The Ottoman Tahrir Defters as a Source for Historical Geography

From its early days, the Ottoman Empire produed large amounts of docuınents, all of which are primary sources for historical research. The most important amongst these groups of documents is without doubt tahrir defters, which can be categorized into three groups: (i) mufassal/detailed (ii) icmal/summarative, and (iii) evkaf/pious foundations tahrir defters. These three groups of documents have been the subject of study for many Turkish and foreign historians. Unfortunately, with very few exceptions, historical geographers have hardly engaged in these defters in their studies. The statistical data found in them are quite diverse, detailed and suitable for establishing spatial distribution, an extremely important aspect of geographical research. Thcse defters provide very rich data on human geography, though they have insufficient information regarding physical geography. As these defters were prepared for the timar system, the Ottoman timar system, it is quite natural to find data focusing on human geography. In this article, the data recorded in tahrir defters are taken up, in line with the classical classification as physical geography, human gcography and economic geography data, and have been dealt with analytically, with a view to examinig tahrir defters as a historical geography source.

The Ottoman Tahrir Defters as a Source for Historical Geography

Keywords:

Ottoman, Tahrir Defters Historical Geography,

PDF

___

Kuyud-ı Kadime Archives in the Ankara Registration and Cadastre Head Office: TK 107, 155.
Department of the Prime Ministry Ottoman Archives in İstanbul: TT 37, 54, 166, 322, 387, 370.
Atatürk Library, Muallim Cevdet Tasnifi, İstanbul: O. 116/1, 1a-110b.
ACUN, FATMA 1993. Ottoman Administration in the Sancak of Karahisar-ı Şarki (1485-1569): An Analysis Based on Tahrir Defters, (unpublished Ph.D. thesis, University of Birmingham).
AFYONCU, ERHAN 1997. Osmanlı Devlet Teşkilatında Defterhane-i Amire (XVI-XVIII. Yüzyıllar) (unpublished Ph.D. thesis, University of Marmara 1997) İstanbul.
ARCAK, A.-TEVFİK İMSEL. 1970. Mera ve Yayla Davaları Köy Orta Malları İdari Sınır Anlaşmazlıkları. Ankara.
ARIKAN, ZEKİ 1988. XV-XVI. Yüzyıllarda Hamit Sancağı. İzmir.
ARIKAN, ZEKİ 1996. “Tahrir Defterlerinde Geçen Deyimler”, Osmanlı Araştırmaları (OA) XVI, pp. 1-5. İstanbul.
BAHAR, HASAN 1996. “Osmanlı Tahrir Defterleri Çalışmalarındaki Gelişmeler Üzerine Gözlemler”, OA XVI, pp. 61-66. İstanbul.
BARKAN, ÖMER LÜTFİ 1939. “Türk-İslam Toprak Hukuku Tatbikatının Osmanlı İmparatorluğu’nda Aldığı Şekiller: Malikane-Divani Sistemi”, Türk Hukuk ve İktisat Tarihi Mecmuası II, pp. 119-184. İstanbul.
BARKAN, ÖMER LÜTFİ. 1940-41. “Türkiye’de İmparatorluk Devirlerinin Büyük Nüfus ve Arazi Tahrirleri ve Hakana Mahsus İstatistik Defterleri I and II”, İktisat Fakültesi Mecmuası II/I (1940) pp. 20-59, and II/II (1941) pp. 214-247. İstanbul.
BARKAN, ÖMER LÜTFİ 1943. Osmanlı İmparatorluğu’nda Zirai Ekonominin Hukuki ve Mali Esasları I Kanunlar. İstanbul.
BARKAN, ÖMER LÜTFİ 1951-53. “Tarihi Demografi Araştırmaları ve Osmanlı Tarihi”, Türkiyat Mecmuası X, pp. 1-26. İstanbul.
