Bireysel Müşteriler için İnternet Hizmeti Sağlayıcısının ve İnternet Paketi Seçiminin Çok Kriterli Karar Verme Teknikleri ile Belirlenmesi

İnternet kullanımının artmasıyla birlikte Türkiye’de onlarca internet servis sağlayıcı (İSS) şirketi kurulmuş, buna paralel olarak da İSS’lerin müşterilerine sunduğu paket seçenekleri de artmıştır. İnternet kullanıcıları, seçeneklerin çokluğu nedeniyle İSS’ler tarafından sunulan hizmetlerin kalitesi ile sunulan paketleri karşılaştırmakta ve karar vermekte zorlanırlar. Çoğu internet kullanıcısı diğer kullanıcıların deneyimlerine ve tavsiyelerine dayanarak bir İSS ve paket seçer. Nihayetinde en uygun İSS ve internet paket seçimi bireysel kullanıcılar için çözülmesi gereken önemli ve yaygın bir karar problemi haline gelmiştir. Bu çalışmada Türkiye’deki bireysel müşteriler için 6 adet İSS ve bu İSS’lerin 51 adet internet paket seçiminin, çok kriterli karar verme (ÇKKV) teknikleri ile belirlenmesi amaçlanmış ve sıralama/seçim işlemi için ÇKKV tekniklerinden olan AHP, SWARA, SAW ve WASPAS kullanılmıştır. Çalışmada sonucunda; SWARA yöntemde “bağlantı hızı”, AHP yönteminde ise “maliyet” en önemli kriter olarak belirlenmiştir. SWARA ve AHP ile belirlenen kriter ağırlıkları kullanılarak WASPAS ve SAW yöntemleri ile bulunan sıralama sonuçlarına göre; TürkNet-TR1 paket seçeneği her iki durumda da ilk sırada yer almıştır. Bununla birlikte SWARA ile yapılan marka imajı sıralaması en iyiden en kötüye; Superonline, Türk Telekom, Vodafone Net, D-SmartNet, TürkNet ve Millenicom şeklinde belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Çok kriterli karar verme, İnternet servis sağlayıcısı (İSS), AHP, WASPAS, SWARA, SAW

Determining the Selection of Internet Service Provider and the Selection of the Internet Packages for Individuals with Multi Criteria Decision Making Techniques

With the increasing use of the internet in Turkey, dozens of internet service provider (ISP) companies were founded and parallel to this ISPs started to offer increasing numbers of promotions and package options to the customers. The Internet users have difficulty in comparing and making a decision the quality of the services offered by ISPs due to the abundance of promotions and packages offered. Most internet users choose an ISP and offer or package according to other users' experiences and recommendations. Ultimately, choosing the most appropriate ISP and internet package has become an important decision for individual users. In this, for individuals the choice among 6 ISPs and 51 internet packages by individuals is aimed to be determined by using Multi-Criteria-Decision-Making Techniques and AHP, SWARA, SAW and WASPAS, Multi-Criteria-Decision-Making Techniques, are used to determine the technical and ranking/selection process for individual customers. As a result of the study, connection speed in SWARA method and cost in AHP method were determined as the most important criteria. According to the results found with WASPAS and SAW methods using the criterion weights determined by SWARA and AHP; TürkNet-TR1 package option ranked first in both cases. In addition to this, the brand image ranking from best to worst made with SWARA is as the following: Superonline, Türk Telekom, Vodafone Net, D-SmartNet, TürkNet and Millenicom.

Keywords:

multi-criteria decision making, the Internet service providers (ISP), AHP, WASPAS, SWARA, SAW,

