İsa YILDIRIM, Durdağı AKAN, Sinan YALÇIN

Okullarda Örgütsel Sinizmin Yordayıcısı Olarak Karar Verme Sürecine Katılım

Bu çalışmanın amacı ortaokul öğretmenlerinin karar verme sürecine katılımı ile örgütsel sinizm düzeyleri ve bu iki değişken arasındaki ilişkilerin ortaya çıkarılmasıdır. İlişkisel tarama modelinde gerçekleştirilen araştırmanın katılımcılarını Erzurum İli Yakutiye İlçesindeki seçkisiz küme örnekleme yöntemi ile seçilen 14 ortaokul, bu okullarda çeşitli branşlar da görev yapmakta olan 289 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada Karar Vermeye Sürecine Katılım ve Örgütsel Sinizm Ölçeği olmak üzere iki tür veri toplama aracı kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre öğretmenlerin karar verme sürecine katılım düzeyi yüksek, örgütsel sinizm düzeyi ise düşüktür. Öğretmenlerin karar verme sürecine katılım ölçeği alt boyutlarından örgütsel ortam boyutu tüm sinizm boyutları ile negatif orta düzeyde ilişkili bulunurken bireysel tutum boyutu sadece duyuşsal ve genel sinizm puanlarıyla düşük düzeyde negatif ilişkili bulunmuştur. Öğretmenlerin karar verme sürecine katılım genel puanları ile örgütsel sinizm genel puanları orta düzeyde negatif ilişkili olduğu, karar verme sürecine katılım boyutları olan örgütsel ortam ve bireysel tutumun birlikte örgütsel sinizmdeki varyansın yaklaşık olarak % 33’ünü açıkladığı bulgusuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Örgütsel davranış, Öğretmen davranışları, Karara katılım

Participation in Decision-making Process as A Predictor of Organizational Cynicism at Schools

The aim of this study is to reveal the level of secondary school teachers in participating to the decision making process, organizational cynicism and the relationships between these two variables. The participants of the research, which was conducted in the relational screening model, consisted of 14 secondary schools selected by the random sampling method in the Erzurum Province Yakutiye District and 289 teachers working in various branches in these schools. Two types of data collection tools, named as Decision-making Participation and Organizational Cynicism Scale, were used in the research. According to the findings gathered in the research, the level of participation of teachers in the decision making process is high and the level of organizational cynicism is low. It was found out that the scores of the teachers' participation in the decision making process and the organizational cynicism a moderately negative correlation; organizational environment with dimensions of participation in decision-making process and individual attitudesexplained about 33% of the variance in organizational cynicism.

