KANO VE RAFTİNG ANTRENÖRLERİNİN GENEL ÖZ-YETERLİK VE SPORDA AHLAKTAN UZAKLAŞMA EĞİLİMLERİNİN İNCELENMESİ

Bu araştırma Türkiye’de aktif olarak antrenörlük yapan kano ve rafting antrenörlerinin sporda ahlaktan uzaklaşma ve genel öz-yeterlik durumlarının incelenmesi amacıyla yapılan betimsel bir çalışmadır. Araştırmanının örneklemi 2023 yılı antrenörlük vizelerine sahip olan kano ve rafting antrenörlerinden oluşmaktadır. Araştırmaya, yaş ortalaması 34.70 yaş (Ss: 9.37) ve antrenörlük yılı ortalaması 6.46 yıl (Ss: 4.91) olan toplam 95 kano ve rafting antrenörü katılmıştır. Bu araştırmada, Sherer ve ark. (1982) tarafından geliştirilen, Yıldırım ve İlhan (2010) tarafından Türkçe’ye uyarlanan Genel Öz Yeterlilik Ölçeği ile Boardley ve Kavussanu (2008) tarafından geliştirilen, Gürpınar (2015) tarafından Türkçe’ye uyarlanan Sporda Ahlaktan Uzaklaşma Ölçeği Kısa Formu kullanılmıştır. Bulguların analizinde değişkenler arasındaki ilişkileri incelemek için Pearson korelasyon analizi, ikili grupların karşılaştırılmasında ise t-testi kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre, kano ve rafting antrenörlerinin hem ahlaktan uzaklaşma ölçeği puanları hem de genel öz-yeterlik ölçeği puanları arasında anlamlı bir farkın olmadığı, kano antrenörlerinin sporda ahlaktan uzaklaşma ölçeği puanları ile genel öz-yeterlik ölçeği puanları arasında negatif yönlü bir ilişkinin olduğu, rafting antrenörlerinin sporda ahlaktan uzaklaşma ölçeği puanları ile genel öz-yeterlik ölçeği puanları arasında negatif yönlü yüksek şiddette anlamlı bir ilişkinin olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Sonuç olarak, kano ve rafting antrenörlerinin genel öz-yeterlik ölçeği puanlarının yüksek olduğu sporda ahlaktan uzaklaşma eğilimi ölçeği puanların da düşük olduğu ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Antrenör, , Öz-yeterlik, , Ahlaktan uzaklaşma

INVESTIGATION OF CANOE AND RAFTING TRAINERS' GENERAL SELF-EFFICACY AND DISTANCING TENDENCY IN SPORTS

This research is a descriptive study conducted to examine the general self-efficacy of canoe and rafting trainers who are actively coaching in Turkey. The sample of there search consists of canoe and rafting trainers who have coaching visas for 2023. A total of 95 canoe and rafting trainers with an average age of 34.70 (Sd: 9.37) and an average coaching year of 6.46 years (Sd: 4.91) participated in the research. In this study, Sherer et al. The General Self-Efficacy Scale developed by Yıldırım and İlhan (2010) and adapted to Turkish by Yıldırım and İlhan (2010), and the Short Form of the Scale of Disloyalty in Sports, developed by Boardley and Kavussanu, (2008) and adapted into Turkish by Gürpınar, (2015) were used. In the analysis of the findings, Pearson correlation analysis was used to examine the relationships between the variables, and the t-test was used to compare the paired groups. According to the research findings, there is no significant difference between canoe and rafting trainers' moral distancing scales cores and general self-efficacy scale scores, there is a negative relationship between canoe trainers' sports immorality scales cores and general self-efficacy scales cores. It was concluded that there is a negative and high-intensity significant relationship between the scores of the disobedience in sports scale and the general self-efficacy scale scores. As a result, it was revealed that the general self-efficacy scale scores of canoeing and rafting trainers were high, and the scores of the disobedience tendency scale in sports were also low.

Keywords:

