Atatürk'ün Uygarlık Anlayışı

29 Ekim 1973'de Cumhuriyet elli yılını dolduruyor. Cumhuriyet'in ilan edildiği yıl doğanlar, şimdi memleketin kaderine hâkim bulunuyorlar. Artık memleketin geleceği, Devletimizin kurucusu Atatürk'ün büyük ümitlerle cumhuriyeti emanet ettiği, "cumhuriyet nesli"nin ellerinde bulunuyor. Teşekkülünden bu yana cumhuriyeti yönetenler, her türlü ilhamı "Atatürkçülük" den almışlardır. Bundan sonra da aynı kaynakdan beslenmeğe devam edeceklerdir. Bu hususta fikir birliği vardır. Ancak cumhuriyet idaresinin ilham kaynağını yorumlamak bahis konusu olunca fikirler, kanaatlar değişmekte ve genellikle ilgili şahsın fikir ve ideolojik temayülüne uygun bir biçime girmekte, bazan da pek çelişmeli hükümler ortaya çıkmaktadır. Aynı kaynaktan ilham aldıklarını söyliyen kimselerin fikirleri arasında bu kadar çelişmeli hükümler nasıl meydana çıkabilmektedir? Bunun sebepleri nelerdir? Bu durumun başlıca nedeni Atatürkçülüğün temel özelliğinin, anafikrinin gerektiği gibi dikkate alınmamasıdır. Burada haliyle başka bir soru hatıra gelmektedir: Atatürkçülüğün herkes tarafından tartışmasız kabul edilecek temel özelliği nedir? Atatürkçülüğün temel özelliği anafikri şüphesiz ki "medeniyetçiliktir". Bunda asla şüpheye mahal yoktur. Atatürk, bir "ferd-i millet" olarak girdiği Millî Mücadele'nin en karanlık günlerinden, 10 Kasım 1938'de Dolmabahçe sarayında hayata gözlerini kapadığı zamana kadar, "medenileşmek", "medeni milletler camiasına girmek", "muasır medeniyeti iktisap ile onun seviyesinin üstüne çıkmak", "asrileşmek", ve "garplılaşmak" üzerinde ısrarla durmuştur. Millî Mücadeleyi zaferle taçlandırdıktan sonra, büyük kurtarıcının en büyük arzusu, her bakımdan tam istiklaline sahip T.C. nin dünyanın en medeni ve en müreffeh bir devleti haline getirmektir. Atatürk'ün Millî Mücadele günlerinden hayatının sonuna kadarki sözleri bunu açıkça göstermektedir.

Mustafa Kemal-Lawrence Meeting in the Light of British Documents

In April 1926, Brigadier-General Moberley of the British Army was writing a book, entitled History of the Mesopotamian Campaign, which included a section on Turkish war aims and Pan-Turkism. He approached the British Foreign Office for information on the subject, whereupon one of the officials, W. G. Childs, drew up a minute 20th April for the use of the Department. This minute throws interesting light on the personality and career of Mustafa Kemal (Atatürk). Apparently, Childs had spoken to Colonel T. E. Lawrence (of Arabia reputation) on the subject, who had told him that, "by a curious accident", he (Lawrence) was able, in September 1918, "to have several conversations with Mustafa Kemal Pasha", and that among the topics discussed was that of Turkish war aims.

___

  • Atatürk'ün Söylev ve Demeçleri, III cilt, 1945-1954.
  • Atatürk'ün Tamim, Telgraf ve Beyannameleri (1917-1938), Ankara, 1964.
  • Büyük Nutuk, III. cilt.
  • Prof. Dr. Afetinan, M. Kemal Atatürk'den Yazdıklarım, İstanbul, 1971.
  • Prof. Dr. Afetinan, Atatürk Hakkında Hatıralar ve Belgeler, Ankara, 1968, 2. baskı.
  • Bernard Lewis, Modern Türkiye'nin Doğuşu, Ankara, 1971, çev. Doç. Dr. Metin Kıratlı.
  • Prof. Dr. Kemal H. Karpat, Türk Demokrasi Tarihi, Sosyal, Ekonomik, Kültürel Temeller, İstanbul, 1967.
  • Halil İnalcık, Atatürk ve Türkiye'nin Modernleşmesi, Belleten, 108, s. 625 v.d.
  • Atatürk Önderliğinde Kültür Devrimi, Kalkınma İçin Bölgesel İşbirliği (RCD) Semineri Tebliğleri, (9-11 Kasım 1967), Ankara, 1972.
  • Yeni Türkiye, İstanbul, 1959.
  • Prof. Enver Ziya Karal, Atatürk'den Düşünceler, 3. baskı, Ankara, 1969.
  • Charles Seignobos, Avrupa Milletlerinin Mukayeseli Tarihi, Çev. Samih Tiryakioğlu, İstanbul, 1960.
  • Claude Delmas, Avrupa Uygarlık Tarihi, çev. Nihat Önol, İstanbul, 1973.
  • Shepard B. Clough, Uygarlık Tarihi, çev. Nihat Önol, Uygarlık Tarihi, İstanbul, 1965.
  • Henry S. Lucas, A short history of civilization, second edition, New York. Toronto, London, 1953.