PDF

___

Akan, D., Bektaş, F. ve Yıldırım, İ. (2014). Sınıf öğretmeni algılarına göre etik liderlik ve örgütsel sinizm arasındaki ilişki[The relatıonshıp between ethıcal leadershıp and organızatıonal cynıcısm based on prımary teachers’ perceptıons]. NWSA-Education Sciences, 9(1), 48-56.
Akın, U. (2015). Okullarda örgütsel sinizm ve güven ilişkisinin incelenmesi: Öğretmenler üzerinde bir araştırma[The relationship between organizational cynicism and trust in schools: a research on teachers]. Eğitim ve Bilim, 40(181).
Altınkurt, Y., Yılmaz, K., Erol, E., & Salalı, E. T. (2014). Okul müdürlerinin kullandığı güç kaynakları ile öğretmenlerin örgütsel sinizm algıları arasındaki ilişki. [The relationship between the power resources used by school principals and teachers' perceptions of organizational cynicism]Öğretmen Eğitimi ve Eğitimcileri Dergisi, 3, 25-52.
Andersson, L. M., & Bateman, T. S. (1997). Cynicism in the workplace: Some causes and effects. Journal of Organizational Behavior: The International Journal of Industrial, Occupational and Organizational Psychology and Behavior, 18(5), 449-469.
Appelbaum, S. H., Louis, D., Makarenko, D., Saluja, J., Meleshko, O., & Kulbashian, S. (2013). Participation in decision making: a case study of job satisfaction and commitment (part one). Industrial and Commercial Training, 45(4), 222-229.
Aydın, M. (2005). Eğitim yönetimi[Education Management].Ankara: Hatipoğlu Yayıncılık.
Babaoğlan, E., Yılmaz, F. (2012). İlköğretim okullarında karara katılma[Participation at Decision in Primary School]. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(3).
Bayram, N. (2016). Yapısal eşitlik modellemesine giriş amos uygulamaları.[Introduction to structural equation modeling] Bursa: Ezgi Kitabevi.
Bogler, R., & Somech, A. (2005). Organizational citizenship behavior in school: how does it relate to participation in decision making?. Journal of Educational Administration, 43(5), 420-438.
Bursalıoğlu, Z. (2011). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış (16. Basım).[New structure and behavior in school management].Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Can, E., & Serençelik, G. (2017). Okul Öncesi Eğitim Öğretmenlerinin Okul Yönetimine Katılımlarının İncelenmesi[The ınvestıgatıon of pre-school educatıon teachers’ partıcıpatıons ın the school management]. Dicle University Journal of Ziya Gokalp Education Faculty, (30).
Cihangiroğlu, N., Uzuntarla, Y., & Ozata, M. (2015). Otonomi ve kararlara katılımın örgütsel bağlılık üzerindeki etkisinin analizi[The analysis of the effect of autonomy and participative decision making on organizational commitment]. Bartın Üniversitesi İdari ve İktisadi Bilimler Dergisi, 6(12), 39-52.
Çelik, H. E., & Yılmaz, V. (2016). LISREL 9.1 ile yapısal eşitlik modellemesi, temel kavramlar-uygulamalarprogramlama[Structural equation modeling with LISREL 9.1, basic concepts-applicationsprogramming]. Ankara: Anı Yayıncılık.
Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları[Multivariate statistics for social sciences: SPSS and LISREL applications]. Pegem Akademi.
Dean, J.W., Brandes, P., and Dharwadkar, R., (1998). Organizational cynicism. Academy of Management Review, 23(2), 341-352.
Demirtaş, Z., & Alanoğlu, M. (2015). Öğretmenlerin Karara Katılımı ve İş Doyumu Arasındaki İlişki [The Relationship Between Participation in Decision Making of Teachers and Job Satisfaction]. Journal of Kirsehir Education Faculty, 16(2).
Gordon, T.(2007). Etkili Öğretmenlik Eğitimi(20.Basım)[Teacher Effectiveness Training].(Çev. Emel AKSAY). İstanbul: Sistem Yayıncılık
Göksoy, S. (2014). Okul yönetiminde karara katılım[Partıcıpatıon ın decısıon makıng ın schoolmanagement]. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 253-268.
Gökyer, N., & Türkoğlu, İ. (2018). Liselerde Görev Yapan Öğretmenlerin Örgütsel Destek Algıları ile Örgütsel Sinizm Tutumları Arasındaki İlişki[The Relationship Between Organizational Support Perceptions of Teachers Working in High Schools and Organizational Cynicism Attitudes]. Eğitim ve Bilim, 43(196).
Güçlü, N., Özer, A., Kurt, T., & Koşar, S. (2015). Multilevel analysis of the effects of leardership styles, decision making strategies and personality on decision-making process in schools [Liderlik stilleri, karar verme stratejileri ve kişiliğin okullardaki karar sürecine etkilerinin çok düzeyli analizi]. Journal of Human Sciences, 12(2), 1756-1791.
Helvacı, M. A., & Çetin, A. (2012). İlköğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Örgütsel Sinizm Düzeylerinin Belirlenmesi (Uşak İli Örneği) [Assessment of Cynicism Level of Primary School Teachers (Uşak Sample)]. Turkish Studies, 7(3), 1475-1497.
Ho, D. C. W. (2010). Teacher participation in curriculum and pedagogical decisions: Insights into curriculum leadership. Educational Management Administration & Leadership, 38(5), 613-624.
Hoy, W. K., & Miskel, C. G. (2012). Eğitim yönetimi[Edıtatıonal admınıstratıon](Çev. Edt: S. Turan).Ankara: Nobel.
