Bir Makale Tercümesine Dair

Memleketimizde son on beş yıl içinde hız alan tercüme faaliyetleri hakkında yazılan yazılarda, bir taraftan dilimizin bugün geçirmekte olduğu inkılap dolayısıyla, diğer taraftan garp kültür ve ilim mefhumlarının karşılıklarının bulunup dile henüz yerleşmemiş olması yüzünden, tercüme yapmanın güçlüğü, muhtelif vesilelerle belirtilmiştir. Arkeoloji ve nümizmatik gibi, terimleri Türkçede yeni teessüs etmekte olan ilimlerde ise mütercimin yükü bir kat daha ağırdır. Bu hususta daha titiz ve bilgi ile hareket edilmesi gerektiğini, bugün Türk tarih ve arkeolojosinin en mühim organı olan Belleten'de çıkan bir makale gösteriyor (cilt XII, sayı 46, Nisan 1948, S. 325- 348). "Iznik (Nikaia) bayram oyunları" adını taşıyan bu yazı, hocam Prof. Bosch'un Nikaia bayramlarına dair Almanca bir makalesinin, İstanbul Arkeoloji Müzesi asistanlarından Bayan Cevriye Artuk tarafından yapılan tercümesidir. Bu tercümenin dili hakkında bir fikir vermek için iki parçasını aynen tekrar edelim : "Bunlara şehir sikkeleri denir, yani Nikaia şehrinin şahsi hakimiyet kuvveti serbest düşünceye müstenit ve hususi otonom sikke tedavülünü bildirmektedir. Onlar siyasi vaziyete dair hesap vermektedirler; yani ön kısmındaki bütün tasvir ve isimler bu paraların tedavülü esnasında Roma devletinin hüküm süren imparatorlarını gösterir.