BİRİNCİ VE İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI’NIN İŞBİRLİKÇİ HÜKÜMETLERİ: DAMAT FERİT PAŞA VE VİCHY HÜKÜMETLERİ

Birinci Dünya Savaşı'nın Osmanlı Devleti tarafından kaybedilmesiyle birlikte Hürriyet ve İtilaf Fırkası güç kazanmaya başladı ve 1919 yılında iktidar oldu. Damat Ferit Hükümetleri olarak tanımlanabilecek dönemin genel politikası, Mondros Ateşkes Antlaşması ve Sevr Barış Antlaşması arasında şekillendi. Fırka'nın genel tutumu İngiliz dostluğunu tekrar kazanmak, İttihatçıların tekrar güçlenmesini engellemek ve Millî Mücadele hareketine karşı her türlü faaliyeti destekleyip İngiltere çıkarları doğrultusunda hareket etmekti. Vichy Hükümeti ise İkinci Dünya Savaşı esnasında Fransa'nın işgali sonrasında 1940 yılında kuruldu. Vichy Hükümeti, politikalarını Nazi Almanyası'nın istekleri doğrultusunda şekillendirdi ve Halk Cephesi karşıtı, muhafazakâr ve Antisemitist bir siyaset izledi. İki dönemin ve hükümetlerin ortak özelliği, işgalci ve galip devletlerle işbirliği yapmak ve işgale direnenlere cephe almaktı

GOVERMENTS IN LEAGUE WITH THE ENEMY OF FIRST AND SECOND WORLD WAR: DAMAT FERİT PASHA AND VICHY GOVERMENTS

With a result of the failure of Otttoman Empire in the I. World War, Hürriyet and İtilaf Party began to get strength, and got the power in 1919. General policy of the period, which can be defined as Goverments of Damat Ferit, is shaped between Mondros Armistice and Sevr Agreement. General attitude of the Party was to regain amity of British Empire, to prevent re-strengthening of Unionists, and to support all kind of activities against the movement of National Struggle, and acting through benefits of Britain. During World War II, after the occupation of France, Government of Vichy was established in 1940. The Vichy Government shaped its politics through the claims of Nazi Germany, and followed a conservative and anti-Semitic policy against popular Front. Common points of these two periods and Parties are; having collaboration with occupant and winner states and siding against the resisters to the occupation

PDF

___

“Almanya Laval’ın Kabineye Alınmasını İstiyor”, Vatan, 21 Ocak 1941.
“Mareşal Petain diktatör oldu”, Yeni Sabah, 13 Temmuz 1940.
“Sabahtan Sabaha”, Yeni Sabah, 3 Temmuz 1940. II-Araştırmalar
ATATÜRK, Mustafa Kemal, Nutuk, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, 2004.
Akandere, Osman–Polat, Hasan Ali, Damat Ferit Paşa Hükümetlerinin Millî Mücadele Karşıtı Politikaları, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, 2011.
Akşin, Sina, İstanbul Hükümetleri ve Milli Mücadele, 3 cilt, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2010.
Akşin, Sina, İstanbul Hükümetleri ve Milli Mücadele-I Mutlakıyete Dönüş 1918- 1919, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2010.
Başak, Tolga, Türk ve İngiliz Kaynaklarıyla Mondros Mütarekesi ve Uygulama Günlüğü (30 Ekim- 30 Kasım 1918), IQ Kültür Sanat Yayınları, İstanbul, 2013.
Bilgi, Nejdet, Ermeni Tehciri ve Boğazlıyan Kaymakamı Mehmed Kemal Bey’in Yargılanması, Köksav Yayınları, Ankara, 1999.
Caplan, Jane, Hitler Almanyası 1933-1945, Çev. İdem Erman, İnkılâp Kitabevi, İstanbul, 2012.
Criss, Nur Bilge, İşgal Altında İstanbul (1918-1923), İletişim Yayınları, İstanbul, 1994.
Ilgar, İhsan, Mütarekede Yerli ve Yabancı Basın, Kervan Yayınları, İstanbul, 1973.
Gökay, Bülent, Bolşevizm İle Emperyalizm Arasında Türkiye (1918-1923), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 1998.
Hart, Liddel, II. Dünya Savaşı Tarihi, Cilt 1-2, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 1999.
Jaeschke, Gotthartd, Kurtuluş Savaşı İle İlgili İngiliz Belgeleri, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1971.
Kansu, Mazhar Müfit, Erzurum’dan Ölümüne Kadar Atatürk’le Beraber, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 2009.
Kershaw, Ian, Hitler Nemesis 1936-1945, İthaki Yayınları, İstanbul, 2009.
Kinross, Lord, Atatürk Bir Milletin Yeniden Doğuşu, Altın Kitaplar Yayınları, İstanbul, 1994, s. 161-162.
Mazower, Mark, Hitler İmparatorluğu İşgal Avrupa’sında Nazi Yönetimi, Alfa Yayınları, İstanbul, 2010.
Mechin-Jacques Benoist, Kurt ve Pars, Kumsaati Yayınları, İstanbul, 2001.
Öztürk, İbrahim Sadi, Sevr Antlaşması- Tam Metin, Fark Yayınları, İstanbul, 2007.
Özkaya, Yücel, İstiklal Harbinde Yararlı ve Zararlı Cemiyetler, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, 2001.
Price, Roger, Fransa’nın Kısa Tarihi, Çev. Özkan Akpınar, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2008
Sonyel, Salahi R., Türk Kurtuluş Savaşı ve Dış Politika, Cilt 1-2, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 2014.
Soysal, İlhami, Kurtuluş Savaşında İşbirlikçiler, Bengi Kitap Yayınları, İstanbul, 2008.
Tunaya, Tarık Zafer, Türkiye’de Siyasal Partiler Cilt-3 İttihat ve Terakki, Bir Çağın, Bir Kuşağın, Bir Partinin Tarihi, İletişim Yayınları, İstanbul, 2007.
Tunaya, Tarık Zafer, Türkiye’de Siyasal Partiler Cilt 2 Mütareke Dönemi, İletişim Yayınları, İstanbul, 2010.
Toprak, Zafer, Türkiye’de Popülizm 1908-1923, Doğan Kitap, İstanbul, 2013.
Sonyel, Salâhi R., Kurtuluş Savaşı Günlerinde İngiliz İstihbarat Servisi’nin Türkiye’deki Eylemleri, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 2013.

ISSN: 2146-4456
Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
Başlangıç: 2011
Yayıncı: Pamukkale Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi