Tehlike Altındaki Dil: Sarı Uygurca

Sarı Uygurca Çin’de resmi azınlık olarak tanınan Sarı Uygurların dilidir. Günümüzde Sarı Uygurların mutlak çoğunluğu Çin’ın Gansu Eyaletine bağlı Sunan Sarı Uygur Özerk İlçesinde yaşarlar. Son veriler Sarı Uygurların toplam nüfuslarının 15 bin civarında olduklarını, ancak yarısından daha az bir bölümünün kendi dillerini günlük yaşantılarında kullanabildiğini göstermektedir. Mandarin Çincesinin Sarı Uygur toplumunda zorunlu eğitim dili olarak yaygınlaştırılması sosyal ve kültürel yaşamın her alanında Çincenin yaygın iletişim dili olması sonucunu ortaya çıkartmıştır. Makale sosyal antropoloji ve dil sosyolojisi açısından Sarı Uygur Türkçesinin neden yok olmaya yüz tuttuğunu Çin’in azınlık bölgelerinde tavizsiz olarak uygulamakta olduğu tek dilli ve tek kültürlü eğitim politikasına odaklanarak inceleyecektir. Sarı Uygur bölgesindeki kültürel Çinlileşme akabinde ortaya çıkan “karışık evlilikler” ve kaybolan “etnik hafıza” Sarı Uygurların her alanda marjinalleşmesi sürecini hızlandırmıştır

One of the Endangered Languages: Yellow Uyghur

The Yellow Uyghur language is used by the Yellow Uyghur, one of the official minorities recognized by the Chinese government. The Yellow Uyghurs generally inhabit the Sunan Yellow Uyghur Autonomous County in China. Recent data suggests that the total population of the Yellow Uyghur in China is only around 15 thousand but only around half of the population of Yellow Uyghurs can use their language in everyday life. Instead, Mandarin Chinese, as a component of China’s compulsory education system, has begun to replace the Yellow Uyghur both in the home and in several social realms. Drawing upon studies from social anthropology and socio-linguistic studies, this paper will consider the impacts that monolingual education policies in minorities areas, especially in Yellow Uyghur area, mixed marriages, and the sense of losing “ethno-memory” have on the marginalization of the Yellow Uyghur language.

Keywords:

Endangered language, Yellow Uyghur, Minority, Chinese Education System Mixed Marriage,

PDF

___

Ba, Zhan-long/巴战龙 (2009). “Attributive Analysis and Related Policy Inquiry of Two Unsuccessful Educational Trials on Yugur Language: Based on Two Educational EthnographicResearch/两次裕固族语言教育试验失败的归因分析与相关政策探讨：基于两项教育民族志研究” . Journal Of Educational Studies/教育学报 5 (4).
Ba, Zhan-long, Ba, Yu-huan/巴战龙，巴玉环 (2008). “A Berief Discussion of the Cultrual Mission of Education for People of Yugu Nationality in the 21st Century/简论21世纪裕固族教育的文化使命”. Journal of Research on Education for Ethnic Minorities/民族教育研究 6 (19).
Ba, Zhanlong/巴战龙 (1998). “Use of Western Yellow Uyghur and Teaching History/ 西部裕固语的使用与教学述略”. Gansu Ethnic Studies/甘肃民族研究 1.
Ba, Zhan-long (2006). “A Social Anthropological Analysis of Functions of School Education of the Yugur Nationality”. Journal of Research on Education for Ethnic Minorities 6 (17).
Chen, Zongzhen/陈宗振 (2004). Studies on the Western Yellow Uyghur Language. Chinese National Photographic Art Publishing House.
Dong, Xiao-bo/董晓波 (2006). “Research on Anthropology of Actualities of Yugur Language Use Illustrated by three Villags———Hong Shi Wo, Jiu Cai Gou and La Ma Wan/裕固族民族语言使用现状的人类学调查研究——以红石窝、韭菜沟、喇嘛湾三乡为例/科学·经济·社会”, Science·Economy·Society 24 (4).
Fu, Peng et al (2007). “Yellow Uyghur population change and their geographical distribution of changes (1949-2000 years) since liberation”. Northwest Population 3 (28).
Jiang, bo/江波 (1998). “How to deal with minority culture and social development, Anthropological investigation in the Western Yellow Uyghur village/如何对待少数民族文化与社会发展──甘肃西部裕固族村落的人类学考察”. Journal of .Northwest Minorities University (Social Sciences)/ 西北民族学院学报 2.
Li, jie et al/李洁，付鹏 (2007). “Yellow Uyghur Population’s History and Present on the Modernization Perspective/人口现代化视角下的裕固族人口历史与现状分析”. Journal of Nanjing College for Population Programmer Management/南京人口管理干部学院学报 1(3).
Qarluq, Abdureşit Celil (2006). “Sarı Uygurların Dil Kullanımı Üzerine Sosyolojik İnceleme”. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi 1. Qarluq, Abdürreşit Celil (2006). Sarı Uygurların Sosyo-Kültürel Yapısı. Atılım Yayınları.
The Sunan Yellow Uyghur Autonomous Cunty Education Bureau (2003). “Document About Carry out Ethnic Minotity Language in the Second Classroom Activity”. [Document number: Sunan Education Bureau 2003/199, Date: 11 Sept. 2003].
Tian, Xueyuan (2003). China’s Ethnic Minority Population. China Publishing House of Population.
Yang, Sen et al/杨森、连珩 (1999). “Awareness of ethnicity and religious – A survey about religious ideas of some Yellon Uyghur people in Sunan County/浅
析民族宗教意识——肃南裕固族部分群众宗教观念的调查”. Science Economy Society/科学-经济与社会 3 (17).
Zhong, Jingwen/钟进文 (1994). Studies on the Yellow Uyghur Culture/裕固族文化研究. Chinese Civil Aviation Publish House/中国民航出版社.
Zhong, Jingwen/钟进文 (2002). China’s Yellow Uyghur Studies Collection/中国裕固族研究集成, Ethnic Publishing House/民族出版社. Beijing.