POST-POZİTİVİST PARADİGMALAR
Sosyal bilimlerde pozitivist yöntem metafizikten kopuşu temsil etmektedir. Felsefi düzeyde pozitivizmin kısırlıklarının ortaya çıkması bu yöntemi sorgulatmıştır. İlk başta özne-nesne ilişkisi ve evrensellik noktasında eleştirilen pozitivizm karşısına yorumsamacılık ve fenomenoloji çıkarılmıştır. Nesnelcilikten göreli uzaklaşma üzerine bu sorgulama, öznelerarasılık, yaşam dünyası, hakikat ve dil kavramsallaştırmalarıyla inceltilmeye çalışılmaktadır. Nihayet bir yol ayrımına gelinmekte, bir taraftan pozitivizmi ortaya çıkaran akılcılık özgürleşim kavramıyla yeniden üretilmekte, diğer taraftan etnometodoloji yaklaşımıyla görecelilikte daha ileri gidilmektedir. Pozitivizmi önceleyen diyalektik tarihsel maddecilik ise post-pozitivist paradigmaların öznel idealizm ile nesnel idealizm arasındaki salınımını aşan bir yöntem önermektedir. Pozitivizm sonrası yöntemsel gelişimin tarihsel arka planı, diyalektik tarihsel maddeciliğin inceltilmesi ve yeniden üretilmesi ihtiyacına işaret etmektedir
Anahtar Kelimeler:
Pozitivizm, post-pozitivizm, yorumsamacılık, tarihsel materyalizm
POST-POSITIVIST PARADIGMS
Positivist methodology symbolizes the rupture from metaphysics in social sciences. This method has been questioned philosophically as its inadequacies became evident. Initially positivism was criticized regarding the subject-object relationship and universality and was challenged by hermeneutics and phenomenology. The relative divergence from objectivism was tried to be refined with the conceptualizations of intersubjectivity, lifeworld, truth and language. Finally at a turning point, while rationality as the origin of positivism is regenerated with the concept of emancipation, relativism is further developed with the ethnomethodological approach. Dialectical historical materialism, as the antecedent of positivism proposes a method transcending the oscillation of post-positivist paradigms between subjectivist idealism and objectivist idealism. The historical background of this methodological development indicates to the need for the refinement and regeneration of dialectical historical materialism
Keywords:
Positivism, post-positivism, hermeneutics, historical materialism,
___
- Comte, August (1970) Introduction to Positive Philosophy, New York: The Bobbs-Merrill.
- Çelik, Sinan Kadir (2001) “Burjuva Düşüncesinin Antinomileri: Batı Metafiziğini Yorumsamacılıkla Aşmak Mümkün mü?”, Praksis, 2001(3), s.26-82.
- Çiğdem, Ahmet (1997) Akıl ve Toplumun Özgürleşimi, Ankara: Vadi.
- Dilthey, William (1999) Hermeneutik ve Tin Bilimleri, çev. D. Özlem, İstanbul: Paradigma. Giddens, Antony (2003) Sosyolojik Yöntemin Yeni Kuralları, çev. B. Balkız ve Ü. Tatlıcan, İstanbul: Paradigma.
- Gülalp, Haldun ve Dilek Barlas(2001) “Bilginin Evrenselliği, Farkın Sorunsallığı”, Sosyal Bilimleri Yeniden Düşünmek: Yeni Bir Kavrayışa Doğru içinde (der. T. Bora ve S. Sökmen) s.281-286, İstanbul: Metis.
- Hekman, Susan (1999) Bilgi Sosyolojisi ve Hermeneutik, çev. H. Arslan ve B. Balkız, İstanbul: Paradigma.
- Keat, Russel ve John Urry (1994) Bilim Olarak Sosyal Teori, çev. N. Çelebi, Ankara: İmge.
- Malinin, V. A. (1979a) Marksçı Leninci Felsefenin Temelleri - I - Diyalektik Maddecilik, çev. V. Atayman, İstanbul: Konuk. Malinin, V. A. (1979b) Marksçı Leninci Felsefenin Temelleri - II - Tarihsel Maddecilik, çev. V. Atayman, İstanbul: Konuk. Özlem, Doğan (1998) “Doğa Bilimleri ve Sosyal Bilimler Ayrımının Dünü ve Bugünü Üzerine”, Toplum ve Bilim, (76) 1998, s.7-40.
- Smith, Philip, (2007) Kültürel Kuram, çev. S. Güzelsarı ve İ. Gündoğdu, İstanbul: Babil.
- Wolff, Kurt H. (1997) “Fenomonoloji ve Sosyoloji”, Sosyolojik Çözümlemenin Tarihi içinde (der. T. Bottomore ve R. Nisbet), s.497-553, Ankara: Ayraç.
- Yeğenoğlu, Meyda (2001) “Çok Kültürlülük Disiplinlerarasılık mıdır?”, çev. H. Rızatepe, Sosyal Bilimleri Yeniden Düşünmek: Yeni Bir Kavrayışa Doğru içinde (der. T. Bora ve S. Sökmen) s.287-298, İstanbul: Metis.
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2013
- Yayıncı: Beykoz Üniversitesi