FIRAT HAVZASINDA BULUNAN BAZI İLLERİN SICAKLIK VE NEM MODELLERİ

Bu çalışma, meteorolojik değerler kullanılarak, Fırat havzasında bulunan Elazığ, Diyarbakır, Şanlıurfa ve Mardin illerinin sıcaklık değişimi 23 yıllık rasat süreci esas alınarak (1996-2018) incelendi ve modellemesi yapıldı. İllerin yıllık ortalama sıcaklık, kış ayları Ocak, Şubat ve Aralık ayları düşük sıcaklık ve yaz ayları Haziran Temmuz ve Ağustos ayları ortalama yüksek sıcaklıkları ile relatif nem modelleri araştırıldı. Modellerin yardımı ile ileriki yıllar için sıcaklık ve nem tahminlerinin yapılacağı ve enerji ile ilgili çalışmalarda kullanılabileceği görüldü.

Anahtar Kelimeler:

Sıcaklık, relatif nem, meteorolojik veri

TEMPERATURE AND RELATIVE HUMIDITY MODELS OF THE REGION CITIES IN FIRAT BASIN

Population growth, green areas, industrialization, along with the lakes and ponds in the provinces have led to changes in the climate structures. This study was carried out for predicting the climate structures of provinces for the coming years. With this purpose in mind, The meteorological measurement results for temperature and humidity parameters of Elazig, Diyarbakir, Şanlıurfa and Mardin provinces located in Euphrates River Valles were examined based on the 23 years of observation process (1996-2018). Annual average temperatures of the provinces (SO), along with the lowest temperature averages (EDSO) for winter season (January, February, December) and highest temperature averages (EYSO) of summer season (June, July, August) and the relative humidity models (RH) were analyzed, as well. While the temperature averages of the provinces located in the region showed an increasing change, the relative humidity values underwent a decreasing change. Polynomial type was identified for EDSO and EYSO model of the provinces, while designating the same for SO of Diyarbakır province, and exponential equation type for Elazığ, Şanlıurfa and Mardin provinces. Humidity models of four provinces are identified as linear equation type. In conclusion, using the temperature and humidity prediction models for the provinces in question concerning the coming years, i) it will be possible to identify the impacts of weather conditions on the environment; ii) it will be viable to make use of the studies concerning energy; iii) and it will be possible to minimize the installation costs and power expenses concerning the building heating & cooling fixtures to be settled based on the outdoor temperature parameters that are projected to be kept up-to-date.

Keywords:

Firat basin, Temperature Relative humidity, Meteorological data, Modelling,

PDF

___

1. Bakırcı K., Özyurt Ö., Yılmaz M., Erdoğan S. (2006). Erzurum ili enerji çalışmaları için iklim ve meteoroloji verileri, Tesisat Mühendisliği Dergisi, Cilt 9, Sayfa 19-26.
2. Çobanyılmaz P., Yüksel Ü.D. (2013). Kentlerin iklim değişikliğinden zarar görebilirliğinin belirlenmesi: Ankara Örneği, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, Cilt 17 Sayı 3 Sayfa 389-50.
3. Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Klimatoloji Şube Müdürlüğü, (2017). İklim Sınıflandırmaları, Sayfa 1-16, Ankara.
4. Dönmez, Y. (1984), Umumi klimatoloji ve iklim çalışmaları, İ.T.Ü. Yayın No: 2506, Coğrafya Enstitüsü Yayın No: 102.
5. Geymen A.,, Dirican A.Y. (2016). İklim değişikliğine bağlı deniz seviyesi değişiminin coğrafi bilgi sistemleri kullanılarak analiz edilmesi, Harita Teknolojileri Elektronik Dergisi, Cilt 8 Sayı, Sayfa 65-74.
6. Apple L.S.C, Chow T.T, Square K.F.F, Lin J.Z. (2006). Generation of a typical meteorological year for Hong Kong. Energy Conversion and Management, Vol. 47, 87–96. 7. Sen Z. (2007). Simple nonlinear solar irradiation estimation model. Renewable Energy, Vol. 32, 342–350.
8. Al-Garni, A.Z., Şahin, A.Z., Al-Farayedhi, (1999). A. Modelling of weather characteristics and wind power in the Eastern Part of Saudi Arabia, International Journal of Energy Research, Vol. 23, 805-812.
9. Akpınar E.K. Biçer Y., Erdoğan B., Çetinkaya F. (2005). Doğu Anadolu Bölgesindeki bazı illerin hava şartları ve rüzgar gücünün araştırılması. 15. Ulusal Isı Bilimi ve Tekniği Kongresi 7-9 Eylül, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
10. Şengün M.T. (2007). Son değerlendirmeler ışığında Keban Barajı’nın Elazığ iklimine etkisi. Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları, Sayfa 116-121.
11. Özkan F. (1996). Keban Baraj Gölü’nün, Elazığ Bölgesi iklim şartlarına etkisinin araştırılması, Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, Elazığ.
12. Yeşilata B., Bulut H., Yeşilnacar M.İ. (2004). GAP Bölgesinde sıcaklık ve nem parametrelerindeki baraj gölü kaynaklı değişim trendinin araştırılması. Tesisat Mühendisliği Dergisi, Cilt 83, Sayı 21-31.
13. Emiroğlu İ.,, Özkan M. E., Özkan, F., Öztürk M. (1996). Keban Barajı Rezervuarının Elazığ ili iklim şartlarına etkisi üzerine bir araştırma. GAP I. Mühendislik Kongresi, Bildiriler Kitabı, 17-20 Mayıs, Harran Üniversitesi, Sayfa 167-174, Şanlıurfa.
14. Tonbul S. (1986). Elazığ ve çevresinin, klim özellikleri ve Keban Barajı’nın yöre iklimi üzerine olan etkileri. Fırat Üniversitesi Coğrafya Sempozyumu, 14-15 Nisan, Elazığ, Türkiye, 1986.
15. Kadıoğlu M. (1994). Keban Barajı Öncesi ve Sonrasında Çevre İkliminin Franktal Analizi. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı DSİ. Genel Müdürlüğü Su ve Toprak Kaynaklarının Geliştirilmesi Konferansı Bildirileri 21-23 Eylül, cilt 3, sayfa 1087-1098, Ankara.
16. Biçer Y., Yıldız C. (1994). Atatürk Barajı Rezervuarının Şanlıurfa İli Dış Sıcaklık Parametresine Etkisinin Araştırılması" 3. Ulusal Soğutma ve İklimlendirme Kongresi, Sayfa 333-340, 4-6 Mayıs Çukurova Üniversitesi, Adana.
17. Bacanlı, Ü.G. Tuğrul A.T. (2016). Baraj göllerinin iklimsel etkisi ve Vali Recep Yazıcıoğlu Gök Pınar Baraj gölü örneği. Pamukkale Üniversitesi Müh. Bilim Dergisi Cilt 22, Sayı 3, Sayfa 154-159.
18. MGM. (2018), Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, Aylık ve Yıllık meteorolojik ölçüm değerleri, 23 Şubat 2019.
19. Gülferi İ. (1996). Meteorolojik değerler yardımıyla kış için dış hesap sıcaklığının bulunmasında yeni bir istatistiki metot. Doktora Tezi, İTÜ.