Estergon-Szenttamashegy'deki Yazıtlar

Macaristan'da şehir, kasaba, kale ve eski köy örenlerinin bulundukları yerlerde yapılan kazılar XVI-XVII yüzyıllar fatihi Türklerinin metrûkâtını da meydana koymaktadır. Bu eserlerin incelenmesi Macar sanat tarihinin bugüne kadar çözülmemiş bir çok sorularını aydınlatabileceği gibi, yeni hayat şartlarının anlaşılmasını da kolaylaştırır. Bugünkü bilgi seviyemize göre dahi Türk istilâsının Macar halkının hayatında önemli değişikliklere sebep olduğu inkar ve münakaşa götürmez. Taşradaki koleksiyonlarda saklanan işgal çağı Türk yadigârlarının incelenmesinde bu görüş saik olmuştur. Çalışmalarına 1952'de Estergom şehrindeki Balassa Balint müzesindeki değerli Türk çanak-çömlek ve bakır eserleri inceleme ile başladım. Burada kilden yapılan kapların hemen hepsi Szenttamashegy'de, 1926'da su tesisatı yapılırken meydana çıkarılan bir Türk çanak-çömlek fırınında bulunmuştur. Estergom müzesindeki diğer Türk eserleri ile karıştırılan Szenttamashegy seramiğini ayırmak ve çok tahribe uğrayan fırın tesisatını açıklamak için meslektaşım Paradi Nandor ile 1956 yazında zikri geçen yerde bir kazı yaptım. Çalışmalarımız sırasında buluntu yerinin en önemli eserleri sayılan iki adet yazıtlı tas ile bunlardan kopan diğer kırık parçalara rastladık.