Dede Korkut’ta ayıt- / eyit- ; eyit- / yit- / it- ve aşıt / işit Kelimeler Üzerine

Bu çalışmada Dede Korkut Kitabı'ndaki "eyitdügünde" ve "işit" kelimeleri üzerinde durulmuştur. Buradan hareketle "eyit-" fiilinin tarihî Türk lehçelerindeki seyri ele alınmıştır. Dede Korkut'taki Tepegöz hikayesinde, değişik bilim adamları tarafından farklı okunan iki dizenin, "Kara tağa eyitdügünde işit virsün, Kanlu kanlu Sulardan geçit virsün ", şeklinde okunması gerektiği sonucuna varılmıştır.
Anahtar Kelimeler:

transkripsiyon

On the Words ayıt- / eyit-; eyit- / yit- / it- and aşıt / işit in "Dede Korkut"

In this study I argue on the words "eyitdiiglinde" and "i-şit" that occur in the Book of Dede Korkut. Derivation of the verb "eyit-" is examined in terms of its appearances in Turkish dialects. In the story Tepegöz in Dede Korkut, the two lines are read in different ways by various scholars are determined to be read as: "Kara tağa eyitdügünde işit virsün, Kanlu kanlu Sulardan geçit virsün "
Keywords:

transcription,

___

ARAT, R. Rahmeti (7957), Atabetü'l-Hakâyık, TDK Yayınları.

ATA, Aysu (1997), Nâsırüd-dîn Bin Burhânüddîn Rabgûzî Kısasü'l-Enbiyâ-Dizin, Ankara: TDK Yayınları.

BARTOLD, V.V. (1962), KHHra moero Aeua Kopıkyra (Yay: V.M. Jirmunskiy - A.N. Kononov), Moskva-Leningrad.

CAFEROGLU, Ahmet (1931), Abu Hayyân - Kitâb al-İdrâk Li Lisân al-Atrâk, İstanbul.

DİLCİN, Cem (1991), Mes'ûd Bin Ahmed - Süheyl ü Nevbahar, Anka-ra:AKM Yayınları.

ERASLAN, Kemal vd. (1979), Kutadgu Bilig İndeks, Istanbul: TKAE Yayınlan.

ERGİN, Muharrem (1989), Dede Korkut Kitabı l, 2. baskı, Ankara.

GÖKYAY, Orhan Saik (2000), Dedem Korkudun Kitabı, İstanbul:MEB Yayınları.

HACIEMİNOĞLU, Necmettin (1997), Harezm Türkçesi ve Grameri, Ankara: İÜ. Edb. Fak. Yayınları.

ISKAKOV, B.- IBRAYEV Ş. (1999), Korkut Ata, Entsiklopediyalık jıynak, Almatı

KAÇALİN, Mustafa (6-10 Ekim 1998), "Dede Korkut Kitabında Okuma Önerileri" Uluslar Arası Dede Korkut Bilgi Şöleni (Türk Dil Kurumu - Selçuk Üniversitesi, Konya).

KARAAĞAÇ, Günay (1997), Lutft Dîvânı (Giriş-Metin-Dizin-Tıpkıbasım), Ankara: TDK Yayınları.

KARAHAN, Leyla (1994), Erzurumlu Darîr - Kıssa-i Yûsuf, Ankara:TDK Yayınları.

KARAMANLIOĞLU, A. Fehmi (1989), Seyf-i Sarayı - Gülistan Tercümesi (Kitâb Gülistan bi't-Türkî), Ankara: TDK Yayınları.

KARASOY, Yakup (1998), Şiban Han Dîvânı (Metin-înceleme-Dizin-Tıpkıbasım), Ankara: TDK Yayınları

KARASOY, Yakup (1999), Satır Altı Tercümeli Bir Fıkıh Kitabı (İnceleme-Metin), Konya, (Basılmamış Doçentlik Çalışması).

KORKMAZ, Zeynep (1973), Sadrüddin Şeyhoğlu - Marzuban-nâme Tercümesi, İnceleme-Metin-Sözlük-Tıpkıbasım, Ankara: AÜ DTCF Yayınları.

KÖSEYEV, Meti (1990), Korkut Ata, Cadımı Türkmen Eposı, Aşgabat: Türkmenistan Neşriyatı.

MANSUROĞLU, Mecdut (1958), Sultan Veled'in Türkçe Manzumeleri, İstanbul: İÜ Edebiyat Fakültesi Yayınları.

ÖZMEN, Mehmet (2001), Ahmed-i Dâî Divam-Dizin, Ankara: TDK Yayınlan.

ROSSİ, Ettore (1950), Un Nuove Monoscritto Del "Kitab-ı Dede Qorqut", Rivista Degli Studi Orientali: Roma, XXV.

SAKAOĞLU, Saim (1998), Dede Korkut Kitabı, İncelemeler-Derlemeler-Aktarmalar, SÛ Yayın, 2. cilt.

SCHMİEDE, H. Achmed (2000), "Kitab-ı Dedem Korkut" Dresden Nüshası, Ankara:TDV Yayınları.

Tarama Sözlüğü (1963), Ankara:TDK Yayınları, C 1.

TEZCAN, Semih (2001), Dede Korkut Oğuznameleri Üzerine Notlar-İnceleme, İstanbul:Yapı Kredi Yayınları.

TEZCAN, Semih -Boeschoten, Hendrik (2001), Dede Korkut Oğuznameleri, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

TİETZE, Andreas (2002), Tarihî ve Etimolojik Türkiye Türkçesi Lügati, Birinci Cilt, İstanbul - Wien.

TOPALOĞLU, Ahmet (1978), XV. Yüzyıl Başlarında Yapılmış Kur'an Tercümesi II. Cilt (Sözlük), İstanbul: Kültür Bakanlığı Yayınları.

Von DİEZ, H. F. (1811-1815.), Denkwurdigkeiten vonAsien, Berlin.

YAVUZ, Kemal (1991), Şeyhoğlu - Kenzü'l-Küberâ ve Mehekkü'l-Ulemâ, Ankara: AKM Yayınları.

YAVUZ, Kemal (2000), Âşık Paşa - Garib-nâme, Tıpkıbasım 2. cilt, İstanbul: TDK Yayınları.

YAVUZ, Orhan (1988), Tezkiretü'l-Evliyâ, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.

YÜCEL, Bilal (1995), Bâbür Dîvânı, Ankara: AKM Yayınları.

ZEYNELOV, Ferhad - ELİZADE, Samet (1988), Kitab-ı Dede Korkut, Baku.