Canoe, , Self-efficacy, , Distraction,

PDF

___

Ayar H., Yaman S. (2023). Rekreasyonel rafting. 1. Baskı. Efe Akademi Yayınları. İstanbul.
Ferrero F. (2002). Canoe and kayak handbook. Pesda Press. Great Britain.
Demir A. (2021). Durgunsu kano kayak sporunun temelleri. 3. Baskı. Pegem Akademi. Ankara.
Türkaf. (2023). Branşlar. https://kano.gov.tr/branslar. [Erişim tarihi: 12.04.2023].
Diafas V., Dimakopoulou E., Diamanti V., Zelioti D., Kaloupsis S. (2011). Anthropometric characteristics and somatotype of Greek male and female flatwater kayak athletes. Biomedical Human Kinetics. 3(2011), 111-114.
Beckman E., Whaley JE., Kim YK. (2017). Motivations and experiences of whitewater rafting tourists on the Ocoee River, USA. International Journal of Tourism Research. 19(2), 257-267.
Feltz DL., Chase MA., Moritz SE., Sullivan PJ. (1999). A conceptual model of coachingefficacy: Preliminary investigation and instrument development. Journal of Educational Psychology. 91(4), 765-776.
Horn TS. (2002). Coaching effectiveness in the sport domain. İçinde: Horn TS. (Editör) Advances in sport psychology. Champaign, IL: Human Kinetics.
Bandura A. (1990). Perceived self-efficacy in the exercise of personal agency. Journal of Applied Sport Psychology. 2(2), 128-163.
Koçak VÇ., Güven Ö. (2018). Voleybol antrenörü mesleki öz yeterlik ölçeği geçerlik ve güvenirlik çalışması. Spormetre. 16(2), 162-177.
Amman T., İkizler HC., Karagözoğlu C. (2000). Sporda sosyal bilimler. 1. Baskı. Alfa yayınları. Ankara.
Paxton TS. (1998). Self-efficacy and outdoor adventure programs: A quantitative and qualitative analyses. Master's thesis. University of Minnesota. Minnesota.
Bandura A. (2002). Selective moral disengagement in the exercise of moral agency. Journal of Moral Education. 31, 101–119.
Yücel AS., Atalay A., Gürkan A. (2015). Sporda şiddet ve saldırganlığı etkileyen unsurlar. Uluslararası Hakemli Psikiyatri ve Psikoloji Araştırmaları Dergisi. 2(2), 68-90.
Smith AC., Stewart B., Oliver-Bennetts S., McDonald S., Ingerson L., Anderson, A., Dickson G., Emery P., Graetz F. (2010). Contextual influences and athlete attitudes to drugs in sport. Sport Management Review. 13(3), 181-197.
Sarı İ., Deryahanoğlu G. (2019). Sporcularda ahlaktan uzaklaşmanın güdüsel iklim ve sporcuların önem verdikleri özellikler ile ilişkisi. Spormetre. 17(4),91-104.
Tuncel SD., Büyüköztürk Ş. (2009). Antrenörlerin mesleki etik ilkeleri nelerdir? Nasıl ölçülür? Ölçek geliştirme: Ölçeğin geçerlik ve güvenirliği. Spormetre. 7(4), 159-168.
Certel Z., Alkış A., Gürpınar B. (2018). Antrenörlerin mesleki etik ilkelere uyma düzeylerinin antrenör ve sporcu gözüyle değerlendirilmesi. Mediterranean Journal of Humanities. 8(2), 223-231.
Fraenkel JR., Wallen NE. (2000). How to design and evaluate research in education. Boston: McGraw Hill.
Karasar N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Bryman A. (2016). Social research methods. 5. Basım. Oxford University Press. Oxford.
Haşıloğlu SB., Baran T., Aydın O. (2015). Pazarlama araştırmalarındaki potansiyel problemlere yönelik bir araştırma: Kolayda örnekleme ve sıklık ifadeli ölçek maddeleri. Pamukkale İşletme ve Bilişim Yönetimi Dergisi. 1, 19-28.
Sherer M., Maddux JE., Mercandante B., Prentice-Dunn S., Jacobs B., Rogers, RW. (1982). The self-efficacy scale: Construction and validation. Psychological Reports. 51(2), 663-671.
Sherer M., Adams CH. (1983). Construct validation of the self-efficacy scale. Psychological Reports. 53(3), 899-902.
Yıldırım F., İlhan İÖ. (2010). Genel öz yeterlilik ölçeği Türkçe formunun geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi. 21(4), 301-308.
Boardley ID., Kavussanu M. (2008). The moral disengagement in sport scale-short. Journal of Sports Sciences. 26(14), 1507-1517.
Gürpınar B. (2015). Sporda ahlaktan uzaklaşma ölçeği kısa formunun Türk kültürüne uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Spormetre. 13(1), 57-64.
Ermiş E., Satıcı A., Bostancı Ö., İmamoğlu O., Taşmektepligil MY. (2019). Tenis antrenörleri yeterlilik düzeyinin araştırılması. OPUS International Journal of Society Researches. 14(20), 1211-1227.
Dumangöz PD., Sanlav R. (2021). Voleybol antrenörlerinin mesleki öz yeterlik düzeylerinin bazı demografik özelliklere göre incelenmesi. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi. 4(2), 251-264.
Sağlam C., Çeviker A. (2022). Antrenörlerin öz yeterlilik ve antrenörlüğe yönelik tutum düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 11(2), 662-676.
Güzel P., Onağ ZG., Özbey S. (2013). Futbol antrenörlerinin görüşlerine göre, takım başarısını etkileyen faktörler: Nitel bir araştırma. Pamukkale Journal of Sport Sciences. 4(2), 125-145.
Demir A., Kabakçı AC. (2020). Kano antrenörlerinin psikolojik sağlamlıkları, algılanan öz-yeterlikleri ve yaşam doyumu arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uluslararası Egzersiz Psikolojisi Dergisi. 2(1), 21-28.
Özsarı A., Altın M. (2021). Öz yeterlik ve stresle başa çıkma (bireysel ve takım sporları antrenörleri araştırması). Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi. 15(3), 399-411.
Certel Z., Alkış A., Gürpınar B. (2018). Antrenörlerin mesleki etik ilkelere uyma düzeylerinin antrenör ve sporcu gözüyle değerlendirilmesi. Mediterranean Journal of Humanities. 8(2), 223-231.
Güvendi B., Işım AT. (2019). Moral disengagement level of team athletes depending on unethical behaviors they perceived from their coaches. Journal of Education and Learning. 8(4), 83-92.
Karakoç Ö., Yüksek S., Aydın D., Yetiş Ü., Baydil B. (2011). Milli takım düzeyindeki erkek judocuların kulüp antrenörlerinde gözlemledikleri etik dışı davranışlar. Kastamonu Eğitim Dergisi. 19(1), 321-332.
Güllü S., Yıldız SM., Saydam H. (2021) Boksörlerin antrenör-sporcu ilişkisinin sportmenlik yönelimlerine (fair play davranışlarına) etkisinin incelenmesi. Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi. 7(2), 500-510.