Mimariyi "Dokumak": Anadolu - Batı Toros Göçerlerinde Çevre - Kültür İlişkisi
Anadolu'nun tarihsel derinliklerinde kültür - çevreilişkilerinin somut ifadesi olan mimarlığa dair pek çokzenginlik bulunur. Anadolu ile birlikte Akdeniz Havzası veAvrasya'nın büyük bir kısmının kültür tarihinde göçer veyerleşik toplumlar arasındaki ilişkiler önemli rol oynamıştır.Genel olarak tarih yerleşik toplumların perspektifindenyazıldığı için göçer toplumların kültür ve mimarlık tarihindekirolleri hak ettiği şekilde değerlendirilememiştir.Anılan eksikliğin giderilmesine katkı niteliğindeki bu çalışmaGüneybatı Anadolu'da Toros Dağları ile Akdeniz kıyısıarasındaki kesitte yer alan bir örneği ele alarak göçer kültürdemekân üretiminin çevre ve doğal malzemeler ile kurduğuyakın ilişkiyi araştırmaktadır. Bu kapsamda örnek olarakTürkiye'nin Antalya İli'nde mevsimsel döngülere göre konargöçer karakter sergileyen Yeni Osmanlı Yörükleri'nin çadırüretme ve kurma süreçleri incelenmektedir. Bu örnek ilemimarinin geleneksel dokuma tekniğinden temellenerekvücuda gelişi inşa sürecinin kültür-çevre ilişkilerindeki yeriaçısından değerlendirilmektedir
"Weaving" Architecture:the RelationBetween Natureand CultureintheWestern Taurus Nomadsof Anatolia
Throughout history architecture has been the concreteexpression of the relations between nature and culture. Thehistorical depth of Anatolia provides substantial evidenceconcerning architectural history. The cultural histories ofAnatolia, the Mediterranean Basin and Eurasia are profoundlyaffected by the relations between nomadic and sedentarycommunities. The role of the nomadic communities incultural and architectural history has not received enoughattention because in general historiography is produced fromthe perspectives of sedentary cultures.This study tries to complete above-mentioned missing parts ofcultural history and accounts for the environmentalcongruence of spatial production through the exemplarysection between the Mediterranean coast and the TaurusMountains in Southwestern Anatolia. In this scope theproduction and configuration processes of the nomadic tentsby the Yeni OsmanlıYörük tribe are taken as an example. Inorder to derive general patterns of spatial production in thissemi-nomadic culture, this study explores the construction ofthe tents through traditional weaving techniques andinterprets this process in terms of culture-nature relations.
___
Atabeyli, N. K. (1940). "Teke (Antalya) Yörükleri Hakkında Notlar" Türk Tarih, Arkeologya ve Etnografya Dergisi IV: 213-224.Bakır, İbrahim (1995). Batı Toroslarda Göçerlerin Yerleşme ve Mekân Sorunlarının Çözümü Üzerine Bir Deneme. Doktora Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi.
Bammer, Anton (1996). "Çadır ile Anadolu Evi İlişkileri". Tarihten Günümüze Anadolu'da Konut ve Yerleşme (T.C. Başbakanlık TOKİ II. B.M. İnsan Yerleşimleri - Habitat 1996 Konferansı Bildiriler ve Sergi Kitabı). 234-247.
Berleant, Arnold (1992). The Aesthetics of Environment. Philadelphia: Temple University Press.
Braudel, Fernand (2002). The Mediterranean in the Ancient World. Wiltshire: Penguin Books.
Chailand, Gérard (2004). From Mongolia to the Danube: Nomadic Empires. New Jersey: Transaction Publishers.
Deleuze, Gilles ve Felix Guattari (1987). A Thousand Plateaus: Capitalism and Schizophrenia. Minneapolis: University of Minnesota Press.
Deniz, Bekir (2000). Türk Dünyasında Halı ve Düz Dokuma Yaygıları. Ankara: Atatürk Yüksek Kurumu, Atatürk Kültür Merkezi Yay.
Diyarbekirli, Nejat (1972). Hun Sanatı. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
Eröz, Mehmet (1991). Yörükler. İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı.
