Mehmet Emin KALGI, Ali İNAN, Muhyettin ÖZEN

LİSANS ÖĞRENCİLERİNİN DEĞER YÖNELİMLERİ: KARŞILAŞTIRMALI BİR ANALİZ-VAN YÜZÜNCÜ YIL ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ

Öz Bu araştırmada, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi'nin çeşitli fakültelerinde öğrenim gören öğrencilerin en çok hangi değerleri tercih ettikleri tespit edilmesi amaçlanmıştır. Betimsel türde yapılan bu araştırmanın verileri; "Kişisel Bilgi Formu" ve "Schwartz Değerler Ölçeği" kullanılarak elde edilmiştir. Araştırmanın evrenini, Van YYÜ’de öğrenim gören öğrenciler; örneklemini ise bu öğrenciler arasında seçkisiz örnekleme yöntemlerinden tabakalı örneklem tekniği ile seçilen 353 öğrenci oluşturmaktadır. Öğrencilerin değer yönelim puanlarının cinsiyet değişkenine göre farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek için bağımsız t-testi kullanılmıştır. Farklı fakültelerde okuyan öğrencilerin değer yönelimleri puanları arasındaki farklılıkları incelemek için tek yönlü ANOVA uygulanmıştır. Elde edilen sonuçlara göre erkeklerin güç, başarı, hazcılık, uyarılım ve geleneksellik değerlerine yöneldikleri; kadınların ise özyönelim, evrensellik, iyilikseverlik, uyum, güvenlik ve dindarlık değerlerine yöneldikleri tespit edilmiştir. Bununla birlikte uyum, güvenlik ve dindarlık değerler yönelimlerinin cinsiyet değişkenine göre farklılaştığı görülmüştür. Ayrıca, veterinerlik fakültesi hazcılık; eğitim fakültesi özyönelim ve iyilikseverlik; İİBF uyarılım; ilahiyat fakültesi evrensellik, uyum, güvenlik ve dindarlık; mühendislik fakültesi ise güç, başarı ve geleneksellik değer(ler)ine yönelmiştir. Güç, başarı, hazcılık, uyarılım ve evrensellik değerlerinin puan ortalamaları fakülte değişkenine göre farklılaşmazken; özyönelim, geleneksellik, uyum, güvenlik ve dindarlık değerlerinin puan ortalamaları fakülte değişkenine göre farklılaşmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Değer yargıları, değer yönelimleri, Üniversite öğrencileri, Schwartz değerler ölçeği, dindarlık

PDF

___

Arslan, Mustafa - Tunç, Esra. “İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Değer Yönelimlerindeki Farklılaşmalar”. Değerler Eğitimi Dergisi 11/26 (2013), 7-39.

Aygün, Zahide Karakitapoğlu - İmamoğlu, E. Olcay. “Value Domains of Turkish Adults and University Students”. The Journal of Social Psychology 142/3 (2002), 333-351.

Bacanlı, Hasan. “Üniversite Öğrencilerinin Değer Tercihleri”. Eğitim Yönetimi Dergisi 20 (1999), 597-610.

Bruce, Steve - Yearley, Steven. The SAGE Dictionary of Sociology. London: SAGE Publications, 2006.

Büyüköztürk, Şener. Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Pegem Akademi Yayıncılık, 16. Basım, 2012.

Cantez, Esin. “Kişilik Gelişmesinde Kültür, Çevre ve Sosyo-Ekonomik Faktörlerden Etkilenme”. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tecrübi Psikoloji Kürsüsü, Yayınlanmamış Doçentlik Tezi, 1977.

Coşkun, Yemliha - Yıldırım, Adem. “Üniversite Öğrencilerinin Değer Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi”. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi VI/1 (2009), 311-328.

Çapcıoğlu, İhsan - Akın, Mehmet. “Radikalleşmenin ve Şiddet Yönelimli Davranışların Önlenmesinde Evrensel Değerlerin Rolü”. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 7/4 (2018), 3103-3111.

Çileli, Meral. Gençlik Değerleri Üzerine Bir Araştırma. Ankara: Ara Yayıncılık, 1990.

Demir, Engin. “Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleği ile İlgili Değer Algıları ve Bu Değerlerin Eğitim Fakültelerinde Kazandırılmasına İlişkin Görüşleri”. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, 2018.

Dilmaç, Bülent vd. “Üniversite Öğrencilerinin Öz-Anlayışıları İle Değer Tercihlerinin İncelenmesi”. Değerler Eğitim Merkezi 7/18 (2009), 9-24.

