PASTORALİZM VE DOĞU ANADOLU
Ekonomik ve sosyal modeller incelendiğinde, ilk bakışta iki farklı yaşam tarzıile karşılaşıldığı düşünülmektedir. Bunlar avcı-toplayıcılık ve yerleşik hayattır.Oysa yaşamı şekillendiren önemli unsurlardan ikisi coğrafya ve ekolojidir. Anadolucoğrafyası düşünüldüğünde, yarımada oldukça değişken yüzey şekillerive bunun etkisinde iklimsel farklılıklara sahiptir. Bu farklılıklar da ekonomik,sosyal ve politik hayatta aynı ölçüde çeşitlilikler yaratmaktadır. Bu yaşam biçimlerindenbiri de “göçebe hayattır”.Bu çalışmada göçebe kültürün kısa tarihçesi, genel özellikleri ve çeşitleri incelenecek,ardından, Doğu Anadolu Bölgesi’nin bu yaşam tarzının neresinde yeraldığına değinilecektir.
___
- A., “Doğu Anadolu Arkeolojisinde Göçebelik ve Yaylacılık Kültürü (M.Ö. II
Bin): Veriler Işığında Yeni Düşünceler”, U.Ü. Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler
Dergisi, Yıl 13, Sayı: 23, 2012/2, 2012, (ss.255-268).
BÜYÜKCAN SAYILIR, Ş., “Göçebelik, Konar-Göçerlik Meselesi ve Coğrafî Bakımdan
Konar-Göçerlerin Farklılaşması”, Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, XII/1 (Yaz
2012), (ss.563-580), İzmir 2012.
DENKER, B., “Güney Doğu Toroslarda Göçebelik (Dr. Wolf-Dieter Hütteroth’a göre)”,
Türk Coğrafya Dergisi, Yıl: XVI, Sayı: 20, (ss.136-142), İstanbul 1960.
EMİROĞLU, K., Aydın, S., Antropoloji Sözlüğü, Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara 2003.
GÜRBÜZ, O., “Türkiye’de Göçebe Mesken Örneği: Çadır”, Türk Coğrafya Dergisi, Sayı
32, (ss.185-195), İstanbul 1997.
IŞIKLI, M., Doğu Anadolu Erken Transkafkasya Kültürü. Çok Bileşenli Gelişkin Bir Kültürün
Analizi, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul 2011.
IŞIKLI, M., “The Subsistence Economy Of The Kura-Araxian Folks İn Eastern Anatolia:
Animal Husbandry And Pastoralism”, Azərbaycanın Erkən Əkinçilik Dövrü
Abidələri (Məqalələr Toplusu), (ss.103-112), Bakü 2012.
IŞIKLI, M., “The Kura Araxes Culture in the Erzurum Region: The Process of Its Development”,
TUBA-AR, 18, (ss.51-71) Ankara 2015.
KHAZANOV, A. M., Nomads and the Outside World, The University of Wisconsin Press,
second edition, Wisconsin, 1994.
KILIÇ, T., “Karacadağ’da Göçebe Hayvancılık ve Göçerler”, Fırat Üniversitesi Sosyal
Bilimler Dergisi, Cilt: 24, Sayı: 2, (ss.1-12), Elâzığ 2014,
MYRES, J. L.,“Nomadism”, The Journal of the Royal Anthropological Institute of Great
Britain and Ireland, Vol. 71, No. 1/2, 1941, (ss. 19-42)
ÖNGÖR, S., “Ortadoğu Ülkelerinde Göçebe Hayatın Bugünkü Şartları ve Göçebe Nüfusun
Sedentarizasyonu”, A.Ü. S.B.F. Dergisi, Cilt: IX, (ss.145-160), Ankara 1964.
ÖZFIRAT, A., Doğu Anadolu Yayla Kültürleri (M.Ö. II. Bin), Arkeoloji ve Sanat Yayınları,
İstanbul 2001.
PORTER, A., Mobile Pastoralism and the Formation of Near Eastern Civilizations. Weaving
Together Society, Cambridge University Press, Cambridge 2012.
SAGONA, A., Zimansky, P., Arkeolojik Veriler Işığında Türkiye’nin En Eski Kültürleri MÖ
1000000 – 550, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul 2015.
ŞENEL, A., İlkel Topluluktan Uygar Topluma, Geçiş Aşamasında Ekonomik Toplumsal
Düşünsel Yapıların Etkileşimi, Bilim ve Sanat Yayınları, 5. Basım, Ankara 1995.
ÜLKER, O., Çobanoğlu, N., “Türkiye’de Doğal Varlıkların Sürdürülebilir Kullanımında
Biyoetiğin Bir Araç Olarak Kullanılması; Batı Anadolu Yörükleri Üzerinden
Örnek Olay İncelemesi”, A.Ü. S.B.F. Dergisi, 2014, (ss. 151-171), Ankara 2014.
http://tureng.com/tr/turkce-ingilizce/nomadism