BARKAN, ÖMER LÜTFİ 1965. “Daftar-ı Khakani”, in B. Lewis, et. al., editor, The Encyclopaedia of Islam II, pp. 81-83. Leiden.
BARKAN, ÖMER LÜTFİ 1974. “Timar”, in İslam Ansiklopedisi 12/1, pp. 286-333. İstanbul.
BARKAN, ÖMER LÜTFİ-EKREM HAKKI AYVERDİ. 1970. İstanbul Vakıfları Tahrir Defteri 953 (1546) İstanbul.
BARKAN, ÖMER LÜTFİ - ENVER MERİÇLİ. 1988. Hüdavendigar Livası Tahrir Defterleri I . TTK Yayınları. Ankara.
BELDICEANU, NICORA 1985. XIV. Yüzyıldan XVI. Yüzyıla Osmanlı Devleti’nde Timar, Translated by: M. A. Kılıçbay. Ankara.
BELDICEANU, STEINHERR, IRENE-NICORA Beldiceanu. 1978. “Reglement Ottoman Concernant le Recensement”, Südost Forschungen XXXVII, pp. 1-40.
BELDICEANU-STEINHERR, IRENE, 1997. “Bitinya’da Gayrimüslim Nüfus”, in E. A. Zachariadou, editor, Osmanlı Beyliği 1300-1389. pp. 14-15. İstanbul.
BRYER, A-HEATH LOWRY. 1986. Continuity and Change in Late Byzantine and Early Ottoman Society. Washington.
BUTLIN, ROBIN A. 1993. Historical Geography Through the Gates of Space and Time. Edward Arnold. London.
COOK, M. A. 1972. Population Pressure in Rural Anatolia 1450-1600. London.
COŞGEL, M. 2004. “Ottoman Tax Registers (Tahrir Defterleri)”, Historical Methods, 37/2, pp. 87-100.
ÇINAR, HÜSEYİN-OSMAN GÜMÜŞÇÜ. 2002. Osmanlıdan Cumhuriyete Çubuk Kazası. Bilge Yayınevi. Ankara.
ÇİÇEK, KEMAL 1993. “Osmanlılar’dan Önce Akdeniz Dünyası’nda Yapılan Tahrirler Hakkında Bazı Gözlemler”, Osmanlı Tarihini Araştırma Merkezi Dergisi (OTAM) 4, pp. 51-91. Ankara.
ÇİÇEK, KEMAL 1995. “Osmanlı Tahrir Defterlerinin Kullanımında Görülen Bazı Problemler ve Metod Arayışları”, Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi 97, pp. 93-112. Ankara.
ÇIÇEK, KEMAL 1996. “The Earliest Population and Fiscal Surveys Tahrir Defterleri for the Anatolian Provinces of the Ottoman Empire”, OTAM 7, pp. 45-97. Ankara.
DAVID, GEZA 1977. “The Age of Unmarried Male Children in the Tahrir Defters (Notes on the Coefficient)”, Acta Orientalia XXXI, pp. 347-357. Budapest.
DAVID, GEZA 1999. 16. Yüzyılda Simontornya Sancağı, Translated by: H. Ortaç. Tarih Vakfı Yurt Yayınları. İstanbul.
ELİBÜYÜK, MESUT 1990. “Türkiye’nin Tarihi Coğrafyası Bakımından Önemli Bir Kaynak, Mufassal Defterler”, Coğrafya Araştırmaları I/2, pp. 11-42. Ankara.
ELİFOĞLU, E. 1984. “Ottoman Defters Containinig Ages of Children: A New Sources for Demografic Research”, Archivum Ottomanicum 9, pp. 321-328.
ELKER, SELAHATTİN 1989. Divan Rakamları. TTK Yayınları. Ankara.
EMECEN, FERİDUN 1989. XVI. Asırda Manisa Kazası. TTK Yayınları. Ankara.
EMECEN, FERİDUN 1991. “Sosyal Tarih Kaynağı Olarak Osmanlı Tahrir Defterleri”, in Tarih ve Sosyoloji Semineri Bildirileri. İstanbul.
ERDER, LEILA 1975. “The Measurement of Pre-Industrial Population Changes: The Ottoman Empire from the 15th to the 17th Century”, Middle East Studies XI/3, pp. 284-301.
ERDOĞRU, MEHMET AKİF 1998. Osmanlı Yönetiminde Beyşehir Sancağı (1522-1584). İzmir.
FAROQHİ, SURAİYA 1976. “Anadolu’nun İskanı ve Terkedilmiş Köyler Sorunu”, in Türkiye’de Toplumsal Bilim Araştırmalarında Yaklaşım ve Yöntemler. pp. 289-302. Ankara.
FAROQHİ, SURAİYA 1979. “Rural Society in Anatolia and in the Balkans in the 16th Century II”, Turcica XI, 104.
