Kappadokia Bölgesi’nden Tapınak Planlı Bir Anıt Mezar: Kayseri-Felahiye Mezar Anıtı

Bu çalışmada, Roma İmparatorluk Dönemi’nde Kappadokia Eyaleti sınırları içerisinde yer alan, günümüzde Kayseri İli, Felahiye İlçesi’nin yaklaşık 7 km kuzeybatısında, vadiye bakan bir tepe üzerinde inşa edilmiş olan mezar anıtı arkeolojik açıdan İncelenmektedir. M.S. 2. yüzyılın ikinci yansında, tetrastyl prostylos tapınak planlı olarak inşa edilmiş olduğunu saptadığımız, bir podyum üzerinde yükselen dikdörtgen formlu mezar anıtının pronaos kısmı yıkılmıştır. Anıtın iç mekanı - naosu ile tonoz üst örtüsü büyük oranda korunarak günümüze kadar ulaşmıştır. Yapının duvarları, birbirlerine kenetlerle bağlanmış rektagonal mermer bloklarla inşa edilmiştir. Dış cephenin dört köşesi korinth başlıklı pilasterlerle vurgulanmıştır. Pilaster başlıkların üst hizasından itibaren, tüm dış cephe boyunca devam eden mzto-friz blokları ile diş sırası, konsollu geison, sima blokları yer almaktadır. 1909 yılında, H. Gregoire’ın Kappadokia’ya yaptığı seyahat sonrası birkaç fotoğraf ile yayınlamış olduğu, anıtsallığı, mimari-teknik özellikleri ile Anadolu Roma Dönemi tapmak biçimli mezar anıtlarına güzel bir örnek olan bu yapı için, yeni verilere ve araştırma sonuçlarına dayanan restitüsyon önerisi bu çalışmayla sunulmaktadır.

The Temple-Tomb at Kayseri-Felahiye in Cappadocia

This article deals with architectural evaluation as well as hypothetical reconstruction of a temple-tomb which is located in Caesarea, (modern Kayseri) in Cappadocia. The temple-tomb is situated on top of a hill facing a valley approximately at 7 km northwest of the town of Felahiye in Kayseri. Our works carried out on the temple-tomb revealed that the building was built as tetrastyle prostylos in plan during the Roman Imperial period, most probably, in the second half of the 2nd Century AD. The tomb has a podium in a rectangular form and its pronaos was demolished. The naos and its vaulted ceiling have remained preserved to a large extent until today. The waUs of the building were built with rectagonal marble blocks which were connected to each other with clamps. Corinthian capital plasters adorn the four corners at the exterior of the building. The entablature of the building comprises of architrave -frieze blocks and cornice (console-geison and sima blocks). The building was published by H. Gregoire in 1909 after his visit to the region and some photographs of the building were also provided his publication. The building is a good example for Roman templetombs in Cappadocia, particularly with its architectural and technical characteristics. This article proposes a hypothetical restitution of the temple-tomb based on recent works and new research carried out by the author.

Keywords:

Temple-tomb, Caesarea, Cappadocia Kayseri-Felahiye,

PDF

___

Berns, Christof, Untersuchungen zu den Grabbauten der frühen Kaiserzeit in Kleinasien, Asia Minor Studien Band 51, Bonn 2003.
Chapot, Victor, “Via”, Daremberg-Saglio, Dictionnaire Des Antiquités Grecques et Romaines, Cilt V, Paris 1919, s. 814.
Cormack, Sarah, The Space of Death in Roman Asia Minor, Wiener Forschungen zur Archäologie Band 6, Phoibos, Wien 2004.
Çizmeli Öğün, Zeynep, “Fare, Veba ve Apollon. Bir Kutsal Alanın Kuruluş Söylence İkonografisi” Ancient History, Numismatics and Epigraphy in the Mediterranean World. Studies in memory of Clemens E.Bosch and Sabahat Atlan and in honour of Nezahat Baydur, Ed. Oğuz Tekin, İstanbul 2009, s. 113-122.
Durukan, Murat, “Chronology of the Temple Tombs in Rough Cilicia, Bautechnik im antiken und vorantiken Kleinasien”, BYZAS 9, Ege Yayınları, İstanbul 2009, s. 343-370.
Fischer, Moshe L., Das korinthische Kapitell im Alten Israel in der hellenistischen und römischen Periode. Studien zur Geschichte der Baudekoration im Nahen Osten, 1990.
French, David, “The Roman Road-system of Asia Minor”, Aufstieg und Niedergang der Römischen Welt II, 7.2, (ed. H. Temporini, W. Haase), Walter de Gruyter, Berlin, 1980, s. 698-729.
French, David, “Milestones of Cappadocia”, EpAnat 5 (1985), s. 147-154.
French, David, Roman Roads and Milestones of Asia Minor, Fasc.2: An Interim Catalogue of Milestones, British Institute of Archaeology at Ankara Monograph 9; BAR International series 392 (i-ii), Oxford, (1988)
Gilliam, James Frank, “The Plague under Marcus Aurelius” American Journal of Philology 82, (1961), s. 225-251.
Grégoire, Henri, “Voyage dans le Pont et en Cappadoce”, BCH 33, 1909, s.46-51, lev.7-10.
Heberdey, Rudolf - Wilberg, Wilhelm, “Grabbauten von Termessos in Pisidien”, ÖJH 3, Wien 1900, s. 177 - 210.
Hellenkemper, Hansgerd - Hild, Friedrich, Neue Forschungen in Kilikien, Österreichische Akademie der Wissenschaften, Philosophisch-Historische Klasse, Denkschriften 186, Wien 1986.
von Hesberg, Henner, Römische Grabbauten, Wissenschaftliche Buchgesellschaft, Darmstadt 1992.
Hild, Friedrich, Das byzantinische Strassensystem in Kappadokien, Tabula Imperii Byzantini Band 2, DenkschriftenWien Band 131, Wien 1977.
Hild, Friedrich – Restle, Marcell, Kappadokien (Kappadokia, Charsianon, Sebasteia und Lykandos), Tabula Imperii Byzantini Band 2, Denkschriften Band 142, Wien 1981.
Işık, Fahri, “Tempelgräber von Patara und ihre anatolischen Wurzeln”, Lykia. Anadolu-Akdeniz kültürleri II, Bonn 1995, s. 160-186.
Kadıoğlu, Musa, Die Scaenae Frons des Theaters von Nysa am Mäander, Forschungen in Nysa am Mäander, Mainz am Rhein 2006.
Kadıoğlu, Musa - Görkay, Kutalmış - Mitchell, Stephen, Roma Dönemi’nde Ankyra, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2011.
Keil, Josef - Wilhelm, Adolf, Denkmäler aus dem Rauhen Kilikien, MAMA III, Manchester 1931.
Kodan, Hamdi – Günbattı, Cahit, “Tontar Roma Mezarı” Türk Arkeoloji Dergisi 30 (1992) s. 83-104.
Littman, Robert J. - Littman, Michael L., “Galen and the Antonine Plague” American Journal of Philology 94 (1973), s. 243-255.
Matz, Friedrich, “Hellenistische und Römische Grabbauten”, Die Antike 4, Zeitschrift für Kunst und Kultur des Klassischen Altertums, 1928.
Machatschek, Alois, Die Nekropolen und Grabmäler im Gebiet von Elaiussa Sebaste und Korykos in Rauhen Kilikien, Österreichische Akademie der Wissens-chaften, Philosophisch-Historische Klasse, Denkschriften 96, Wien 1967.
Mitchell, Stephen, Anatolia Land, Men, and Gods in Asia Minor, Vol 1 The Celts in Anatolia and the Impact of Roman Rule, Oxford 1993.
Önen, N. Tüner – Arslan, Murat, “Kayseri Müzesinden Yeni Yazıtlar”, OLBA XVIII, (2010), s. 307-322.
Özbek, Çiğdem, “Anadolu’nun Hellenistik ve Roma Dönemi Anıt Mezar Geleneğine Genel Bir Bakış” Patronvs, Coşkun Özgünel’e 65. Yaş Armağanı, Festschrift für Coşkun Özgünel zum 65. Geburtstag, E. Öztepe – M. Kadıoğlu (derl.), 2007, s. 265-271.
Ruge, Walter, “Caesarea (5)”, RE III, 1897, col.1289-1290.
Talbert, Richard J.A., Barrington Atlas of Greek and Roman World, Princeton University Press, Princeton ve Oxford, 2000.
Toynbee, Jocelyn Mary Catherine, Death and Burial in the Roman World, Thames and Hudson, London 1971.
Vandeput, Lutgarde, The Architectural Decoration in Roman Asia Minor, Sagalassos: a Case Study, SEMA 1, Leuven 1997.
Wegner, Max “Kunstgeschichtliche Beurteilung der Grabtempel von Olba/Diokaisareia” Mansel’e Armağan, Melanges Mansel, Ankara 1974, s. 575-583.
Yıldız, Gökhan – Oktay, Hamdi – Topçu, Sümeyye – Aydoğdu, Ergün – Yıldırım, Mehmet – Keçe, Dilek, Kayseri Taşınmaz Kültür Varlıkları Envanteri 2009/Cilt 1, T.C. Kayseri Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Kayseri 2009.