Kanun-ı Osmani Mefhum-ı Defter-i Hâkani

Osmanlı devletinin kuvvetli teşkilâtım anlayabilmek için onun devamlı ömrünün temel taşı olan kanunlarını tetkik etmek icabeder. Bu devletin üç buçuk asır mütemadiyen genişlemesi, zamanına ve ihtiyacına göre konulan üstün kanunlarla vukua geldiği gibi daha sonra görülen düşüş hali de muasırı olan devletler gibi yeni ihtiyaca göre yeni kanunlar konulmamasından ve hatta eski kanunların bile bozulmuş olmasından ileri gelmiştir; bundan dolayı Osmanlıların yükseliş devrindeki kanunnamelerinin incelenmesi bu devletin süratle ilerleyişinin sebeplerini göstermesi itibariyle takdire şayandı