CUMHURİYET DÖNEMİNDE DENİZLİ-HONAZ’DA NÜFUS (1923-2013)

Bu çalışmada; Denizli’nin ilçelerinden biri olan Honaz’ın Cumhuriyet dönemindeki (1923-2013) nüfusunun değişimi ve gelişimi konu edilmiştir. Çalışmanın giriş kısmında; konunun daha iyi anlaşılması amacıyla, Osmanlı’dan cumhuriyete uzanan süreçte Honaz’ın nüfus durumuna ilişkin kısaca bilgi verilmiştir. Çalışmanın esas kısmının ilk bölümünde; Atatürk ve İnönü Döneminde (1923-1950) Honaz’ın nüfusu, değişimi ve gelişimi ortaya konulmuştur. İkinci bölümünde; Demokrat Parti’nin iktidarından Anavatan Partisi’nin iktidarına kadar olan süreçte (1950-1983) Honaz’ın nüfusu göz önüne serilmiştir. Üçüncü bölümde; Honaz’ın 1983-2013 yılları arasındaki yani Turgut Özal-Tayyip Erdoğan dönemindeki nüfusu açıklığa kavuşturulmuştur. Çalışmanın sonuç kısmında ise; elde edilen bilgiler ve yapılan değerlendirmeler sonrasında, bir takım sonuçlar ortaya konulmuş, nüfusun tarihsel değişimine ve gelişimine yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Cumhuriyet, Denizli, Honaz, Nüfus, 1923-2013

BALKAN PROBLEM IN HIS MEMORIES DURING THE UNDERSECRETARY AND CHARGE D'AFFAIRES IN ATHENS OF GALİP KEMALÎ (SÖYLEMEZOĞLU)

Galip Kemalî Bey (1873-1960) spent more than 30 years of his 87-year life in various positions in his foreign affairs. He served as Deputy Prime Minister of Bucharest in 1902 with his duties as Deputy Undersecretary of Athens (1911-1912), Undersecretariat of Berlin Embassy (1912-1913), Deputy of Athens Embassy (1913-1916), Deputy of Tehran Embassy (1917-1918), Representative of Petrograd / Brestlitovsk (1918), Embassy of Moscow (1918), Head of Mutual Armistice Commission (1918-1919), Roman Embassy (1919-1920), Copenhagen and Stockholm Mid-Embassies (1921-1922). During his duty, he passed on his memories such as “Thirty Years in the Service of the Foreign Affairs, Those Who Passed, Live Histories: Galip Kemalî Söylemezoğlu’s Remembrances, Political Wallet”. He was removed from his post because of his reaction to the decisions taken at the San Remo and Paris conferences and his attitude to support the National Forces during the Roman Embassy. Undoubtedly, from this point one of the most outstanding work he wrote up was a book named “L'Assassinat d'un Peuple”, which was sent to Europe's leading politicians, states and thinkers to announce the unjustness that the Turkish nation had been subjected to the signing of Sevrés. However, this work, which was produced by Kemali Bey's personal efforts, was considered a crime and caused to be confiscated by Damat Ferit Pasha. The essence of our work includes the reign of the Undersecretary and charge d'affaires of Athens, who is one-half of Galip Kemalî Bey. During this period, Kemalî Bey's opinion and diplomatic efforts among the prominent issues in Greece and Turkey have been evaluated. The main determinants among the parties in this period can be listed as “Crete Problem, Committee Activities, Balkan Alliance, Macedonian Problem, Tripoli War”.

Keywords:

Galip Kemali Bey, Crete Problem, Balkan Alliance, Committee of Union and Progress, Athens,

