Bu çalışmada Gaylân ed-Dımeşkî’nin hayatı ve kelami görüşlerikonu edinilmiştir. O, Ma’bed el-Cüheni’den sonra Kaderiyye’nin ikinciönemli ismidir. Gaylân’ın Emevi devlet yöneticileriyle olan kişiselilişkileri ve yöneticilerin uygulamalarına karşı takındığı tutum dikkatçekicidir. Kelami konulardaki bazı görüşlerinden dolayı Mutezile’ninfikir öncüsü kabul edilirken; bazı konularda Mürcî sayılabilecek birtutum sergilemiştir. Onun yaşadığı dönemde sistemli bir kelam düşüncesindenbahsetmek mümkün değildir; ancak siyasal, ekonomikve sosyal çalkantıların yoğun olduğu o dönemde Gaylân’ın görüş vetavırları, bireysel bir tutum olarak okunabilir.