TÜRKİYE’DE DÖVİZ KURU VE HİSSE SENEDİ PİYASASI ARASINDAKİ ASİMETRİK İLİŞKİLER

Ülkelerin makroekonomi politikalarının temel amaçlarından biri dengeli ve sürdürülebilir büyümeyi sağlamaktır. Küresel olarak finansal piyasalarda sermayenin mobilitesi artmakta ve makroekonomik istikrarı sağlamada finansal piyasaların rolü son yıllarda daha da önem kazanmaktadır. Bu çalışma, Türkiye’de finansal serbestleşme sonrası döviz kuru ile borsa arasındaki ilişkiyi ampirik olarak incelemeyi amaçlamaktadır. Bu çerçevede BIST-100, Bist Sınai, Bist Teknoloji, Bist Hizmet ve Bist Mali endeksleri ile nominal ve reel döviz kuru arasındaki ilişki 2002-2020 yılları arası dönemde aylık veriler kullanılarak incelenmektedir. Değişkenler arasındaki simetrik veya asimetrik ilişkileri tespit edebilmek için Hacker ve Hatemi‐J (2012) ve Hatemi-J (2012) testleri kullanılmaktadır. Simetrik testlerden elde edilen bulgular ilişkinin yalnızca hisse senedi piyasalarından nominal ve reel döviz kurlarının her ikisine doğru da bir nedensellik bulunduğunu ifade etmektedir. Ancak asimetrik testleri hesaba kattığımızda hisse senetlerinden nominal döviz kuruna doğru tespit edilen nedensellik ilişkisinin asimetrik olabileceği yönünde kanıtlar bulunmaktadır. Ayrıca döviz kurundan hisse senedi fiyatlarına doğru bir ilişkinin var olabileceği ve bu ilişkininde asimetrik olduğu sonucuna varılmaktadır. Dolayısıyla politika yapıcılar döviz kuru politikalarını tasarlarken bu asimetrik ilişkinin sermaye akışı üzerinde yaratabileceği olası farklı etkileri hesaba katmalıdırlar.

Anahtar Kelimeler:

Borsa, Döviz Kuru, Finansal Serbestleşme, Asimetrik Nedensellik

ASYMMETRICAL RELATIONSHIPS BETWEEN EXCHANGE RATE AND STOCK MARKET IN TURKEY

One of the main objectives of the macroeconomic policies of the countries is to ensure balanced and sustainable growth. Globally, the mobility of capital in financial markets is increasing and the role of financial markets in ensuring macroeconomic stability has become more important in recent years. This study aims to empirically examine the relationship between exchange rate and stock market after financial liberalization in Turkey. In this context, the relationship between BIST-100, Bist Industrial, Bist Technology, Bist Service and Bist Fiscal indices and the reel and nominal exchange rate is analyzed using monthly data for the period 2002-2020. Hacker and Hatemi-J (2012) and Hatemi-J (2012) tests are used to detect symmetrical or asymmetrical relationships between variables. Findings from symmetric tests indicate that there is causality only from stock markets to both nominal and real exchange rates. However, when we take asymmetric tests into account, there is evidence that the causal relationship from stocks to nominal exchange rates may be asymmetric. In addition, it is concluded that there may be a relationship from exchange rate to stock prices and this relationship is asymmetrical. Therefore, when designing exchange rate policies, policy makers should take into account the possible differential effects of this asymmetrical relationship on capital flows.

Keywords:

Stock Market, Foreign Exchange Rate, Financial Liberalization, Asymmetrical Causality,

