HADİSTE TELFİK: METİN EKSENLİ BİR ARAŞTIRMA

Temel anlamı birleştirmek ve eklemek olan telfik sözcüğü, Usûl-i Fıkıh ve Furû-i Fıkıh ilminde farklı bir anlama sahip olmakla birlikte, Hadis ilminde de terim anlamında kullanıma sahiptir. Hadis ilminde telfik, aynı konudaki farklı hadislerin birleştirilerek tek hadismiş gibi rivayeti şeklinde kullanıma ilave olarak, farklı isnad ve lafızlarla rivayet edilen bir hadisin isnad ve metinlerinin birleştirilmesi anlamına da gelmektedir. Tanımlardan da anlaşılacağı üzere, telfikin hem sened hem de metinle ilgili boyutları mevcuttur. Telfik sözcüğüne dair zikretmiş olduğumuz bu anlam alanlarını telfikin uygulanış şekilleri başlığı altında ayrıca ele aldık. Telfik'in aynı konudaki farklı hadislerin birleştirilerek tek hadismiş gibi rivayeti şeklindeki anlamını merkeze alarak, makalemizin konusunu sınırlandırmış olduk. Sınırlandırma dâhilinde, telfikin senedle ilgili boyutlarını çalışmamızın dışında tutup, birbirinden farklı hadislerin metinlerinin birleştirilmesi ve rivayetini dikkate alıp araştırmamızı sürdürdük. Bu bağlamda, âlimlerin hadiste telfike ilişkin görüş ve değerlendirmelerini aktardıktan sonra, hadis literatürü içerisinde yaptığımız taramalardan elde edilen metin eksenli telfik örneklerine ve bunların tenkidine yer verdik.

TALFIQ IN HADITH: A TEXT-BASED RESEARCH

The word “talfiq,” whereof the basic meaning is to combine and add, despite having different meaning in Usūl al-fiqh and furu' al-fiqh, has the technical use in the hadith. Although talfiq used in the sense of combining the various ahadith on the same subject and narrating them as a single hadith, it means combining the sanad (chain of narrators) and the texts of a hadith has been narrated with different sanad and texts. As it is understood from the descriptions, talfiq has the dimensions relating with both sanad and text. with sanad and taking into account the combination of hadith texts are different from one another and its narrative. In this context, after giving scholars` the views and assessments concerning talfiq, we have given place the examples of text-axis talfiq and the criticism of them have been achieved from our researches in the hadith literature