Feather, Norman T. Values, Achievement, and Justice: Studies in the Psychology of Deservingness. New York: Springer, 1999.

Fine, Gary Alan. “Enacting Norms: Mushrooming and the Culture of Expectations and Explanations”. Social Norms. ed. Michael Hechter - Karl-Dieter Opp. 139-165. New York: Russell Sage Foundation, 2001.

Kıran, Özgür. “Üniversite Öğrencilerinin Değer Yönelimleri (OMÜ Örneği)”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 9/43 (2016), 1266-1274.

Kilby, Richard W. The Study of Human Values. Lanham: University Press of America, 1993.

Kluckhohn, Clyde. “Values and Value Orientations in the Theory of Action: An Exploration in Definition and Classification”. Toward a General Theory of Action. ed. Talcott

Parsons - Edward A. Shils. 388-433. Cambridge, MA: Harvard University Press, 5. Basım, 1962.

Kroeber, Alfred L. - Kluckhohn, Clyde. Culture: A Critical Review of Concepts and Definitions. New York: Vintage Books, 1952.

Kuşdil, M. Ersin - Kağıtçıbaşı, Çiğdem. “Türk Öğretmenlerin Değer Yönelimleri ve Schwartz Değer Kuramı”. Türk Psikoloji Dergisi 15/45 (2000), 59-76.

Lindeman, Marjaana - Verkasalo, Markku. “Measuring Values With the Short Schwartz’s Value Survey”. Journal of Personality Assessment 85/2 (2005), 170-178.

Lyons, Sean vd. “Are Gender Differences in Basic Human Values a Generational Phenomenon?” Sex Roles 53/9 (2005), 763-778.

Matsumoto, David (ed.). The Cambridge Dictionary of Psychology. New York: Cambridge University Press, 2009.

Mehmedoğlu, Ali̇. “İlâhiyat Fakültesi Öğrencilerinin Değer Yönelimleri ve Dindarlık-Değer İlişkisi (M.Ü. İlâhiyat Fakültesi Örneği)”. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 30 (2006), 133-167.

Mehmedoğlu, Ali Ulvi. “Din, Dindarlık ve Değerler”. İZÜ Sosyal Bilimler Dergisi 1/2 (2013), 173-189.

Parsons, Talcott - Shils, Edward A. “Values, Motives, and Systems of Action”. Toward a General Theory of Action. ed. Talcott Parsons - Edward A. Shils. 47-109. Cambridge, MA: Harvard University Press, 5. Basım, 1962.

Partridge, Percy Herbert. Consent and Consensus. New York, Praeger Publishers, 1971. http://archive.org/details/consentconsensus00part

Rokeach, Milton. The Nature of Human Values. Free Press, 1973.

Schwartz, Shalom H. “Are There Universal Aspects in the Structure and Contents of Human Values?” Journal of Social Issues 50/4 (Ocak 1994), 19-45.

Schwartz, Shalom H. - Sagie, Galit. “Value Consensus and Importance”. Journal of Cross-Cultural Psychology 31/4 (2000), 465-497.

Sipahi, Beril vd. Sosyal Bilimlerde SPSS’le Veri Analizi. İstanbul: Beta Yayıncılık, 2008.

Smack, Avante J. vd. “A Latent Class Analysis of Personal Values in Young Adults”. University of California Press 3/1 (2017), 1-10.

Tarhan, Nevzat. Değerler Psikolojisi ve İnsan Güzel İnsan Modeli. İstanbul: Timaş Yayınları, 9. Basım, 2016.

Trusted, Jennifer. Moral Principles and Social Values. London: Routledge & Kegan Paul, 1987. http://site.ebrary.com/id/10099408

Turner, Bryan S. (ed.). The Cambridge Dictionary of Sociology. Cambridge: Cambridge University Press, 2006. http://www.credoreference.com/book/cupsoc

Ünal, Cavit. Genel Tutumların veya Değerlerin Psikolojisi Üzerine Bir Araştırma. Ankara: Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, 1981.

Yapıcı, Asım. “Dini Grup Kimliği: Kimlik ve Dini Aidiyet”. Kimlik ve Din. ed. Abdullah Özbolat - Mustafa Macit. 41-64. Adana: Karahan Kitapevi, 2016.

Yapıcı, Asım vd. “Öğretmen Adaylarının Değer Yönelimleri”. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi 11/42 (2012), 129-151.