Türk Millî Mücadele Döneminde Köylü ve Anadolu Köylüsünün Genel Durumu

Millî Mücadele döneminde Anadolu köylüsü, yeni bir savaşı göze alamayacak kadar yorgun ve yoksuldur. Bu dönemde köylü savaşlardan, eşkıya baskınlarından ve vergilerden bıkmış durumdadır. Vatansever subay ve aydınlar hakkında, köylüye yanlış bilgiler verilmesi sonucunda, Mustafa Kemal’in 19 Mayıs 1919’da Samsun’dan başlattığı kurtuluş hareketi köylü tarafından kuşkuyla karşılanmış ve köylü bu harekete karşı ilk başlarda çekimser kalmıştır. Bu dönemde köylü borçları nedeniyle eşraf ve ağaların yönlendirmesiyle hareket eden bir kalabalık durumundadır. Ancak vatan topraklarının işgal edilmesini içine bir türlü sindiremeyen köylü, yer yer işgalcilere karşı durduysa da başarılı olamamıştır. Kısa bir süre sonra da ilk başlarda yönlendirmelerle çekimser kaldıkları, milli mücadeleye katılıp işgalcilere ve azınlık çetelerine karşı gerekli direnişi göstermişlerdir. Kurtuluş Savaşı süresince Anadolu, kadını erkeği ile tek yürek olup işgalcilere karşı savaşmıştır. Tüm bölgelerde olduğu gibi Karadeniz bölgesinde de köylü, işgalcilere ve azınlıkların kurduğu çetelere karşı bağımsızlık savaşı vermiştir. Bu çalışmada Türk Milli Mücadele döneminde köylünün durumu incelenerek, bu dönemdeki köylülük olgusu üzerine saptamalar yapılacaktır. Ayrıca bu saptamaların ışığında konu özele indirgenerek, Anadolu köylüsünün bu dönemdeki genel durumu, tetkik eserler çerçevesinde ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Millî Mücadele, Köy, Köylülük, Anadolu

General Situation of Peasants and Anatolian Peasants in the Period of Turkish National Struggle

During the National Struggle, Anatolian villagers were too tired and poor to risk a new war. During this period, the peasants are fed up with wars, bandit raids and taxes. As a result of giving wrong information to the villagers about patriotic officers and intellectuals, the liberation movement that Mustafa Kemal started from Samsun on May 19, 1919 was met with suspicion by the villagers and the villagers initially abstained from this movement. In this period, due to the debts of the villagers, the gentry and landlords were in the position of a crowd that moved. However, the peasant, who could not digest the occupation of his homeland, even though he stood against the invaders from time to time, he could not be successful. After a short while, they initially abstained from being directed, joined the national struggle and showed the necessary resistance against the invaders and minority gangs. During the War of Independence, Anatolia fought against the invaders by being one heart with its men and women. As in all regions, the villagers in the Black Sea region also fought for independence against the invaders and the gangs formed by minorities. In this study, the situation of the villagers in the period of Turkish National Struggle will be examined and determinations will be made on the phenomenon of peasantry in this period. In addition, in the light of these determinations, the subject will be reduced to the specific, and the general situation of the Anatolian villagers in this period will be discussed within the framework of the research works.

Keywords:

