Fatih YILMAZ, S.hasan ÖZTÜRK, Ahmet KUVANCI, Ümit KAYABOYNU, Ümit KARATAŞ, Selma KAYA, Engin DEREBAŞI, Mücahit BULDAĞ

Doğu Karadeniz Bölgesinde Nosema apis ve Nosema ceranae’nın Epidemiyolojisi

Doğu Karadeniz Bölgesini oluşturan illerin, Arıcılık Kayıt sisteminde yer alan ve 50’den fazla koloniye sahip olan 209 arıcılık işletmesinden ilkbahar ve sonbahar dönemlerinde balarısı numuneleri alınmıştır. Alınan numuneler mikroskobik muayene yapılarak spor yönünden pozitif olanlar; spor sayımı, Giemsa boyama ve PCR yapılmıştır. Bölgeye ait numunelerde yapılan mikroskobik incelemelerde İlkbahar döneminde 185 (%89), sonbahar döneminde ise 81 (%39) işletmede pozitiflik tespit edilmiştir. İlkbahar döneminde işletmelerin sadece %11’inde nosema enfeksiyonu görülmezken, işletmelerin %36’sında 10 milyon ve üzeri nosema sporu tespit edilmiştir. Sonbahar döneminde %61’inde nosema enfeksiyonuna rastlanmaz iken yine işletmelerin. %4’de 10 milyon ve üzeri nosema sporu tespit edilmiştir. Doğu Karadeniz Bölgesindeki arıcılık işletmelerinin, varroa ve nosemanın birlikte görüldüğü işletme sayısı ilkbahar döneminde 29 (%14) sonbahar döneminde 51(%24) iken varraoa bulaşıklığı olmayan fakat nosema tespit edilen işletme sayısı ilkbahar döneminde 156(%75) sonbahar döneminde 32(%15) olarak belirlenmiştir. İlkbahar ve sonbahar döneminde alınan 1254 örnekten, poztif olanların tamamında nosema ceranae tespit edilirken nosema apis’e rastlanılmamıştır. Doğu Karadeniz Bölgesi Arıcılık İşletmelerin büyük çoğunluğunda ilkbahar ve sonbahar dönemlerinde nosema sporları tespit edilmesi ve bununda nosema ceranae olması dikkate alınması gereken önemli bir husustur.

Anahtar Kelimeler:

Bal Arısı, Nosema apis, Nosema ceranae, PCR, varroa

Epidemiology of Nosema apis and Nosema ceranae in Eastern Black Sea Region

Honey bee samples were taken in spring and autumn periods from 209 bee culture enterprises which are involved in bee culture Register system of the cities composing East Black sea Region and which have more than 50 colonies. The samples taken were subjected to the microscopic analysis and those which were positive in terms of spore were subjected to spore count, Giemsa coloring and PCR. In the analyses performed on the samples of the region, positiveness was determined for 185 enterprises in spring and for 81 enterprises in autumn. While nosema infection was not seen only for 11% of the enterprises in spring period, 10 million and more nosema spores were determined for 36% of the enterprises. While nosema infection was not seen for 61% of the enterprises in autumn period, 10 million and more nosema spores were determined for 4% of the enterprises.While number of the bee culture enterprises in East Black sea Region where varroa and nosema are seen together is 29 (14%) in spring period and 51 (24%) in autumn period, number of the enterprises where varroa is not seen but nosema is determined is 156 (75%) in spring period and 32 (15%) in autumn period. While nosema cerenae was determined in all the positive ones of 1256 samples taken in spring and autumn periods, nosema apis was not encountered. It is an important point to consider that nosema spores were determined in spring and autumn periods for a great majority of Bee culture Enterprises involved in East Black sea Region and that they were nosema cerenaes.