FAROQHİ, SURAİYA 1984. “A Map of Anatolian Friday Mosques (1520-1535)”. OA IV, pp. 161-173.
FAROQHİ, SURAİYA 1993. Osmanlı’da Kentler ve Kentliler, Translated by: N. Kalaycıoğlu. İstanbul.
FAROQHİ, SURAİYA 1997. “Sidjill/In Ottoman Administrative Usage”, in P. J. Bearman, et. al., editor, The Encyclopaedia of Islam IX. pp. 539-545. Leiden.
FAROQHİ, SURAİYA 1999. Approaching Ottoman History, An Introduction to the Sources. Cambridge University Press. Cambridge.
FEKETE, LAJOS 1955. Die Siyaqat-Schrift in der Türkischen Finanzverwaltung. Budapest.
GENÇ, Y. İ, et. al. 2000. Başbakanlık Osmanlı Arşivi Rehberi. Devlet Arşivleri Gen. Müd. Yayınları. Ankara.
GİMPEL, JEAN 1996. Ortaçağda Endüstri Devrimi, Translated by: N. Özüaydın. Ankara.
GÖYÜNÇ, NEJAT 1994. “Defter”, in Diyanet İslam Ansiklopedisi IX. İstanbul.
GÜMÜŞÇÜ, OSMAN “The Concept of Village Boundary from the Ottoman Times to Present”, forthcoming in Archivum Ottomanicum.
GÜMÜŞÇÜ, OSMAN 2001. Tarihi Coğrafya Açısından Bir Araştırma: XVI. Yüzyıl Larende (Karaman) Kazasında Yerleşme ve Nüfus. TTK Yayınları. Ankara.
GÜMÜŞÇÜ, OSMAN 2002. “XVI. Yüzyıl Anadolu’sunda Oğuz Boy Adlı Yerleşmeler”, in H. C. Güzel, et. al., (Eds), Türkler VI. pp. 358-364. Ankara.
GÜMÜŞÇÜ, OSMAN 2002. “Osmanlı Tahrir Defterlerinin Türkiye’nin Tarihi Coğrafyası Bakımında Önemi”, XIII. Türk Tarih Kongresi III/III, pp. 1321-1337. Ankara.
GÜMÜŞÇÜ, OSMAN 2004. “Internal Migrations in Anatolia in the XVI th Century”, Journal of Historical Geography 30/2, pp. 231-248.
GÜRBÜZ, ADNAN 2001. XV-XVI. Yüzyıl Osmanlı Sancak Çalışmaları. Dergah Yayınları. İstanbul.
HALASİ-KUN, TIBOR 1982. “Ottoman Toponimic Data and the Medieval Boundaries in Southeastern Hungary”, in From Hunyadi to Rakoczi: War and Society in Early Modern Hungary. pp. 243-250. New York.
HAMSHERE, J. D. 1987. “Data Sources in Historical Geography”, in M. Pacione, editor, Historical Geography Progress and Prospect. Croom Helm. London.
HEYWOOD, COLIN 1988. “Between Historical Myth and ‘Mythohistory’: The Limits of Ottoman History”, Byzantine Ottoman and Modern Grek Studies 12, pp. 315-345.
HOLT, J. C. 1987. Domesday Studies. Suffolk.
HÜTTEROTH, WOLF DIETER 1968. Ländliche Siedlungen im Südlichen Inneranatolien in den Letzten Vierhundert Jahren, Göttingen.
HÜTTEROTH, WOLF DIETER and K. Abdulfattah, Historical Geography of Paletsine, Transjordan and Southern Syria in Late 16th Century. Erlangen.
İLHAN, M. MEHDİ 1997. “Tahrir Faaliyeti ve Bu Faaliyet Esnasında Karşılaşılan Güçlükler”, Ata Dergisi 7, pp. 85-130. Konya.
İNALCIK, HALİL 1954a. Hicri 835 Tarihli Suret-i Defter-i Sancak-i Arvanid. TTK Yayınları. Ankara.
İNALCIK, HALİL 1954b. “Ottoman Methods of Conquest”, Studia Islamica 2, pp. 105-109.
İNALCIK, HALİL 1960. “The Problem of the Relationship Between Byzantine and Ottoman Taxation”, Atken des XI. İnternationalen Byzantinisten Kongresses-1958. pp. 237-242. Munich.
İNALCIK, HALİL 1982. “Rice Cultivation and the çeltükçi-reaya System in the Ottoman Empire”, Turcica XIV, pp. 59-141.
İNALCIK, HALİL 1994. “The Ottoman State: Economy and Society, 1300-1600”, in H. İnalcık-D. Quataert, editor, An Economic and Social History of the Ottoman Empire, 1300-1914. Cambridge University Press. Cambridge.