Evyapan, G.A. (1972). Eski Türk Bahçeleri ve Özellikle Eski İstanbul Bahçeleri. Ankara: ODTÜ Mimarlık Bölümü Yay.
Genç, Reşat (1997). "Kaşgarlı Mahmud'a Göre XI. Yüzyılda Türklerde Dokuma ve Yaygı İşleri". Arış 3: 14-16.
Gordlevski, Vladimir Aleksandroviç (1988). Anadolu Selçuklu Devleti. Çev. Azer Yaran. Ankara: Onur Yay.
Göçebe ve Gezginci Nüfusun İskânı (Planlama Raporu), 1976. T.C. Köy İşleri Bak. Toprak ve İskân İşl. Gen. Müd. İskân D. Bşk.
Köprülü, Mehmet Fuad. (1972) Osmanlı İmparatorluğu'nun Kuruluşu. Ankara: Boznur Matbaası.
Kuban, Doğan (2010). Mimarlık Kavramları, Tarihsel Perspektif İçinde Mimarlığın Kuramsal Sözlüğüne Giriş. İstanbul: Yapı Endüstri Merkezi Yay.
Merçil, Erdoğan (2000). Müslüman Türk Devletleri Tarihi. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
Norberg-Schulz, Christian (1980). Genius Loci: Towards a Phenomenology of Architecture, New York: Rizzoli International Publications, Inc.
_____, (1985). The Concept of Dwelling: on the Way to Figurative Architecture. New York: Rizzoli International Publications.
Orhonlu, Cengiz (1987). Osmanlı İmparatorluğunda Aşiretlerin İskânı. İstanbul: Eren Yay.
Ögel, Bahaeddin. (1991). İslamiyetten Önce Türk Kültür Tarihi. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
_____, (1978). Türk Kültür Tarihine Giriş. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
Ramsay, William Mitchell (1962). The Historical Geography of Asia Minor. Amsterdam: Adolf M. Hakkert Publisher.
Saraçoğlu, Hüseyin (1989). Akdeniz Bölgesi. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yay.
Seyirci, Musa (2000). Batı Akdeniz Bölgesi Yörükleri. İstanbul: DER Yay.
_____, (1991). "Şer'iye Sicillerine göre Yeni Osmanlı Aşireti" Hürses (Antalya Mahalli Gazetesi). 3,4 ve 7 Nisan.
Sümer, Faruk (1972). Oğuzlar (Türkmenler). Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
Tanyeli, Uğur (1996). "Anadolu'da Bizans, Osmanlı Öncesi ve Osmanlı Dönemlerinde Yerleşme ve Barınma Düzeni". Tarihten Günümüze Anadolu'da Konut ve Yerleşme (T.C. Başbakanlık TOKİ II. B.M. İnsan Yerleşimleri - Habitat 1996 Konferansı Bildiriler ve Sergi Kitabı). 405-471.
Totani, Gianfranco (2008). Indelebile nell'animo: l'Abruzzo dei Pastori. Tratturi e Transumanza, Arte e Cultura. L'Aquila - Italia: Associazione Deltensemble. 29-60.
Türkay, Cevdet (1979). Başbakanlık Arşiv Belgelerine göre Osmanlı İmparatorluğu'nda Oymak, Aşiret ve Cemaatler. İstanbul: Tercüman Yay.
Yalman (Yalgın), Ali Rıza (1993a). Cenupta Türkmen Oymakları, Cilt I. Haz. Sabahat Emir. Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.
_____, (1993b). Cenupta Türkmen Oymakları, Cilt II. Haz. Sabahat Emir. Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.
- ISSN: 1301-0549
- Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
- Başlangıç: 1996
- Yayıncı: Ahmet Yesevi Üniversitesi Mütevelli Heyet Başkanlığı
Sayıdaki Diğer Makaleler
Medyada "Doğru" Türkçe Tartışmaları Üzerine: Betimleyici-Kuralcı Yaklaşımlar ve Ötesi
Is AttÀr's FotovvatnÀme in Istanbul...?
Yıldız, Ayşe (2009). Mustafa Çelebi Varka ve Gülşah. 3 c. Harvard: Harvard University Press.
Mimariyi "Dokumak": Anadolu - Batı Toros Göçerlerinde Çevre - Kültür İlişkisi