PDF

___

[1] M. Güngör, G. Evren, İnternet Sektörü ve Türkiye İncelemeleri, Telekomünikasyon Kurumu Tarifeler Dairesi Başkanlığı, Ankara, 2002.
[2] Türkiye Elektronik Haberleşme Sektörü Üç Aylık Pazar Verileri Raporu: 2019 Yılı 4. Çeyrek, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK), Türkiye, 2019.
[3] Z. N. Lafcı, H. S. Kılıç, “Internet Services Campaign Ranking Based On An İntegrated Decision Making Approach”, Sigma: Journal of Engineering & Natural Sciences/Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi, 35(3), 2017.
[4] N. Nguyen, G. Leblanc, “Corporate İmage and Corporate Reputation In Customers’ Retention Decisions In Services”, Journal of retailing and Consumer Services, 8(4): 227-236, 2001.
[5] S. H. Amin, J. Razmi, “An Integrated Fuzzy Model for Supplier Management: A Case Study of ISP Selection and Evaluation”, Expert Systems with Applications, 36(4): 8639-8648, 2009.
[6] A. Ramarao, Ch. Ratnam, C. N. V. Sridhar, “A Frame Work for Criteria Evaluation and Selection of ISPs for e-Manufacturing”, International Journal of Business Insights & Transformation, 4(2): 93-99, 2001.
[7] JM. R. Hurtado, C. P.Morales, “Preferences of University Students On the Choice of Internet Service Provider”, Revista Latina de Comunicación Social, 71, 413-427, 2016.
[8] S. R. Khan, “An Empirical Factors That İnfluences The Adoption and Selection of Internet Service: An Exploratory Study In Higher Education”, Fourth HCT Information Technology Trends (ITT), 45-49, 2017.
[9] M. F. Frimpon, E. Adaku, “A Comparison of High-Speed Internet Service in Ghana: An Analytical Hierarchy Approach”, Information Technology & People, 2018.
[10] A. Buhaljoti, “Identifying Key Factors Affecting Customer’s Decision-Making of Internet Service Providers in Albania”, Management Dynamics in the Knowledge Economy, 7(3), 408- 422,2019.
[11] F. Gürbüz, G. Erdinç, “Selecting The Best Hotel Using the FuzzyMoora Method with a New Combined Weight Approach”,In 2018 2nd International Symposium on Multidisciplinary Studies and Innovative Technologies (ISMSIT), 1-8, IEEE, 2018.
[12] S. B. Kılıç, “Avrupa Birliğine Üye Ve Aday Ülkelerin Bazı Temel Makro Ekonomik Kriterlere Göre Sınıflandırılması. Çok Kriterli Karar Verme Analizine Dayalı Modelin Tahmini”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(2), 339-352, 2005.
[13] Y. Li, “An Intelligent, Knowledge-Based Multiple Criteria Decision Making Advisor for Systems Design”, School of Aerospace Engineering, Georgia Institute of Technology, 89-112, 2007.
[14] C. Günden, B. Miran, “Bulanık Analitik Hiyerarşi Süreci Kullanılarak Çiftçi Kararlarının Analizi”, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 45(3), 195-204, 2008.
[15] A. A. Supçiller, K. Deligöz, “Tedarikçi Seçimi Probleminin Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleriyle Uzlaşık Çözümü”, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 355-368, 2018.
[16] S. H. Zolfani, J. Saparauskas, “New Application of SWARA Method in Prioritizing Sustainability Assessment Indicators of Energy System”,Engineering Economics, 24(5), 408-414, 2013.
[17] V. Keršulienė, Z. Turskis, “ Integrated Fuzzy Multiple Criteria Decision Making Model for Architect Selection”, Technological and Economic Development of Economy,17(4), 645-666, 2011.
[18] D. Stanujkic, D. Karabasevic, E. K. Zavadskas, “A Framework for The Selection of a Packaging Design Based On The SWARA Method”, Engineering Economics, 26(2), 181–187, 2015.
[19] E. Çakır, G. Akel, M. Doğaner, “Türkiye’de Faaliyet Gösteren Özel Alışveriş Sitelerinin Bütünleşik SWARA WASPAS Yöntemi İle Değerlendirilmesi”, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 18(EYİ Özel Sayısı), 599-616, 2018.
[20] A. Afshari, M. Mojahed, R. M. Yusuff, “Simple Additive Weighting Approach to Personnel Selection Problem”, International Journal of Innovation, Management and Technology, 1, 511–515, 2010.
[21] V. E. Gurmeric, M. Dogan, Ö. S. Toker, E. Senyigit, N. B. Ersoz, “Application of Different Multi-Criteria Decision Techniques to Determine Optimum Flavour of Prebiotic Pudding Based On Sensory Analyses”, Food Bioprocess Technol, 6, 2844–2859, 2013.
[22] S. Chakraborty, E. K. Zavadskas, “Applications of WASPAS Method In Manufacturing Decision Making”, Informatica, 25(1), 1-20, 2014.
[23] D. Koçak, Mobilya sektöründe en uygun tedarikçi seçimi için çok kriterli karar verme tekniğinin uygulaması, Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi, Fen Bilimler Enstitüsü, 2018.
[24] G. Stojić, Ž. Stević, J. Antuchevičienė, D. Pamučar, M. A. Vasiljević, N. Rough, “WASPAS Approach for Supplier Selection in A Company Manufacturing PVC Carpentry Products”, Information, 9, 121, 2018.
[25] T. L. Saaty, “How to Make a Decision: The Analytic Hierarchy Process”, European Journal of Operational Research, 48, 9-26, 1990.
[26] T. L. Saaty, “Decision Making with The Analytic Hierarchy Process”, International Journal of Services Sciences, 1(1), 83-98, 2008.
[27] V. Keršuliene, E. K. Zavadskas, Z. Turskis, “Selection of Rational Dispute Resolution Method by Applying New Step-Wise Weight Assessment Ratio Analysis (SWARA)”, Journal of Business Economics and Management, 11(2), 243–258, 2010.
[28] E. K. Zavadskas, Z. Turskis, J. Antucheviciene, A. Zakarevicius, “Optimization of Weighted Aggregated Sum Product Assessment,” Elektronika ir Elektrotechnika, 122(6), 3-6, 2012.