İSTANBUL’UN ATEŞLE İMTİHANI
Bu çalışmada Bizans’tan günümüze İstanbul’da yangın, yangınla mücadele ve itfaiye teşkilatının gelişimi anlatılmış, bir bakıma da ülkemizdeki itfaiyecilik serüveni açıklanmıştır. Bizans’ta az görülen yangınların, fetihten sonra yapı biçiminin değişmesiyle nasıl arttığı, yangınların sonuçlarının toplumu nasıl etkilediği anlatılmış ve buna karşı alınan tedbirler, örgütlenme çabaları yönetimin ve halkın yangına karşı tutum ve davranışı açıklanmaya çalışılmıştır. Başlangıçta Osmanlı’da yangınla mücadelede için kurulmuş bir kurum yoktu. Mücadeleyi halk kendi yapıyordu ancak yangınlar çok artınca ve etkileri de büyüyünce yeni yeni örgütlenme çabaları başlamış ve zamanla örgüt geliştirilmiş ve bugünkü seviyeye ulaşmıştır. Osmanlı’da yangına karşı örgütlü mücadele için yabancı uzmanlar getirtilmiş ve bunların bilgilerinden de yararlanılmıştır. Tulumbacılar ilk yangınla mücadele örgütü olarak kabul edilebilir. Cumhuriyetin ilk yıllarında Osmanlı’dan devralınan itfaiye örgütü ile işe başlanmış ve o günkü şartlara ve dünyadaki itfaiye teşkilatlarına uygun biçimde geliştirilmiş bu konuda yasal altyapı hazırlanmış, ayrıca bu konuda eğitim verecek kurumlar açılmıştır. İstanbul itfaiyesi başlangıcından beri bu işin öncüsü olmuştur. Bugün de ülkemizdeki en gelişmiş itfaiye teşkilatlarından bir tanesidir.
Anahtar Kelimeler:
Doğal afet, bölgesel, bölgesel yönetim
ISTANBUL’S TRIAL BY FIRE
Fires, fighting fires and the development of fire services in Istanbul from the Byzantine period to today are briefly reviewed in this study. The transformation of the fire brigades during the Tanzimat period and the developments in the modernization process of the Republic are displayed in their broad lines. How the fires, rarely seen in Byzantium, have increased following the changes in the materials of construction is mentioned while the measures and arrangementsto organize firefighting are referred. Whilst endeavoring to elucidate the attitude and the behavior of the people towards fires, the lack of policy of the public authorities is invoked. At the first, there were not any specialized organization during the Ottoman period to fight fires. Since the numbers and fatal consequences of fires increased the attempts to get organized against fires commenced. Foreigners are invited to solicit their expertise and experience. Tulumbacılar guild of fire fighters can be taken asthe first organized attempt in this respect. Eventually, during the Republican Period fire services acquired the quality and the status of a local public service. Legal arrangements realized in 1930 and 1984 are the most significant steps forward in this respect. Fire brigades of Istanbul Municipality that have always played the pioneering role in this process of development provide the most extended services with their most advanced technological equipment
Keywords:
Natural disasters, regional, regional management,
___
- Andreasyan, Hrand D. (1973) “Eremya Çelebinin Yangınlar Tarihi”; İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi, (27), s.59-84.
- Banoğlu, Niyazi Ahmet (2008) İstanbul Cehennemi Tarihte Büyük Yangınlar, İstanbul: Kapı.
- Başar, Fahameddin (2009) “1251-1453 Yılları Arasında İstanbul’u Etkilemiş Olan Doğal Afetler”, Afetlerin Gölgesinde İstanbul, içinde (editör Said Öztürk), s.85-106, İstanbul: İBB Kültür A.Ş.
- Beyhan, Mehmet Ali (2009) “Osmanlı Devrinde İstanbul Yangınları”, Afetlerin Gölgesinde İstanbul, içinde (editör Said Öztürk), s.187-312, İstanbul: İBB Kültür A.Ş.
- Cezar, Mustafa (1963) Osmanlı Devrinde İstanbul Yapılarında Tahribat Yapan Yangınlar Ve Tabii Afetler, İstanbul: Berksoy.
- İstanbul İtfaiye Müdürlüğü (1946) İtfaiye Tarihçesi ve İstatistiği 1714-1946, İstanbul: Osmanbey.
- Koçu, Reşad Ekrem (2005) İstanbul Tulumbacıları, İstanbul: Doğan.
- Kuzucu, Kemalettin (2006) “Szechenyi Paşa ve Osmanlı İtfaiyesinin Modernleştirilmesi (1874-1922)” Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi, (14), s. 31-52.
- Özavcı, Tarık (1973) Cumhuriyet devrinde itfaiye, İstanbul: Belediye Matbaası.
- Özgür, Hüseyin ve Sedat Azaklı (2001) “Osmanlı’da Yangınlar ve İtfaiye Hizmetleri”, Gazi Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(1), s.153-172.
- Tural, Erkan (2004) “Yangın Olur Biz Yangına Gidemeyiz … Türkiye, Hollanda, İngiltere ve Amerika’da Modern İtfaiye Teşkilatının Kuruluşu ve Harik (Yangın) Nizamnameleri”, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 13(1), s.67-91.
- Yentürk, Nurhan (2002) Türk İtfaiye Teşkilatının Yeniden Yapılandırılması İçin Bir Model Önerisi İstanbul: İTÜ.
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2013
- Yayıncı: Beykoz Üniversitesi