PDF

___

AĞAOĞLU, Ahmet, “Nüfus Sayımı ve Faydaları”, Nüfus Sayımı ve Nüfus Meselesi Hakkında Fikirler, Ankara, 1936. Ahenk, 6 Teşrinievvel (Ekim) 1927, s.1.
AKIN, Rıdvan, TBMM Devleti (1920-1923), İstanbul, 2001.
Anadolu’da Yeni Gün, 2 Ekim 1922, s.1; 19 Kasım 1922, s.1.; 22 Şubat 1922, s.1.; 1 Mayıs 1922, s.1; 5 Mart 1923, s.1.
ARI, Kemal, “1923 Türk-Rum Mübadele Anlaşması sonrası İzmir’de Emval-i Metruke ve Mübadil Göçmenler” AAMD, Cilt: VI, Sayı:18, Ankara, 1990.
ARI, Kemal, Büyük Mübadele Türkiye’ye Zorunlu Göç (1923-1925), İstanbul, 1995.
ATATÜRK, Mustafa Kemal, Nutuk 1919-1927 Bugünkü Dille, (Haz.: Zeynep Korkmaz), Ankara, 1989.
BAYKARA, Tuncer, Anadolu’nun Tarihî Coğrafyasına Giriş I, Ankara, 1988.
BAYKARA, Tuncer, Denizli Tarihi, İkinci Kısım 1070-1429, İstanbul, 1969.
BAYKARA, Tuncer, Osmanlılarda Medeniyet Kavramı, İstanbul, 2007.
BAYKARA, Tuncer, Selçuklular ve Beylikler Çağında Denizli (1070-1520), İstanbul, 2007.
BİLSEL, M. Cemil, Lozan, 2. Kitap, İstanbul, 1933.
ÇAVDAR, Tevfik, “Atatürk’ten Sonra Türkiye’nin İç Politikası”, Türkiye Cumhuriyeti Tarihi-II, Ankara, 2004.
DEMİR, Tanju, “Şer’iyye Sicillerine Göre XVIII. Yüzyılın Sonlarında Denizli”, Uluslararası Denizli ve Çevresi Tarih ve Kültür Sempozyumu, Bildiriler 1, Isparta, 2007.
Devlet İstatistik Enstitüsü, Genel Nüfus Sayımı, 21 Ekim 1945: İl, İlçe, Bucak ve Muhtarlıklar İtibariyle Nüfus Miktarı ve Yüzey, Devlet İstatistik Enstitüsü; Yayın No:286, Ankara, 1945.
DOĞANAY, Hayati, Türkiye Beşerî Coğrafyası, Ankara, 1994.
Düstur, Cilt:4, Kanun No: 893, 13-Mayıs 1926-18 Haziran 1927, İstanbul, 1927.
EFE, Muhlis, “Nüfus Sayımı”, Nüfus Sayımı ve Nüfus Meselesi Hakkında Fikirler, Ankara, 1936.
ERASLAN, Cezmi, “Atatürk’ten Sonra Türkiye’nin İç Politikası”, Türkiye Cumhuriyeti Tarihi-II, Ankara, 2004.
ERDEMİR, Hatice P., “Antikçağ’da Hierapolis ve Çevresinde Koyun Yetiştiriciliği ve Yan Sektörleri”, Uluslararası Denizli ve Çevresi Tarih ve Kültür Sempozyumu, Bildiriler 1, Isparta, 2007.
FAİK, Mümtaz, “Nüfus Sayımının Faydaları”, Nüfus Sayımı ve Nüfus Meselesi Hakkında Fikirler.
Evliya Çelebi Seyahatnamesi, (Haz.:Mümin Çevik), İstanbul, 1985.
GÖDE, Kemal, “Denizli ve Yöresinde Oğuz Türkmenleri ve Faaliyetleri”, Uluslararası Denizli ve Çevresi Tarih ve Kültür Sempozyumu, Bildiriler 1, Isparta, 2007.
GÜLMEZ, Nurettin, Kurtuluş Savaşı’nda Anadolu’da Yeni Gün, Ankara ,1999.
http://rapory.tuik.gov.tr/25-11-2015
http://tuikapp.tuik.gov.tr/adnksdagitapp/aciklama.zul/25.11.2015
http://tuikapp.tuik.gov.tr/adnksdagitapp/adnks.zul/25.11.2015
http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/12/2012/26.12.2013.
İskan Tarihçesi, İstanbul, 1932.
KARAL, Enver Ziya, Osmanlı İmparatorluğu’nda İlk Nüfus Sayımı, Ankara, 1997.
KOÇAK, Cemil, “Siyasal Tarih (1923-1950), Yakınçağ Türkiye Tarihi (1908-1980)-1, (Haz.: Sina Akşin ve diğ.), İstanbul, 2005.
KODAL, Tahir, Denizli Nüfus Tarihi (1923-2013), Denizli Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları:52, İstanbul, 2014.
KODAL, Tahir, “Elveda Kavala, Merhaba Denizli… Mübadele’de Denizli”, Geçmişten Günümüze Denizli Dergisi, Sayı:17, Denizli, 2008.
MERÇİL, Erdoğan, Müslüman-Türk Devletleri Tarihi, Ankara, 1993.
ORTAYLI, İlber, Türkiye Teşkilât ve İdare Tarihi, Ankara, 2008.
ÖZÇELİK, Ayfer, “Denizli’de Mübadillerin İskânı”, Kafalı Armağanı, Ankara, 2002.
ÖZÇELİK, Selahittin, XIX. Yüzyılda Honaz Kazasında Sosyal ve Ekonomik Hayat (Temettuat Defterlerine Göre), Fakülte Kitabevi, Isparta, 2005.
SANAL, Türker, Türkiye’nin Hükümetleri, Ankara, 1997.
SÜMER, Faruk, Oğuzlar (Türkmenler), Ankara, 1972.
ŞAKİR, Kemal Tarihî, Coğrafî, İctima‘î, Sıhhî, İktisâdî Nokta‘-i Nazardan Denizli, (Yayına Haz.: Tahir Kodal), Denizli Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları:17, İstanbul, 2014
