimi ile verim öğeleri arasındaki ilişkilerin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 16(1):67-72
Bressani R., 1973. Legumes in human diets and how they might be improved. Ed: MILNER, M., Nutritional Improvement of Food Legume by Breeding. New-York, 389
Bucak B., Al V., Baysal İ. ve Polat T., 2003. Kırmızı mercimekte alternatif hat ve çeşitler. GAP III. Tarım Kongresi 02-03 Ekim, Şanlıurfa, 555-558
Chakraborty M. and Haque M.F., 2000. Genetic variability and component analysis in lentil (Lens culinaris).
Cokkızgın A., Colkesen M., Kayhan K. and Aygan M., 2005. A research on yield and yield components in different winter lentil (Lens culinaris Medic.) cultivars under Kahramanmaras conditions. University of Akdeniz, Journal of Agricultural Faculty, 18(2):285-290
Çokkızgın A., 2007. Güney ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinden toplanan bazı kırmızı mercimek (Lens culinaris MEDIK.) yerel genotiplerinin bitkisel ve tarımsal özelliklerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Doktora tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana
Çölkesen M., İdikut L., Zulkadir G., Çokkızgın A., Girgel Ü. and Boylu Ö.A., 2014. Determination of yield and yield components of various winter (Lens culinaris Medic.) lentil genotypes in Kahramanmaras conditions. Turkish Journal of Agricultural and Natural Sciences, (1):1247-1253
Duzgunes O., Kesici T., Kavuncu O. and Gurbuz F., 1987. Research and trial methods. Journal of Agricultural Faculty of Ankara University, 381
Erskine W. and Sarker A., 1997. Lentil: the Bangladesh breakthrough. ICARDA Carvan No. 6
Gharti D.B., Jha P., Darai R., Ghale D., Joshi S. and Wagle B.P., 2008. Studies on management of stemphylium blight (Stemphylium sarciniforme) of lentil (Lens culinaris L.) at NGLRP, Rampur and RARS, Nepalgunj. In: Program and Abstract of a 27th National Winter Crops Workshop “Ensuring Food Security Through Crop Diversification”. Nepal Agricultural Research Council, 35-36
Günel E., Yılmaz N., Erman M. ve Kulaz H., 1994. Van ekolojik kosullarında mercimegin (Lens culinaris Medic.) çesit ve adaptasyonu üzerine arastırmalar. Tarla Bitkileri Kongresi, 25-29 Nisan, İzmir
Kakde S.S., Sharma R.N., Khilkre A.S. and Lambade B.M. 2005. Correlation and path analysis studies (Lens culinaris L.). Journal of Soils and Crops. 15(1):67-71
Karadavut U., 2009. Path analysis for yield and yield components in lentil (Lens culinaris Medik.). Turkish Journal of Field Crops, 14(2):97-104
Karadavut U. and Palta Ç., 2010. Chemical performance of multi environment trials in lentil (Lens culinaris Medic.).” Journal of the Science of Food and Agriculture, 90:117-120
Lazaro A., Ruiz M., Rosa L. and Martin I., 2001. Relationships between agro/ morphological characters and climatic parameters in Spanish landraces of lentil (Lens culinaris Medic.). The Netherlands. Kluver Academic Publishers, 48(3):239-249
Saint-Clair P.M., 1972. Responses of lens esculenta moench to controlled environmental factor. H. Weenmen-Zone N.V. Wageningen 84
Summerfield R.J., 1981. Adaptation to environments. Lentils (C. Webb and G. Hawtin ed.), 91-110, Commonwealth Agricultural Bureaux, Farnham Royal, Slough SL2 3BN, England
Şehirali S., 1988. Yemeklik Tane Baklagiller. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları:1089, Ders Kitabı: 314, Ankara, 435
Toklu F., Bicer B.T. and Karakoy T., 2009. Agro-morphological characterization of the Turkish lentil landraces. African Journal of Biotechnology, 8(17):4121-4127
Yılmaz N., Erman M. ve Kulaz, H., 1996. Van ekolojik koşullarında mercimekte (Lens culinaris Medic.) uygun ekim zamanının belirlenmesi üzerine bir araştırma. Ondokuzmayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 11(3):45-54