Keywords:

Honey bee, Nosema apis, Nosema ceranae, PCR, Varroa,

PDF

___

Anonim, 2005.. Final Report. Annex 3.5, Laboratory Method Collection. Twinning Project between Turkey and Germany, Support for the Alignment of Turkey with the EU Veterinary Acquins. Twinning No: TR02/IB/AG-01, Project No: TR 0203.05. Anonim, 2009. OIE Manual of Diagnostic Tests and Vaccines for Terrestrial Ani- mals. Erişim:http://www.oie.int/eng/normes/mmanual/2008/pdf/2.02.04_NOSEMOSIS. pdf. Erişim Tarihi: 29.01.2009. Akyol, E., Korkmaz,A. 2005. Bal Arısı (Apis Mellifera) Zararlısı Varroa Destructor’un Biyolojisi. Uludag Arıcılık Dergisi 122 Agustos 2005-5 Aydın, L. 2010. Türkiye’de Arı Hastalıkları Biyogüvenlik Tedbirleri ve Kontrol Politikaları Türkiye –İsrail 1. Arıcılık Konferansı 21 – 25 Şubat 2010 Antalya Beyazıt, A., Akkoca, N., Eskiizmirliler, S., Albayrak, H., Özan, E., Özden, M., Selver, M. M., Tunalıgil, S. 2012. Ege Bölgesi İllerinde Önemli Arı Hastalıklarının Yaygınlığının Araştırılması, Hayvan Sağlığı Program Değerlendirme Kitapçık. Civan , M. 2006. Nosema ceranae hastalığı (Çeviri). Uludağ Arıcılık Dergisi.6(3): 91-92. Hıges, M., Garcıa-Palencıa, P., Martın-Hermandez, R., Meana, A. 2007. Experimental infection of Apis mellifera honeybees with Nosema ceranae (microsporidia). Journal of Invertebrate Pathology, 94: 211-217. Kar, S., Kaya, N., Güven, E., Karaer, Z. 2006. Yeni geliştirilen tespit kabı ile ergin arılarda Varroa enfestasyonunun belirlenmesi. Uludağ Arıcılık Dergisi, Mayıs 2006. Kurt, M., Albayrak, H., Kaya, S., Özan, E., Gür, Y., Aydın, İ. 2013. Ana Arı Yetiştirme Kolonilerinde Önemli Arı Hastalıklarının Araştırılması, TAGEM Proje Sonuç raporu, Proje No: TAGEM/ HS/10/13/01/169. Morse, R. A. and Flottum, K. 1997. Honey Bee Pests, Predators and Diseases. Third Edition, Published by the A.I. Root Company, Medina, Ohio, USA. Muz, M. N. 2008. Bal Arılarında Ani Koloni Sönmesi, Türkiye Parazitoloji Dergisi, 32(3): 271-275. Muz, M. N., Muz, D. 2009. N. ceranae ve N. apis’ in PCR-RFLP ile tespiti, 16. Ulusal Parazitoloji Kongresi, 1-7 Kasım. Adana. s: 311. Muz, M. N., Girişgin, A. O., Muz, D., Aydin, L. 2010. Molecular Detection of N. ceranae and N. apis in CCD apiaries of Turkey, J. Apicult. Res., 49 (4) 342-344. Muz, M. N., Solmaz, H., Yaman, M., Karakavuk, M. 2012. Kış Salkımı Erken Bozulan Arı Kolonilerinde Paraziter ve Bakteriyel Patojenler, YYU Veteriner Fakultesi Dergisi, 23 (3), 147 – 150. Sammataro, D., Yoder, J. A. 2012. Honeybee Colony Health, CRC Press, USA. Shımanukı, H., Knox ,D.A. 2000. Diagnosis of honey bee diseases. United States Department of Agriculture. Agric Res 2000, No. 690, p. 55. Tutkun, E., Boşgelmez, A. 2003. Bal Arısı Zararlıları ve Hastalıkları Teşhis ve Tedavi Yöntemleri Kitabı. ISBN:975-96377-4-X. Bizim Büro Basımevi ANKARA Uygur, Ş. Ö., Girişgin, A. O. 2008. Bal Arısı Hastalık ve Zaralıları, Uludağ Arıcılık Drg., Kasım 2008, 8(4):130-142.

ISSN: 2757-5438
Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
Başlangıç: 2009
Yayıncı: Arıcılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü

Arşiv