Orman Ekolojisinde Odunsu Vejetasyonun Sınıflandırmasına Yönelik Bir Çalışma (Isparta-Yenişarbademli Örneği)

Bu çalışma Yenişarbademli ormanlık alanlarında odunsu vejetasyonunun sınıflandırılması amacıyla gerçekleştirilmiştir. Vejetasyon sınıflandırması, biyolojik çeşitliliği korumak ve devamını sağlamak adına önemli bilgiler vermektedir. Çalışmada arazi envanteri ile 20x20 metre boyutlarında 103 örnekleme alanı alınmıştır. Her örnekleme alanında odunsu bitki türleri ve yetişme ortamı özellikleri envantere kaydedilmiştir. Çalışmada vejetasyon gruplarını ayırabilmek amacıyla kümeleme analizi ve iki yönlü gösterge analizi gerçekleştirilmiştir. Kümeleme analizi ve iki yönlü gösterge analizi gerçekleştirilirken bitki türlerine ait var- yok değerleri kullanılmıştır. Kümeleme analizi ile gösterge tür belirlenemediği için ayrıca nitelikler arası ilişki analizi uygulanmıştır ve toplamda 6 farklı analiz uygulanmıştır. Yapılan analizler sonucunda hangi grupların kullanacağına karar vermek amacıyla kümeleme analizi ve iki yönlü gösterge analizi sonuçlarına çoklu permütasyon testi (MRPP) analizi uygulanmıştır. MRPP analizinin sonucuna göre iki yönlü gösterge analizinin beş göstergeli ikili grup ayrımı üzerinden yorumların yapılmasının daha uygun olduğuna karar verilmiştir. Vejetasyon sınıflandırmasına yönelik gerçekleştirilen birçok çalışmada da iki yönlü gösterge analizinin etkili ve güncel bir yöntem olarak seçilmiş olması da elde ettiğimiz bu sonucu doğrulamaktadır. İki yönlü gösterge analizinin 5 indikatör ikili grup ayrımı sonucunda THYSAM, CIRARV, BERVUL, JUNOXY, EUPSPP türleri ayrıcı türler olarak tespit edilmiş, ayrıca ikili ayrımın ilk grubunu 51, ikinci grubunu 52 örnekleme alanı temsil etmiştir. Ayrıcı türler incelendiğinde çalışma alanın yüksek kesimlerinde yer alan türler olduğu görülmektedir. Burada ilk grupta bu türler pozitif göstergeler iken, ikinci grupta negatif gösterge niteliğindedir. Dolayısıyla çalışmanın sonucu olarak; grup ayrımlarının oluşmasında ve gösterge türlerinin tespit edilmesinde yükseltinin en önemli değişken olduğunu söylemek mümkündür.

Anahtar Kelimeler:

Gösterge Tür, Vejetasyon Sınıflandırması, Yenişarbademli Yöresi, Yükselti

A Study on the Classification of Woody Vegetation in Forest Ecology (Isparta- Yenişarbademli Case)

This study was carried out to classify woody vegetation in Yenişarbademli forest areas. The vegetation classification is important to biological diversity conservation and sustainability. In the study, 103 sample plots 20 x 20 m size were taken for inventory. In the study area, woody plant species and environmental factors were recorded in the inventory. Cluster analysis and two way indicator species analysis (TWINSPAN) were performed to distinguish vegetation groups in the study. While cluster analysis and two way indicator species analysis were carried out, present/ absence values of plant species were used. Because the indicator species can not be determined by the clustering analysis, Interspecific correlation analysis is applied. Multi-response permutation procedures (MRPP) analysis was applied to the analysis results to decide group distinctions. The results obtained from MRPP analysis showed that the best option was provided with TWINSPAN used five indicatory species. As a result of TWINSPAN used five indicatory species, THYSAM, CIRARV, BERVUL, JUNOXY and EUPSPP species were identified as discriminating species. The first group represented 51 and the second group represented 52 sample plots. Discriminating species were determined to be species located in high elevation of the study area. As a result of the analysis, the species in the first group is positive indicators while in the second group is negative indicators. As a result, elevation is the most important variable when discriminating species group and indicator species are identified.

Keywords:

Vegetation Classification, İndicator Species, Yenişarbademli District, Elevation,