PDF

___

ABDALLA, I.S. ve MURINDE, V. (1997). Exchange Rate and Stock Price Interactions in Emerging Financial Markets: Evidence on India, Korea, Pakistan and the Philippines. Applied Financial Economics, 7(1), s. 25-35.
AÇIKALIN, S., AKTAŞ, R. ve ÜNAL, S. (2008). Relationships Between Stock Markets and Macroeconomic Variables: an Empirical Analysis of the İstanbul Stock Exchange. Investment Management and Financial Innovations, 5 (1), s. 7-14.
AJAYI, R.A., FRIEDMAN, J., ve MEHDIAN, S.M. (1998). On the Relationship between Stock Returns and Exchange Rates: Tests of Granger Causality. Global Finance Journal, 9(2), s. 241-251.
AJAYI, R. A. ve MOUGOUE, M. (1996). On the Dynamic Relation between Stock Prices and Exchange Rates. The Journal of Financial Research, 19: s. 189-205.
ALAGIDEDE, P., PANAGIOTIDIS, T., ve ZHANG, X. (2011). Why a Diversified Portfolio Should Include African Assets. Applied Economics Letters, 18(14), s. 1333-1340.
AYAZ, Ö. (2006). Döviz Kuru ve Hisse Senetleri Fiyatları Arasındaki Nedensellik İlişkisi. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(2), s. 12-14.
AYDEMİR, O. ve DEMİRHAN, E. (2009). The Relationship between Stock Prices and Exchange Rates: Evidence from Turkey. International Research Journal of Finance and Economics, 23(2), s. 207-215.
BAHMANI-OSKOOEE, M. ve SOHRABIAN, A. (1992). Stock Prices and the Effective Exchange Rate of the Dollar. Applied Economics, 24(4), s. 459-464.
BAYRAMOĞLU, M.F. ve PEKKAYA, M. (2008). Pay Senedi Fiyatları ve Döviz Kuru Arasındaki Nedensellik İlişkisi: YTL/USD, İMKB100 ve S&P500 Üzerine Bir Uygulama. MUFAD Journal, 38, s. 160-179.
BELEN, M. ve KARAMELİKLİ, H. (2016). Türkiye’de Hisse Senedi Getirileri ile Döviz Kuru Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: ARDL Yaklaşımı. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 45(1), s. 34-42.
CAN, İ. ve SAVAŞ, İ. (2011). Euro/Dolar Paritesi ve Reel Döviz Kuru’nun İMKB 100 Endeksine Etkisi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 6 (1), s. 319-341.
CHAIEB, I. ve MAZZOTTA, S. (2013). Unconditional and Conditional Exchange Rate Exposure. Journal of International Money and Finance, 32, s. 781-808.
DOĞANAY, M., KARABACAK, H. ve KÖSE, Y., (2010). On the Causality between Stock Prices and Exchange Rates: Evidence from Turkish Financial Market. Problems and Perspectives in Management, 8(1), s. 60-70.
DOĞRU, B. ve RECEPOĞLU, M. (2013). Türkiye’de Hisse Senedi Fiyatları ve Döviz Kuru Arasında Doğrusal ve Doğrusal Olmayan Eş Bütünleşme İlişkisi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, EYİ 2013, Özel Sayısı, s.31.
DOONG, S. C., YANG, S. Y. ve WANG, A. T. (2005). The Dynamic Relationship and Pricing of Stocks and Exchange Rates: Empirical Evidence From Asian Emerging Markets. Journal of American Academy of Business, 7(1), s. 118-123.
DUMAN, A. ve LEE, K. (2000). Financial System, Financial Liberalization and Crises. A Tale of Two Countries: Turkey and Korea. www.unix.oit.umass.edu/kklee/study/kotur.doc, (09.06.2021).
GALINDO, A., MICCO, A. ve ORDONEZ, G. (2002). Financial Liberalization and Growth: Empirical Evidence. Inter American Development Bank, May, www.worldbank.org, (10.06.2021).
GRANGER, C. W., HUANGB, B. N., ve YANG, C. W. (2000). A Bivariate Causality between Stock Prices and Exchange Rates: Evidence from Recent Asianflu. The Quarterly Review of Economics and Finance, 40(3), s. 337-354.
HENNIGAR, E.S. ve SOENEN, L.A. (1988). An Analysis of Exchange Rates and Stock Prices The United States Experience Between 1980 and 1986. Akron Business and Economic Review, 19(4), s. 7-16.
KASMAN, S. (2003). The Relationship between Exchange Rates and Stock Prices: A Causality Analysis. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 35, s. 165-176.
KATECHOS, G. (2011). On the Relationship between Exchange Rates and Equity Returns: A New Approach. Journal of International Financial Markets, Institutions and Money, 21(4), s. 550-559.
LEE, C. F. ve NIEH, C. C. (2001). Dynamic Relationship between Stock Prices and Exchange Rates for G-7 Countries. The Quarterly Review of Economics and Finance, 41(4), s. 477-490.
ÖZMEN, M. (2007). Farklı Döviz Kuru Rejimleri Altında Hisse Senetleri Fiyatları ile Döviz Kurları Arasındaki İlişkinin Ekonometrik Analizi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), s. 529- 538.
SMITH, C. ( 1992 ). Hisse Piyasaları ve Döviz Kuru: Çok Ülkeli Bir Yaklaşım, Journal of Macro Economics, 14(4): s. 600 - 630.
SMYTH R. ve NANDHA, M. (2003). Bivariate Causality Between Exchange Rates and Stock Prices in South Asia, Applied Economic Letters 10, s. 695-707.
STAVAREK, D. (2004). Causalities between Stock and Foreign Exchange Markets: Evidence from Selected EU-Member Countries. Finance in Enlarged European Union. Katowice, Wydawnic Two Academy Economic, 2004, s. 233–243.
RJOUB, H. (2012). Stock Prices and Exchange Rates Dynamics: Evidence From Emerging Markets. African Journal of Business Management, 6(13), s. 4728-4733.
WONGBANGPO, P. ve SHARMA, S.C. (2002). Stock Market and Macroeconomic Fundamental Dynamic Interactions: ASEAN-5 Countries. Journal of Asian Economics, 13(1), s. 27-51.