Zazaca ve Kurmancca İsimlerde Çoğulluk

Kavram olarak çoğulluk, dillerdeki sözcüklerin sayısını gösteren bir dilbilgisi kategorisidir. Çoğul denilince akla ilk gelen sözcük kategorisi isimler olsa da aslında dillerde çoğulluğa yalnızca isimlerde değil, sıfatlarda, zamirlerde ve fiillerde de rastlanmaktadır. Dillerin çoğulluk algısı genel itibariyle bir sözcüğün tekil -bir adet- veya çoğul -birden fazla- olması üzerine kuruludur. Ancak Türkçe gibi dillerde olduğu gibi isimlerin tekil ya da çoğul olması durumu dışında Arapça gibi kimi dillerde ikil isimler de bulunmaktadır. Zazaca ve Kurmancca isim türleri açısından incelendiğinde sayı açısından isimlerin tekil veya çoğul olduğu görülmektedir. Ancak çoğulluk her iki dilde aynı şekilde kullanılmamakta, iki dil arasında sayının belirtilmesi hususunda bazı farklar olduğu bilinmektedir. Bu çalışmada Zazaca ve Kurmancca isimleri sözdizimi ve ismin halleri açısından karşılaştırarak iki dil arasında isimlerde çoğulluğu benzerlik ve farklarıyla göstermeye çalışacağız. Ayrıca izafe (tamlama) yapılarında beliren çoğulluk durumunu da inceleyeceğiz. Böylelikle akrabalık bağları ve etkileşimleri üzerinde önemli tartışmalar yapılan Zazaca ve Kurmanccanın dilbilgisi açısından mukayesesine az da olsa katkıda bulunmayı ümit ediyoruz.

Anahtar Kelimeler:

Zazaca, Kurmancca, İsimlerde Çoğulluk, Yalın Hal, Bükünlü Hal

PDF

___

Avcıkıran, Adem, Anamneza bi Kurmancî, Diyarbakır Tabip Odası Yayınları, 3. Baskı, Diyarbakır, 2001.
Bedirxan, Emir Celadet - Lescot, Roger, Kürtçe Grameri (Kurmanci Lehçesi), Institut Kurde de Paris, 2. Baskı, Paris, 2001.
Ciwan, Mûrad, Türkçe Açıklamalı Kürtçe Dilbilgisi, Jîna Nû, İsveç, 1992.
C. M. Jacobson, Rastnustena Zonê Ma-Zazaca Yazım Kılavuzu, Vetişxanê Tiji, İstanbul, 2001.
Çem, Munzur, Türkçe Açıklamalı Kirmancca (Zazaca), 2. Baskı, Deng Yayınları, İstanbul, 2013.
Çiftçi, Hasan, Uygulamalı Farsça Grameri, Eser Ofset, Erzurum, 2013.
Grûba Xebate ya Vateyî, Rastnuştişê Kirmanckî (Zazakî), Weşanxaneyê Vateyî, İstanbul, 2005.
Keskin, Mesut, “Orta ve Eski İrani Dillerin Zazacaya Tuttuğu Işık”, II. Uluslararası Zaza Dili ve Kültürü Sempozyumu, ed. Murat Varol, Bingöl Üniversitesi Yayınları, 2012.
Lockwood, Ronald M., The Gilaki Language, Uppsala Üniversitesi, Uppsala, 2012.
Malmîsanij, M., Kurmanca ile Karşılaştırmalı Kırmancca (Zazaca) Dilbilgisi, Vate Yayınevi, İstanbul, 2015
Pamukçu, Fahri, Gıramerê Zazaki Zuwanrêznayi, Vejiyaişê Tiji, İstanbul, 2001.
Paul, Ludwig, “Zazaki”, The Iranıan Languages, Ed. Gernot Windfuhr, Routledge, New York, 2009.
Prods Oktor Skjærvø, Old Iranian, The Iranian Languages, ed.Gernot Windfuhr, Routledge, New York, 2009.
Selcan, Zülfü, Grammatik der Zaza-Sprache Nord-Dialekt (Dersim-Dialekt), Wissenschaft & Technik Verlag, Berlin, 1998.
Thackston, W. M., Kurmanji Kurdish—A Reference Grammar with Selected Readings.
Todd, Terry Lynn, A Grammar Of Dimili (Also Known As Zaza), Michigan, 2008, e-pdf.
https://en.wikipedia.org/wiki/Classifier_%28linguistics%29. Erişim Tarihi: 28.05.2016