PDF

___

Atalay, İ. (1987). Sedir (Cedrus Libani a. Rich) ormanlarının yayılış gösterdiği alanlar ve yakın çevresinin genel ekolojik özellikleri ile sedir tohum transfer rejyonlaması. Tarım Orman ve Köy İşleri Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü Yayını, 663, (61), 67s., Ankara.
Cole, L.C. (1949). The measurement of interspesific association. Ecology, 30(4), 411-424.
Çepel, N. (1995). Orman Ekolojisi, İ.Ü. Orm. Fak. Yayınları, 433 s , İstanbul.
Çılğın Z. (2015). Dedegöl Dağı kuvaterner buzullaşmaları, Türk Coğrafya Dergisi, 64, 19-37.
DMİ, (2017). Devlet meteoroloji istasyonu iklim verileri, Ankara.
Fontaine, M., Aerts, R., Özkan, K., Mert, A., Gülsoy, S., Süel, H., Waelkens, M., Muys, B. (2007). Elevation and exposition rather than soil types determine communities and site suitability in mediterranean mountain forests of southern anatolia, Turkey. Forest Ecology and Management, 247, 18-25.
Hammer, Ø., Harper, D.A.T., Ryan, P.D. (2001). Past: paleontological statistics software package for education and data analysis. Palaeontologia Electronica, 9: 4(1).
Hill, M.O. (1979). TWINSPAN-a forttan program for arranging multivariate data in an ordered two way table by classification of the individuals and attributes. Cornell University, New York.
Jabeen T., Ahmad S.S. (2009). Multivariate analysis of environmental and vegetation data of Ayub National Park Rawalpindi. Soil&Environ, 28(2), 106-112.
Janisova, M. (2005). Vegetation-environment relationships in dry calcareous grassland. Ekologia, 24(1), 25-44.
Kantarcı, M.D. (1991). Akdeniz bölgesi’nin yetişme ortamı bölgesel sınıflandırması. T.C. Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü Yayını, 668, (64), 150.
McCune, B., Mefford M.J. (2011). PC-ORD multivariate analysis of ecological data, Version 6.0 for Windows.
Negiz, M.G. (2009). Isparta-Yukarıgökdere (Eğirdir) Yöresi'ndeki odunsu vejetasyonun sınıflandırılması ve haritalanması, Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Orman Mühendisliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 101s, Isparta.
Negiz, M.G. (2013). Gölhisar (Burdur) Yöresinde odunsu tür çeşitliliği ile yetişme ortamı özellikleri arasındaki ilişkiler, Süleyman Demirel Üniversitesi, Orman Fakültesi, Doktora Tezi, 117 s, Isparta
Özkan, K. (2002). Türler arası birlikteliğin intersipesifik korelasyon analizi ile ölçümü. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 2, 71-78.
Özkan, K. (2003). Beyşehir gölü havzası’nın yetişme ortamı özellikleri ve sınıflandırılması, İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi, 189s.İstanbul.
Özkan, K., 2004. Prof. Dr. Bekir Sıtkı EVCİMEN Sedir Koruma Ormanı'nda Toros Sedir'inin (Cedrus libani A. RİCH) gelişimi ile yetişme ortamı faktörleri arasındaki ilişkiler, Anadolu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi 5, (2), 327-332, Eskişehir.
Özkan, K. (2009). Environmental factors as ınfluencing vegetation communities in Acipayam district of Turkey. Journal Environmental Biology, 30(5), 741-746.
Özkan, K., Negiz, M.G. (2011). Isparta Yukarıgökdere Yöresi’ndeki odunsu vejetasyonun hiyerarşik yöntemlerle sınıflandırılması ve haritalanması, Süleyman Demirel Üniversitesi, Orman Fakültesi Dergisi, 12(1), 27-33.
Özkan, K., Şenol, H., Gülsoy, S., Mert, A., Süel, H., Eser, Y. (2009). Vegetation-environment relationships in mediterranean mountain forests on limeless bedrocks of southern anatolia, Turkey. Journal of Environmental Engineering and Landscape Management, 17(3), 154-163.
Peng W., Song T., Zeng F., Wang K., Du H., Lu S. (2012). Relationships between woody plants and environmental factors in karst mixed evergreen-deciduous broadleaf forest, southwest China. Journal of Food, Agriculture&Environment, 10(1), 890-896.
Poole, R.W. (1974). An Introduction to Quantitative Ecology. McGraw-Hill, 532s, New York.
Pritchard, N. M., Anderson, A. J. B. (1971). Observation on the use of cluster analysis in botany with an ecological example. The Journal of Ecology, 59(3), 727-747.
Seaby, R.M.H., Henderson P.A. (2004). Community analysis package 3.0. Pisces Conservation Ltd., Lymington.
SPSS (2010). Statistical Package for Windows. Version 17.0, Chicago, IL, USA: SPSS, Inc.
Şentürk, Ö., Ulusan, MD., Eser, Y., Şenol, A., Özkan, K. (2013). Investigation of relationships between vegetation and environmental factors in the Cariksaraylar district of the sultan mountains. GeoMed 2013 The 3rd International Geography Symposium, 597-607.
Thornthwaite, C. W. (1948). A new and improved classification of climates. Geogr. Rev. 38(1), 55-94.
Ulusan, M.D. (2016). Akdeniz Bölgesi, Ovacık Dağı Yöresi’nde odunsu vejetasyonun dağılımı ile yetişme ortamı özellikleri arasındaki ilişkilerin ordinasyon metotları ile araştırılması, Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Orman Mühendisliği Anabilim Dalı, Doktora Tezi, 152s, Isparta.
Williams, W. T., Lambert, J. M. (1959). Multivariate methods in plant ecology – ı. Association analysis in plant communities, The Journal of Ecology, 47 (1), 83-101.
Zavala-Hurtado J. A., Valverde P. L., Solis-Diaz A., Vite F., Portilla E. (1996). Vegetation- environment relationships based on a life-forms classification in a semiarid region of Tropical Mexico. Rev. Biol. Trop., 44(2), 581-590.
Zhang J. T., Zhang F. (2011). Ecological relations between forest communities and environmental variables in the Lishan Mountain Nature Reserve, China. African Journal of Agricultual Research, 6(2), 248-259.