National Struggle, Village, Peasantry, Anatolia,

PDF

___

Atatürk, M. K. (1994). Nutuk (1919–1927). Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.
Arı, K. (2006). Üçüncü Kılıç. İzmir: Zeus Kitabevi.
Arı, K. (1991). “Mübadele Göçmenleri Türkiye’ye taşıma Sorunu ve İzmir Göçmenleri”. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, İzmir: I/1,13-46.
Arı, K. (2003). “Cumhuriyetin Nüfus Politikası”. Toplumsal Tarih, 119, 45-54.
Arıkoğlu, D. (1961). Hatıralarım. İstanbul: Tan Gazetesi ve Matbaası.
Avcıoğlu, D. (2001). Türkiye’nin Düzeni. İstanbul: Tekin Yayınları.
Aydemir, Ş. S. (1972). Makedonya’dan Orta Asya’ya Enver Paşa, Remzi Kitabevi, 1972.
Aydemir, Şevket Süreyya. Makedonya’dan Orta Asya’ya Enver Paşa. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Aydoğan, E. (2000). Samsundan Erzurum’a Mustafa Kemal. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.
Barkan, Ö. L. (1980). Türkiye’de Toprak Meselesi (Toplu Eserler 1). Gözlem Yayınevi.
Bayrakdar, B. (2020). “Kurtuluş Savaşı’nda Millîyetçi ve Devrimci Nitelikte Millî Halk Ayaklanması Olarak Kuva-yi Millîye Üzerine Tarihsel ve Kuramsal Bir Yaklaşım”. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, XX/40, ss.25-39.
Çetin, T. (1993). “Kurtuluş Savaşı Yıllarında İşgal Bölgesi Köy ve Köylüsü.” Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, I/3, 175-190.
Çetin, T. (1995). “Cumhuriyetin İlk Yıllarında Köy Sorununa Bakış: Köy Kanununun Çıkarılması.” Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, II/4–5, 29-44.
Dayı, E. (2000). “Karadeniz Sahillerine Rum ve Ermeni Göçleri ve Onların Faaliyetleri”. 19 Mayıs ve Milli Mücadele’de Samsun Sempozyumu.
Doğanay, R. (2001). Milli Mücadele’de Karadeniz (1919–1922). Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.
Erkun, V. (1989). “Atatürk Döneminde Tarım Politikası.” Atatürk Yolu, no. IV.
İnce, E. (2008). “1945 Köylüyü Topraklandırma Kanunu ve Türk Siyasal Yaşamına Etkisi.” İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
İlter, E. (1989) “Milli Mücadelede "Doğu Lejyonu" (Legıon D'orıent)'nun Fransız İşgal Bölgesindeki Fonksiyonu”. Atatürk Yolu, no. IV.
Kocahanoğlu, O. (2005). Rauf Orbay’ın Hatıraları (1914 – 1945). 2005: Temel Yayınevi.
Larcher, M. (1925). La Guerra Turque Dans La Mondiale, Etienne Chiron (136, boulevard Saint-Germain).
Müderrisoğlu, A. (1990). Kurtuluş Savaşı’nın Mali Kaynakları. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.
Önal, M. (2002). Miralay Bekir Sami Günsav’ın Kurtuluş Savaşı Anıları. Cem Yayınevi.
Özgiray, A. (1989) “Yunan Amaçları ve İtilaf Devletleriyle Birlikte Türkiye Üzerine Çevirdikleri Entrikalar (1914–1919)”. Atatürk Yolu, IV, 549-561.
Özkaya, Y. (2002). 1919’un Siyasi Olayları. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.
Pehlivanlı, H. (1989). “Askerî Polis Teşkilatı İstihbarat Raporlarında Millî Mücadele Sırasında Ermeni-Rum Azınlığın Faaliyetleri ve Alınan Tedbirler”. Atatürk Yolu, IV, 1989, 675-682.
Sakin, S. (2002). “Misâk-I Millî’nin Hazırlanışı ve İlânıyla İlgili Görüşler”. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13, 313-330.
Satan, A. (2023). “Cumhuriyet Döneminde İstanbul’da Haberleşme”, Büyük İstanbul Tarihi, 6/3. https://istanbultarihi.ist/229-cumhuriyet-doneminde-istanbulda-haberlesme (E.T., 11. 02. 2023).
Selek, S. (1963). Anadolu İhtilali, Güneş Matbaası.
Şimşir, B. N. (1985). Malta Sürgünleri. İstanbul: Bilgi Yayınevi.
Tahir, K. (1965). Yorgun Savaşçı, Remzi Kitabevi.
Türkgeldi, A.F. (1949). Görüp İşittiklerim. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
Türkmen, Z. (2002). “İstanbul’un İşgali ve İşgal Dönemindeki Uygulamalar (13 Kasım 1918-16 Mart 1920).” Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 53, 319-372.
Türkmen, Z. Türkiye Cumhuriyeti Yalova Valiliği. (2006). 2005 Yılı İl Çevre Durum Raporu, Yalova: Yalova İl Çevre ve Orman Müdürlüğü.
Ulubelen, E. (1967). İngiliz Gizli Belgelerinde Türkiye. İstanbul: Aykaç Kitapevi.
Yetkin, Ç. (2006). Türkiye’de Yunan Vahşeti. Ankara: Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Yayınları.
Yüksel, Mevlüt. (2019) “Düzenli Ordu’ya Geçiş Döneminde Zabitan Mektebi’nde Verilen Askeri Konferanslar (1921)”. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, TAED-64, 407-450