Eski Bir Bahçenin Yeniden Düzenlenişi ya da Fuzuli'nin Hikaye-i Leyla ve Mecnun'u Sunuşu
Klâsik Türk edebiyatında bir tür olan mesneviler, yazılı uzun manzum hikâyelerdir. Bu mesnevilerden birisi de Türk edebiyatının klâsikleri arasında anılan ve konusu değişik şairler tarafından da işlenen Fuzûlî'nin Leylâ ve Mecnun adlı eseridir. Birer anlatı metni olan mesneviler, bütün anlatı metinleri gibi belli yapısal elemanların düzenlenmesiyle oluşurlar. Ancak mesnevilerde kendilerine has birtakım yapısal elemanlar da mevcuttur. İçerisinde hangi elemanlar yer alırsa alsın, bütün edebî metinler gibi, anlatı metinleri de tamamlanmış bir yapı olarak okurun karşısına çıkar. Anlatı metinlerinin belki de en belirgin özellikleri, bu yapı içerisinde bir hikâye anlatmalarıdır. Bu yazıda, bir anlatı metni olarak Fuzûlî'nin Leylâ ve Mecnûn mesnevisinin genel yapısal görünüşü, esere konu olan hikâyenin sunulması için anlatıyı oluşturan belli temel elemanların hangi tercihler doğrultusunda düzenlendiği, kısaca Leylâ ve Mecnûn adlı hikâyenin okura nasıl sunulduğu üzerinde durulacaktır.
The Arrangement of an Old Garden, or Introduction of 'Leyla and Mecnun' by Fuzuli
Mesnevis are long written epic stories belonging to the classic Turkish Literature. One of the leading mesnevis is Leyla and Mecnun, various versions of which have been written by certain eminent poets. As a piece of narrative, mesnevis are formed up through certain structural elements like other narrative types. However, mesnevis have some specific features. No matter what literary elements they contain, all narrative works are presented to the reader as complete texts like all other literary types. The most distinguishing feature of a narrative is that it tells a story within this structure. In this study, Fuzuli's Leyla and Mecnun is studied in terms of the following narrative elements: the general structural framework as a narrative, in what way certain basic elements are arranged while telling the story, in short, how Leyla and Mecnun is presented, to the reader.
___
AKTAŞ, Şerif (1991), Roman Sanatı ve Roman İncelemesine Giriş, Ankara.AKTAŞ, Şerif (1995), 'Bir Anlayışın Romanı: Hüsn ü Aşk', Şeyh Galip Kitabı, İstanbul.
AYAN, Hüseyin (1981), Leylâ ve Mecnûn, İstanbul. (Metinde verilen beyit ve sayfa numaraları bu baskıya aittir.)
BARTHES, Roland (1993), Gösterge Bilimsel Serüven, (Çeviren, M.Rifat),İstanbul.
ÇELEBİOĞLU, Amil (1999), Türk Edebiyatında Mesnevi, İstanbul.
DEMİR, Yavuz (1992), 'Anlatı Biliminin Temel Terimleri Üzerine', Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, S.7.
DEMİR, Yavuz (1994), 'Metin Kavramı ve Çözümlemesi Üzerine Bazı Dikkatler', Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, S.9.
DEMİR, Yavuz (1995), İlk Dönem Türk Hikâyelerinde Anlatıcılar Tipolojisi, Ankara.
DEMİR, Yavuz (2002), Zaman Zaman içinde Roman Roman İçinde: Bir Üst Kurmaca Olarak Müşâhedât, İstanbul.
DORA, D'istria, (1982), Osmanlılarda Şiir, (Çeviren, Semay Taneri), İstanbul.
FORSTER, E. Morgan (1985), Roman Sanatı, (Çevren, Ünal Aytür), İstanbul.
FREİDMAN, Norman (1988), 'Romanda Yapı Şekilleri', Roman Teorisi, (Hazırlayan, Sevim Kantarcıoğlu), Ankara.
GÖKTÜRK, Akşit (1988), Okuma Uğraşı, İstanbul.
KAHRAMAN, MEHMET (2000), Leylâ ve Mecnun Romanı, Ankara.
KANTARCIOĞLU, Sevim (1988), Türk ve Dünya Romanlarında Modernizm, Ankara.
KAPLAN, Mehmet (1985), 'Leyla ve Mecnun', Türk Edebiyatı Üzerinde Araştırmalar 3, Tip Tahlilleri, İstanbul.
MORAN, Berna (.1991), Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış I, İstanbul.
MORAN, Berna (1999), Edebiyat Kuramları ve Eleştiri, İstanbul.
SHRODER Maurice Z,(1988) 'Edebî Bir Çeşit Olarak Roman', Roman Teorisi, (Hazırlayan, Sevim Kantarcıoğlu), Ankara.
TANPINAR, Ahmet Hamdi (1992), 'Fuzulî'ye Dair F, Edebiyat Üzerine Makaleler, İstanbul.
TOBIAS, Ronald B. (1996), Roman Yazma Sanatı, (Çeviren, Mehmet Harmancı), İstanbul.
TODOROV, Tzvetan, (2001) Poetikaya Giriş, (Çeviren, Kaya Şahin), İstanbul.
TÖKEL, Dursun Ali, (1998), 'Bir Bildungs Roman Olarak Leylâ vü Mecnûn Mesnevisi', Dergâh Dergisi. S.104.
TURİNAY, Necmettin, (1996), 'Klâsik Romana ve Leylâ ile Mecnûn'a Dair I', Dergâh Dergisi. S.80.
- ISSN: 1301-0549
- Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
- Başlangıç: 1996
- Yayıncı: Ahmet Yesevi Üniversitesi Mütevelli Heyet Başkanlığı