İsa ve Musa Yasası (Νόμος Μωυσῆ) Meselesi

Öz Musa Yasası (Νόμος Μωυσῆ) meselesi, İsa’nın ölümünden bir süre sonra, onun cemaatinde başlıca anlaşmazlık konusu ve hatta bölünme sebebi olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu mesele, sonradan İsrail’in Tanrı’sına ve İsa’ya iman eden öteki uluslardan (gentiles) insanların Musa Yasası’nın kurallarına da riayet edip etmeyecekleri bağlamındaki tartışmalar şeklinde tanımlanabilir. Bunun sonucunda İsa cemaatinde iki ayrı ekol ortaya çıkmıştır ve Yasa karşıtı ekol geleneksel Hıristiyanlığın temelini oluşturmaktadır. Bu yüzden bizzat İsa’nın, havarilerin ve ilk Kudüs cemaatinin bu konudaki düşünceleri büyük önem taşımaktadır. Nitekim İsa’nın Yasa konusundaki düşüncelerini nakleden İncil rivayetleri, geleneksel Hıristiyanlığın ve kilisenin Yasa’ya dair tarih boyunca savunduğu iddiaları tartışmalı hale getirmektedir. Hem Yeni Ahit’te yer alan bazı metinler hem de erken dönem Hıristiyanlık literatürü ise havarilerin ve Kudüs cemaatinin İsa sonrası dönemde de Yasa’ya riayet halinde olduklarını kanıtlamaktadır. Makale, bu olgulardan yola çıkarak Yasa kavramının tarihsel çerçevesini belirleme, İsa’nın ve ilk Kudüs cemaatinin Yasa karşısındaki tutumunu değerlendirme ve İsa’nın öğretisini bu bağlamda yorumlama amacı taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler:

İsa, Musa Yasası, Torah, Havariler

PDF

___

Akyol, Mustafa, The Islamic Jesus: How the King of the Jews Became a Prophet of the Muslims, New York: St. Martins Press, 2017 (Türkçe: Yahudilerin Mesihi, İslam’ın Peygamberi Meryemoğlu İsa, Türkçe terc. Onur Atalay, İstanbul: Düşün Yayınları, 2018).

Bauckham, Richard, “James, Peter and the Gentiles”, The Missions of James, Peter and Paul: Tensions in Early Christianity, eds. B. Chilton-C. Evans, Leiden-Boston: Brill, 2005, ss. 91-142.

Bultmann, Rudolf, Theology of the New Testament, Yeni Sunum: Robert Morgan, İngilizce terc. K. Grobel, Baylor University Press, 2007.

Doğan, Hatice, İbn Meymun’un Hayatı, Eserleri ve Delaletü’l-Hairin Adlı Eseri Üzerine Bir İnceleme, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, Konya, 2009.

Dorsey, David A., “The Law of Moses and the Christian: A Compromise”, Journal of the Evangelical Theological Society 34, 1991.

Duygu, Zafer-Akalın, Kutlu (eds.), Kristolojiye Giriş: Miafizit, Dyofizit ve Khalkedoncu Anlayışlar, İstanbul: Divan Yayınları, 2017. Ehrman, Bart D., The New Testament: A Historical Introduction to the Early Christian Writings, (2. Basım), New York: Oxford University Press, 2000.

Eisenberg, Ronald L., The 613 Mitzvot: A Contemporary Guide to the Commandments of Judaism, Rockville MD: Schreiber, 2005.

Epiphanius, Panarion, İngilizce terc. Frank Williams (I. ve II. kitaplar), Leiden-Boston: Brill, 2009.

Eusebius, Historia Ecclesiastica, (Nicene and Post Nicene Fathers varyantı).

Harnack, Adolph, History of Dogma, C. 1, Üçüncü Almanca basımdan İngilizce terc. Neil Buchanan, Boston, 1901.

Hasanoğlu, Eldar, “Yahudi Şeriatında Recm Cezası”, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, 12, 2008, ss. 183-200.

Hippolytus, Refutation of All Heresies, (Ante-Nicene Fathers varyantı).

Kaufmann, Francine–Eisenberg, Josy, “Yahudi Kaynaklarına Göre Yahudilik”, Türkçe terc. Mehmet Aydın, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 29: 1, 1987, ss. 262-283.

Larsen, Kasper Bro, “Mark 7: 1-23: A Pauline Halakah?”, Mark and Paul: Comparative Essays Part II: For and Against Pauline Influence on Mark, eds. Eve-Marie Becker-Troels Engberg-Pedersen-Mogens Müller, ss. 169-188.

Neusner, Jacob, “What, Exactly, is Israel’s Gentile Problem? Rabbinic Perspectives on Galatians 2”, The Missions of James, Peter and Paul: Tensions in Early Christianity, eds. B. Chilton-C. Evans, Leiden-Boston: Brill, 2005.

Pagels, Elaine, Beyond Belief: The Secret Gospel of Thomas, New York-Toronto: Ramdom House, 2003.

Pseudo-Clementine Literature (Homilies) (Ante-Nicene Fathers varyantı).

Sanders, E. P., Jewish Law from the Jesus to the Mishnah, Philadelphia: Trinity Press-Londra: SCM Press, 1990.

Socrates, Historia Ecclesiastica, (Nicene and Post Nicene Fathers varyantı).

Sozomenus, Historia Ecclesiastica, (Nicene and Post Nicene Fathers varyantı).

Uro, Risto, Thomas: Seeking the Historical Context of the Gospel of Thomas, Londra-New York: T-T Clark, 2003.