PDF

___

AHMED B. HANBEL, Müsned (thk. Şuayb el-Arnaût ve Âdil Mürşid), Beyrut: Müessesetü’r-risâle, 2001, I-L.
AHMED NAİM, Sahih-i Buhârî Muhtasarı Tecrid-i Sarih Tercemesi (Mukaddime), Ankara: DİB Yayınları, 1982.
ALİ EL-KÂRÎ, Ali b. Sultân Muhammed Ebu’l-Hüseyn Nûreddîn, Mirkâtü’lmefâtîh şerhu Mişkâtü’l-mesâbîh, Beyrut: Dâru’l-fikr, 2002, I-IX.
ÂMİRÎ, Yahya b. Ebû Bekr b. Muhammed b. Yahya, Behcetü’l-mehâfil ve buğyetü’l-emâsil fî telhîsi’l-mu’cizât ve’s-siyer ve’ş-şemâil, Beyrut: Dâru sâdır, Trs., I-II.
AYDINLI, Abdullah, Hadis Istılahları Sözlüğü, İstanbul: Hadisevi, 2006.
AYNÎ, Ebû Muhammed Mahmud b. Ahmed, Umdetü’l-kârî şerhu Sahîhi’lBuhârî, Beyrut: Daru ihyâi’t-türâsi’l-arabî, Trs., I-XXV.
BÂCÎ, Ebu’l-Velîd Süleyman b. Halef, et-Ta’dîl ve’t-tecrîh limen harrace lehu’lBuhârî fi’l-Câmi’i’s-Sahîh (thk. Ebû Lübâbe Hüseyn), Riyad: Dâru’llivâ’, 1986, I-III.
BEŞÎR ALİ ÖMER, Menhecü’l-İmâm Ahmed fî i’lâli’l-hadîs, Vakfü’s-selâm, 2005, I-II.
BEYHAKÎ, Ahmed b. El-Huseyn, es-Sünenü’l-kübrâ ( thk. Muhammed Abdülkadir Atâ), Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 2003, I-X.
BUHÂRÎ, Muhammed b. İsmail, Sahih, İstanbul: Çağrı Yayınları-1992, I-VIII.
CEZÂİRÎ, Tahir b. Sâlih, Tevcîhü’n-nazar ilâ usûli’l-eser, Mısır: el-Matba’atu’lcemâliyye, 1910.
DÂREKUTNÎ, Ebu’l-Hasen Ali b. Ömer, Sünen (thk. Şuayb el-Arnaût), Beyrut: Müessesetü’r-risâle, 2004, I-V.
EBÛ DÂVUD, Sünen, İstanbul: Çağrı Yayınları-1992, I-V.
ERUL, Bünyamin, “Telfîk”, DİA, İstanbul: 2011, XL, 400-401.
FÎRUZÂBÂDÎ, Muhammed b. Ya’kûb, el-Kâmûsu’l-muhît, Beyrut: Müessesetü’r-risâle, 2005.
GAZÂLÎ, Ebû Hâmid Muhammed b. Muhammed, İhyâu ulûmi’d-dîn, Beyrut: Dâru’l-ma’rife, Trs., I-IV.
HÂKİM EN-NEYSÂBÛRÎ, Muhammed b. Abdullah, el-Müstedrek ‘ale’sSahîhayn (thk.Mustafa Abdülkâdir Ata), Beyrut: Dâru’l-kütübi’lilmiyye, 1990, I-IV.
IRÂKÎ, Ebu’l-Fadl Zeynüddîn, el-Muğnî an hamli’l-esfâr fi’l-esfâr fî tahrîci mâ fi’l-İhyâ mine’l-ahbâr, Beyrut: Dâru İbn Hazm, 2005.
İBN ARRÂK, Nureddîn Ali b. Muhammed, Tenzîhu’ş-şeri’ati’l-merfû’a ‘ani’lahbâri’ş-şenî’ati’l-mevzû’a (thk. Abdülvehhâb Abdüllatîf), Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1399, I-II.
İBN EBÎ ŞEYBE, Ebû Bekr, Musannef (thk. Kemal Yusuf el-Hût), Riyad: Meketebetü’r-rüşd, 1409, I-VII.
İBN FÂRİS, Ahmed Ebu’l-Huseyn, Mu’cemü mekâyîsi’l-lüga (thk. Abdüsselâm Muhammed Hârûn), Dâru’l-fikr, 1979, I-VI.
İBN HACER, Ebu’l-Fadl Ahmed b. Ali, ed-Dirâye fî tahrîci ehâdîsi'l-Hidâye (thk. Seyyid Abdullah Haşim el-Yemânî), Beyrut: Daru’l-ma’rife, Trs., I-II.
İBN HACER, et-Telhîsü’l-habîr fî tahrîci ehâdîsi’r-Râfi’iyyi’l-kebîr (thk. Ebû Asım Hasen b. Abbas b. Kutub), Mısır: Müessesetü Kurtuba, 1995, IIV.
İBN HACER, Fethu’l-bârî şerhu Sahîhi’l-Buhârî, Beyrut: Dâru’l-ma’rife, 1379, I-XIII.
İBN HACER, Tağlîku’t-ta’lîk ‘alâ Sahîhi’l-Buhârî(thk. Said Abdurrahman Musa el-Kazekî), Beyrut: el-Mektebetü’l-İslâmî, 1405, I-V.
İBN MANZÛR, Muhammed b. Mükerrem b. Ali, Lisânü’l-arab, Beyrut: Dâru sadr, 1414, I-XV.
İBNU’S-SALÂH, Ebû Amr Osman b. Abdurrahman eş-Şehrezûrî, Ulûmu’l-hadîs (thk. Nureddin Itr), Dimeşk: Dâru’l-fikr, 1986.
İBNU’L-KATTÂN EL-FÂSÎ, Ali b. Muhammed, Beyânü’l-vehm ve’l-îhâm fî Kitâbi’l-ahkâm (thk. El-Hüseyn Âyet Saîd), Riyad: Dâru Tayyibe, 1997, I-VI.
KADI IYAZ, Ebu’l-Fadl Iyaz b. Musa, İkmâlü’l-mu’lim bi fevâidi Müslim (thk. Yahya İsmail), Mısır: Dâru’l-vefa, 1998, I-IX.
KAYA, Eyyüb Said, “Telfik”, DİA, İstanbul: 2011, XL, 401-402
MALİK b. Enes, el-Muvatta, İstanbul: Çağrı Yayınları-1992, I-II.
MERGÎNÂNÎ, Burhâneddîn, el-Hidâye fî şerhi Bidâyeti’l-mübtedî (thk. Talâl Yusuf), Beyrut: Dâru ihyâi’t-türâsi’l-arabî, Trs., I-IV.
MÜSLİM b. Haccac el-Kuşeyrî, Ebu’l-Huseyn, Sahih, İstanbul: Çağrı Yayınları- 1992, I-III.
NÂCÎ, İbrâhim b. Muhammed el-Hanbelî el-Kabîbâtî, Ucâletü’l-imlâi’lmüteyessiratü mine’t-teznîb ‘alâ mâ veka’a li’l-Hâfız el-Münzirî mine’lvehm ve gayrihi fî kitâbihi et-Terğîb ve’t-terhîb (thk. İbrahim Hammad er-Reyyis – Muhammed b. Abdullah el-Kannâs), Riyad: Mektebetü’lmeârif, 1999, I-V.
RAFİ’Î EL-KAZVÎNÎ, Abdülkerim b. Muhammed, eş-Şerhu’l-kebîr, Dâru'l-fikr, yy., Trs., I-XII.
SEHÂVÎ, Şemsüddîn Muhammed b. Abdurrahman, Fethu’l-muğîs bi şerhi Elfiyeti’l-hadîs (thk. Ali Hüseyn Ali), Mısır: Mektebetü’s-sünne, 2003, I-IV.
SUBHÎ ES-SÂLİH, Ulûmü’l-hadîs ve mustalahuh, Beyrut: Dâru’l-ilm, 1984.
SUYÛTÎ, Celâlüddîn Abdurrahmân b. Ebû Bekr, Tedrîbü’r-râvî fî şerhi Takrîbi’n-Nevevî (thk. Abdülvehhâb Abdüllatîf), Beyrut: Dâru’l-fikr, 1988, I-II.
ŞAFAK, Ali, İslam Hukukunda Kaynaklar-İctihad-Müctehid-Mezheb-Taklid ve Telfik Meseleleri Üzerine Bir Araştırma”, Atatürk Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Dergisi, Sayı:3, Ankara-1979, s.1-36.
TİRMİZÎ, Ebû İsâ Muhammed b. İsa b. Sevre, Sünen, İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992, I-V.
ZEYLA’Î, Ebû Muhammed Abdullah b. Yusuf, Nasbu’r-râye li ehâdîsi’l-Hidâye, Beyrut: Müessesetü’r-reyyân, 1997, I-IV