T. C. Başbakanlık İstatistik Genel Direktörlüğü, Genel Nüfus Kati ve Mufassal Neticeler Denizli Vilâyeti, 20 İlkteşrîn: 1935, Neşriyat Sayısı: 75, Cilt:17, Hüsnütabiat Matbaası, İstanbul, 1937.
T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (TCBDİE), 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı, Türkiye Nüfusu, Ankara, 1963.
T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (TCBDİE), Genel Nüfus Sayımı, İdarî Bölünüş, 24.10.1965, Devlet İstatistik Enstitüsü Yayın No:573, Ankara, 1968.
T.C. Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü (TCBİGM), 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı, Vilâyet, Kazâ, Nâhiye ve Köyler İtibariyle Nüfus, Ankara, 1961.
T.C. Başbakanlık İstatistik Umum Müdürlüğü (TCBİUM), 1927 Umumî Nüfus Tahriri (Genel Nüfus Sayımı), Fasikül I, Ankara, 1929, s.XXXII.
T.C. Başbakanlık İstatistik Umum Müdürlüğü (TCBİUM), 22 Ekim 1950 Umumî Nüfus Sayımı, Vilâyet ve Kazâ, Nâhiye ve Köyler İtibariyle Nüfus, Ankara, 1954.
T.C. Başvekâlet İstatistik Genel Müdürlüğü (TCBİGM), Genel Nüfus Sayımı, 20 İlkteşrin 1940: Vilayetler, Kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibariyle Nüfus ve Yüzey Ölçü, Devlet İstatistik Enstitüsü; Yayın No:158, Ankara, 1941.
T.C. Resmi Gazete, 6 Aralık 2012.
T.C.Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (T.C.B.C.A.), 272.11.19.91.8.4.
T.C.B.C.A., 272.11.19.91.8.4.
T.C.B.C.A., Fon Kodu: 30/11/ Belge No:172/ 36/3
TBMMZC, Dönem: 2, İçtimai: 2, Cilt: 10.
TCBDAGM, Başbakanlık Osmanlı Arşivi Rehberi, İstanbul, 2000.
TCBDİE, 1990 Genel Nüfus Sayımı, Sosyal ve Ekonomik Nitelikleri-Denizli, Devlet İstatistik Enstitüsü Yayın No:1569, Ankara, 1993.
TCBDİE, 2000 Genel Nüfus Sayımı, Nüfusun Ekonomik ve Sosyal Nitelikleri-Denizli, Devlet İstatistik Enstitüsü Yayın No:2724, Ankara, 2002.
TCBDİE, 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı, İl, İlçe, Bucak ve Köyler İtibariyle Nüfus, Ankara, 1963.
TCBDİE, Genel Nüfus Sayımı 1990, İdarî Bölünüş, Ankara, 1991.
TCBDİE, Genel Nüfus Sayımı, İdarî Bölünüş, 12.10.1980, 20-Denizli, Devlet İstatistik Enstitüsü Yayın No:954, Ankara, 1981.
TCBDİE, Genel Nüfus Sayımı, İdarî Bölünüş, İl, İlçe, Bucak ve Köy (Muhtarlık) Nüfusları, 25.10.1970, Devlet İstatistik Enstitüsü Yayın No:672, Ankara, 1973.
TCBDİE, Genel Nüfus Sayımı, İdarî Bölünüş, İl, İlçe, Bucak ve Köy (Muhtarlık) Nüfusları, 26.10.1975, Ankara, 1977.
TCBDİE, Genel Nüfus Sayımı, İdarî Bölünüş,24.10.1965, Yayın No: 537, Ankara, 1968.
TCBDİE, Genel Nüfus Sayımı, İdarî Bölünüş, İl, İlçe, Bucak ve Köy (Muhtarlık) Nüfusları, 26.10.1975, 20-Denizli, Devlet İstatistik Enstitüsü Yayın No:813, Ankara, 1977.
TCBDİE, Genel Nüfus Sayımı, Sosyal ve Ekonomik Nitelikleri, 20.10.1985, Devlet İstatistik Enstitüsü Yayın No:1237, Ankara 1988.
TERSAL, Ömer Dürri, “Azınlıkların Mübadelesi, Türk-Yunan İlişkilerinin Geçmişinde Bir Örnek”, Tarih ve Toplum, Cilt: IX, Sayı: 53, İstanbul, 1988.
TOKER, Tarhan, Denizli’ye Toplu Bir Bakış, Denizli, 1949.
TOSUN, Ramazan, Türk-Rum Nüfus Mübadelesi ve Kayseri’deki Rumlar, Niğde, 1998.
TÜTENGİL, Cavıt Orhan, “1927 Yılında Türkiye”, Atatürk’ün Büyük Söylevi’nin 50. Yıl Semineri, Ankara, 1980.
UÇAROL, Rıfat, Siyasî Tarih, Der Yayınları, İstanbul, 1985.
Vakit, 20 Kasım 1922, s.1.
YILDIZ, Bilal, Denizli (Lazkiye) Sancağı’nda Gayrimüslimler (1876-1935), Denizli Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları, Yayın No:51, İstanbul, 2014
YÜCEULUĞ, Ratip, Savaş Sonu Nüfus Meseleleri ve Türkiye Nüfusu Üzerine İncelemeler ve Fikirler, Ankara, 1944.

ISSN: 2146-4456
Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
Başlangıç: 2011
Yayıncı: Pamukkale Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi