Anlaşmazlık insan evladının günlük yaşamında sık-sık karşılaşılan bir durum olduğundan bu sorunu çözmek için geliştirilen yöntemler de toplumdan-topluma farklıklar göstermekle beraber birçok ortak yönlere malikler. Anlaşmazlıkları çözmek için özellikle gençlerin büyüklerin tavsiyelerine ve yönlendirmelerine kulak vermesi Türk toplumları için olağan bir durum iken bu sürecin kurumsallaşması ise Batı ülkelerinde başlamıştır. Günümüz dünyasında arabuluculuk anlaşmazlıkların alternatif çözüm yöntemi olarak genellikte gönüllü başvuru yapılan bir kurumsal yapıdır. Çalışma kapsamında çeşitli Türkçe, Azerbaycanca, Rusça, İngilizce dillerinde olan kaynaklardan yararlanarak arabuluculukla ilgili kavramsal çerçeve, arabuluculuk çeşitleri, arabuluculuğun kısa tarihi ve Azerbaycan’da bu konularda yapılan uygulamalar incelendi. Azerbaycan’da bu arabuluculukla ilgili Rusya imparatorluğuna ve SSCB’ye katılmadan önceki dönemlerde bazı uygulamalar yapılmış ve bu uygulamalar son yıllarda ise bu konuda daha sistemli ve kurumsallaşmış uygulamalar başlandı. Bu makale Karadeniz Teknik Üniversitesi, Adalet Bakanlığı ve Şiddetle Mücadele Vakfı işbirliği ile gerçekleştirilen “Uluslararası Katılımlı İnsan Hakları Ve Şiddetle Sivil Mücadele Bilincini Güçlendirme Yolu Olarak Türkiye’de Sosyal Arabuluculuk Çalıştayı”nda sunulan aynı başlıklı bildirimiz temel alınarak hazırlanmıştır.