Şule ŞAHİN, Zuhal ÖZİŞLER, Ali ORHAN, Sibel ÜNSAL, Sumru ÖZEL

ROMATOİD ARTRİT HASTALARINDA PERİFERİK SİNİRLERİN ELEKTROFİZYOLOJİK VE SONOGRAFİK OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ

Amaç: Romatoid artrit (RA) hastalarında median, ulnar ve tibial sinirin morfolojik ve elektrofizyolojik olarak değerlendirilmesidir. Method: Çalışmaya 20-60 yaş arasında, Amerikan Romatoloji Koleji kriterlerine göre en az 1 yıl önce RA tanısı almış 15 kadın hasta ve 12 sağlıklı kontrol vakası toplandı. Toplam 30 RA hasta ekstremitesi ve 24 sağlıklı kontrol ekstremite çalışmaya alındı. Vakaların demografik verileri (yaş, meslek), hastalık süresi, sabah tutukluğu süresi, medikal tedavileri sorgulandı. Romatoid faktör, C-reaktif protein seviyesi kaydedildi. Nöropatik ağrılarının olup olmadığı DN4-nöropatik ağrı sorgulama anketi ile, hastalık aktivitesi klinik hastalık aktivite indeksi ile değerlendirildi. Vakaların elektronöromyografik (ENMG) değerlendirmesinde periferik sinirlerden her iki üst ekstremitede median ve ulnar sinirler ile, her iki alt ekstremitede tibial motor sinirler ile sural duyusal sinirler incelendi. Ultrasonografik değerlendirilme de bilateral median, ulnar ve tibial sinir sinirlerin aksiyal olarak incelenmesi sonucunda alansal ölçümleri (mm2 olarak) yapıldı. Sinirlerin ekojeniteleri, bal peteği görünümleri kaydedildi. Bulgular: RA hastalarının sonografik sinir alan ölçümlerinin median sinir el bileği seviyesinde, ulnar sinirin el bileği, ön kol ortası ve kübital tünel seviyesinde, tibial sinirin de hem ayak bileği hem de poplitea seviyesinde sağlıklı kontrollere göre istatistiksel olarak anlamlı derecede büyük olduğu gözlendi (p<0.05). ENMG incelemesinde 6 RA hastasında, 2 sağlıklı kontrolde kübital tünel sendromu bulunmaktaydı. Bu fark istatistiksel olarak anlamlıydı (p<0.05). RA hastalarının 4 tanesinde, sağlıklı grubun 2 tanesinde hafif tutulumlu karpal tünel sendromu bulunmaktaydı. Bu fark istatistiksel olarak anlamlıydı (p<0.05). Sonuç: RA hastalarının periferik sinirlerinde henüz fonksiyonları bozulmamasına rağmen morfolojik değişiklikler olabilmektedir. Bunlardan dolayı RA hastalarında periferik sinirlerin sonografik olarak değerlendirilmesi önemlidir.

Anahtar Kelimeler:

Romatoid Artrit, Sonografi, Elektrografi, Periferik Sinirler.

PDF

___

1. Turesson C, O’Fallon WM, Crowson CS, et al. Occurrence of extraarticular disease manifestations is associated with excess mortality in a community based cohort of patients with rheumatoid arthritis. J Rheumatol 2002;29:62-7. 2. Johnson RL, Smyth CJ, Holt GW, et al. Steroid therapy and vascular lesions in rheumatoid arthritis. Arthritis Rheum 1959;2:224-9. 3. Good AE, Christopher RP, Koepke GH, et al. Peripheral neuropathy associated with rheumatoid arthritis: a clinical and electrodiagnostic study of 70 consecutive rheumatoid arthritis patients. Ann Intern Med 1965;63:87- 99. 4. Nadkar MY, Agarwal R, Samant RS, et al. Neuropathy in rheumatoid arthritis. J Assoc Physicians India 2001;49:217-20 5. Agarwal V, Singh R, Wiclaf, Chauhan S, Tahlan A, et al. A clinical, electrophysiological, and pathological study of neuropathy in rheumatoid arthritis. Clin Rheumatol 2008;27(7):841-4. 6. Kaeley N, Ahmad S, Pathania M, et al. Prevalence and patterns of peripheral neuropathy in patients of rheumatoid arthritis. J Family Med Prim Care. 2019;8(1):22-26. 7. Lanzillo B, Pappone N, Crisci C, et al. Subclinical peripheral nerve involvement in patients with rheumatoid arthritis. Arthritis Rheum 1998;41:1196-202. 8. Hung CY, Hsiao MY, Özçakar L, et al. Sonographic Tracking of the Lower Limb Peripheral Nerves: A Pictorial Essay and Video Demonstration.Am J Phys Med Rehabil. 2016;95(9):698-708. 9. Kowalska B, Sudoł-Szopińska I. Normal and sonographic anatomy of selected peripheral nerves. Part III: Peripheral nerves of the lower limb. J Ultrason. 2012;12(49):148-63. 10. Sim MK, Kim DY, Yoon J, et al. Assessment of peripheral neuropathy in patients with rheumatoid arthritis who complain of neurologic symptoms. Ann Rehabil Med. 2014;38(2):249-55. 11. Karadag O, Kalyoncu U, Akdogan A, et al. Sonographic assessment of carpal tunnel syndrome in rheumatoid arthritis: prevalence and correlation with disease activity. Rheumatol Int. 2012;32(8):2313-9. 12. Rayegani SM, Raeissadat SA, Kargozar E, et al. Diagnostic value of ultrasonography versus electrodiagnosis in ulnar neuropathy. Med Devices (Auckl). 2019;12:81-88. doi: 10.2147/MDER.S196106. eCollection 2019. 13. Drakopoulos D, Mitsiokapa E, Karamanis E, et al. Ultrasonography Provides a Diagnosis Similar to That of Nerve Conduction Studies for Carpal Tunnel Syndrome. Orthopedics. 2019;42(5):e460-e464.