İNALCIK, HALİL 2000. “Osmanlı’da İstatistik Metodu Kullanıldı mı?”, in H. İnalcık-Ş. Pamuk, editor, Osmanlı Devleti’nde Bilgi ve İstatistik. DİE Yayınları. Ankara.
İNALCIK, HALİL 2003. Osmanlı İmparatorluğu Klasik Çağ (1300-1600). YKY Yayınları. Ankara.
İSLAMOĞLU-İNAN, HURİCİHAN 1991. Osmanlı İmparatorluğu’nda Devlet ve Köylü. İletişim Yayınları. İstanbul.
KALDY-NAGY, GYULA 1960. “Bevölkerunsstatistischer Quellenwert der Gizye Defter und der Tahrir Defter”, Acta Orientalia II, pp. 259-267.
KALDY-NAGY, GYULA 1971. Kanuni Devri Budin Tahrir Defteri 1546-1562. TTK Yayınları. Ankara.
KARACA, BEHCET 2002. XV ve XVI. Yüzyıllarda Teke Sancağı. Fakülte Yayınevi. Isparta.
KOÇ, YUNUS 2000. “Zirai Tarih Araştırmalarında Ölçü Tartı Birimleri Sorunu: Bursa Müdü Örneği”, Uluslararası Kuruluşunun 700. Yıl Dönümünde Bütün Yönleriyle Osmanlı Devleti Kongresi. pp. 541-546. Konya.
KÖPRÜLÜ, MEHMET FUAT 1999. Some Observations on the Influence of Byzantine Institutions on Ottoman Institutions, Translated by: G. Leiser. TTK Yayınları. Ankara.
KURT, YILMAZ 1993. Sivas Sancağı Kişi Adları, OTAM 4, pp. 223-290. Ankara.
KURT, YILMAZ 1996. “Osmanlı Tahrir Defterlerinin Onomastik Değerlendirilmesinde Uygulanacak Metod”, OA XVI, pp. 45-59. Ankara.
LİNDNER, RUDİ P. 1983. Nomads and Ottomans in Medieval Anatolia. Bloomington.
LOWRY, HEATH 1992. Studies in Defterology Ottoman Society in the Fifteenth and Sixteenth Centuries. ISIS Press. İstanbul.
OIKONOMIDES, N. 1986. “Ottoman Influence on Late Byzantine Fiscal Practice”, Südost Forschungen XLV, pp. 1-24.
ORHONLU, CENGİZ 1990. Osmanlı İmparatorluğu’nda Derbend Teşkilatı. Eren Yayınları, İstanbul.
ÖZ, MEHMET 1991. “Tahrir Defterlerinin Osmanlı Tarihi Araştırmalarında Kullanılması Hakkında Bazı Düşünceler”, Vakıflar Dergisi XXII. Ankara.
ÖZ, MEHMET 1997. XVI. Yüzyıl Anadolusunda Vergi Yükü ve Geçim Durumu Hakkında Bir Araştırma, OA XVII, pp. 77-90. İstanbul.
ÖZ, MEHMET 1999. XV-XVI. Yüzyıllarda Canik Sancağı. TTK Yayınları. Ankara.
ÖZDEMİR, SAİD 1996. Osmanlı Arşiv Belgelerinde Siyakat Yazısı ve Tarihi Gelişimi. İstanbul.
SEVİM, S. 2000. “Tahrir Defterlerindeki Muhassıl Deyimi Üzerine Bazı Bilgiler”, Uluslararası Kuruluşunun 700. Yıl Dönümünde Bütün Yönleriyle Osmanlı Devleti Kongresi. pp. 219-224. Konya.
SJOBERG, GİDEON 1960. The Preindustrial City Past and Present. New York.
ŞAHİN, İLHAN-FERİDUN EMECEN. 1998. “XV. Asrın İkinci Yarısında Tokat Esnafı”, OA VII-VIII, pp. 287-308. İstanbul.
TÜRKAY, CEVDET 1979. İstanbul Başbakanlık Arşivi Belgelerine Göre Osmanlı İmparatorluğu’nda Oymak, Aşiret ve Cemaatler. İstanbul.
UZLUK, FERİDUN NAFİZ 1958. Fatih Devrinde Karaman Eyaleti Vakıfları Fihristi. Ankara.
ÜNAL, M. A. 1995. “Tahrir Defterlerindeki Bilgilerin Güvenilirliği”, SDÜ Sosyal Bilimler Dergisi I, pp. 295-300. Isparta.
YEDİYILDIZ, BAHAEDDİN 1985. Ordu Kazası Sosyal Tarihi. Kültür Bakanlığı Yayınları. Ankara.
YEDİYILDIZ, BAHAEDDİN-RAMAZAN ACUN. 1999. “Osmanlı Araştırmaları Bibliyografyası”, in G. Eren an et. al., editor, Osmanlı 12, Yeni Türkiye Yayınları. Ankara.
YİNANÇ, REFET- MESUT ELİBÜYÜK. 1983. Kanuni Devri Malatya Tahrir Defteri. GÜ Yayınları. Ankara.