İslâm Vahyinde Nebevî Motifler (Dil ve Kültür Bağlamında)

Kur’ân vahyi, Allah Teâlâ’nın, insanlığın yolunu aydınlatmak için Hz. Peygamber’e gönderdiği ilahî metin ve mesajların adıdır. Bu makale, Hz. Peygamber’in hem Kur’ân vahyinin doğuşuna hem de kelâmî hitâbın ilâhî düzlemden beşer düzeyine uyarlanırken nüzûlün seyrine bir etkisi var mıdır? sorusuna odaklanmıştır. Çalışmada önce vahiy tanımı yapılmış, akabinde de vahyin ontolojik yapısındaki nebevî motiflere yer verilmiştir. Hitâbın dili, nüzûl vasatı, Hz. Muhammed’in sosyo-kültürel çevresi ve bazı olaylar karşısında takındığı tavrın vahyin teşekkülüne etkisi işlenmiştir. Hz. Peygamber’in, müteâl âlemden fiziki âleme sevkedilen ilâhi bilgi ve mesajları muhatap topluma aktararak bir anlamda ilâhî hitabın somutlaşmasına aracılık etmesi, bazı söz ve davranışlarının tasvip bazılarınınsa tashihle karşılanması çalışmada ön plana çıkartılmıştır. Sonuç olarak, vahyin aslen, levh-i mahfuzda kayıtlı, lafzen ve manen ilâhî olduğu; bunun yanında bir kısım ilâhi mesajların teşekkülünde Peygamberimizin bazı söz ve davranışlarının etken olduğu vurgulanmış ancak bu nebevî etkinin Kur’ân’ın ilâhîliğine; zaman ve mekânsal açıdan evrensel boyutuna aykırı bir durum teşkil etmediğine dikkat çekilmiştir. [tr]

___

  • Aldemir, Halil. “Vahiy Sırasında Hz. Peygamber’in Melekiyete Yükselmesi ya da Vahiy Meleğinin Beşeriyete Bürünmesi Teorisi”. Kilis 7 Aralık Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi 5/10 (2015), 17-26.
  • Altındaş, Mücteba. “İlahi Hitabın Nüzul Aşamaları”. Diyanet İlmi Dergi 50/2 (2014), 43-68.
  • Âlûsî, Ebü’s-Senâ Şihâbüddîn Mahmûd b. Abdillâh b. Mahmûd el-Hüseynî. Rûhu’l-me’ânî fî tefsîri’l-Kurʾâni’l-’azîm ve’s-seb’i’l-messânî. thk. Ali Abdülbârî ’Atıyye. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-’İlmiyye, 1415.
  • Apak, Adem. “Vahiy Öncesinde Hz. Peygamber (s.a.v)’in Gönderildiği Sosyo-Kültürel ve Dini Ortam”. Vahyin Nüzulünün 1400. Yılında Hz. Muhammed (s.a.v) -Milletlerarası İlmi Toplantı-, 73-106.
  • Atay, Hüseyin. “Akıl ve Vahiy”. Dini Konularda Toplumun Aydınlatılması ve Dinin Farklı Yorumlanmasından Kaynaklanan Problemler ve Çözüm Yolları Komisyonu Bildirileri (Sempozyum), 48-52.
  • Atay, Hüseyin. “Kur’ân’da Bilgi Teorisi”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 16 (1968), 155-176.