Irawanto, D. W. (2015). Employee participation in decision making: Evidence from state owned enterprise in Indonesia. Management: journal of contemporary management issues, 20(1), 159-172.
İnandı, Y., & Gılıç, F. (2016). Relationship of teachers' readiness for change with their participation in decision making and school culture. Educational Research and Reviews, 11(8), 823-833.
Jackson, S. E. (1983). Participation in decision making as a strategy for reducing job-related strain. Journal of applied Psychology, 68(1),3.
James M.S. L.(2005). Antecedents and consequences of cynicism in organizations: An examination of the potential positive and negative effects on school systems (Dissertation of Doctor of Philosophy), TheFlorida State University, Florida.
Kalağan, G. (2009). Araştırma görevlilerinin örgütsel destek algıları ile örgütsel sinizm tutumları arasındaki ilişki[The relationship between organizational support perceptions of research assistants and organizational cynics attitudes], Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Kalağan, G., & Güzeller, C. O. (2010). Öğretmenlerin örgütsel sinizm düzeylerinin incelenmesi[The organizational cynicism levels of the teachers]. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(27), 83- 97.
Kalay, F., Oğrak, A., & Nişancı, Z. N. (2014). Mobbing, örgütsel sessizlik ve örgütsel sinizm ilişkisi: Örnek bir uygulama[The relatıonshıp between mobbıng, organızatıonal sılence and organızatıonal cynıcısm: an empırıcal study]. Kastamonu University Journal of Economics & Administrative Sciences Faculty, 4(2), 127-143.
Karip, E. (2004). Yönetim biliminin alan ve kapsamı[The scope of management science]. Y. Özden, (Ed.), Eğitim ve okul yöneticiliği el kitabı içinde (s. 1-39). Ankara: PegemA Yayıncılık.
Nartgün, Ş. S. ve Kartal, V. (2013). Öğretmenlerin Örgütsel Sinizm ve Örgütsel Sessizlik Hakkındaki Görüşleri [Teachers’ Perceptions on Organizational Cynicism and Organizational Silence] Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 47-67.doi number: 10.14686/201321980.
Özcan, E. G. (2010). Ortaöğretim okullarındaki öğretmen ve öğrencilerin okul yönetiminin karar verme sürecine katılımlarının incelenmesi(Beypazarı örneği).( [Examination of the participation of teachers and students in secondary schools in decision making process of school administration]. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Özdamar, K. (2016). Eğitim, sağlık ve davranış bilimlerinde ölçek ve test geliştirme yapısal eşitlik modellemesi[Structural equation modeling for scale and test development in education, health and behavioral sciences]. Eskişehir: Nisan.
Özdoğru, M. ve Aydın, B. (2012). İlköğretim okulu öğretmenlerinin karara katılma durumları ve istekleri ile motivasyon düzeyleri arasındaki ilişki[The relatıonshıp among elementary school teachers' partıcıpatıon ın decısıon-makıng, theır desıre, and motıvatıon levels]. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(2), 357-367.
Pashiardis, P. (1994) Teacher participation in decision making, International Journal of Educational Management, 8(5),14-17.https://doi.org/10.1108/09513549410065693
Reichers, A. E., Wanous, J. P., & Austin, J. T. (1997). Understanding and managing cynicism about organizational change. The Academy of Management Executive, 11(1), 48-59.
Robbins, S. P., & Judge, T. A. (2017). Örgütsel Davranış[Organizational Behavior], 14. Basımdan Çeviri, Çeviri Editörü: Prof. Dr. İnci Erdem, Nobel Akademik Yayıncılık, İstanbul.
Singh, S. K. G. (2009). A study on employee partıcıpatıon ın decısıon makıng. Unitar e-journal, 5(1), 20-38.
Şeker, H. ve Gençdoğan, B. (2006). Psikolojide ve eğitimde ölçme aracı geliştirme[Developing measurement tools in psychology and education]. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Şişman, M. ve Turan, S. (2003). Eğitimde yerelleşme ve demokratikleşme çabaları[Decentralızatıon and democratızatıon ın educatıona conceptual analys]. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 34(34), 300-315.
Takmaz, Ş. U. (2009). İlköğretim okullarında örgütsel iletişim düzeyi ile öğretmenlerin karara katılma davranışı arasındaki ilişki[The relationship between level of organizational communication in elementary schools and the attitudes of teachers to decision making](Yayımlanmamış Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi. Konya.
Tavşancıl, E. (2014). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi[Measurement of attitudes and data analysis with SPSS]. Nobel Yayıncılık, Ankara.
Taymaz, H. (2003). Okul yönetimi[School management]. Ankara: Pegem yayıncılık.
Timur M. (2017). Temel eğitim okullarında görev yapan öğretmenlerin okulda karar alma sürecine ilişkin algıları[Perceptıons of teachers ın decısıon makıng processes ın prımary schools].(Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Uşak Üniversitesi.
Turgut, T. ve Agun, H.(2016). Örgütsel adalet ile örgütsel sinizm arasındaki ilişkide psikolojik sermaye ve çalışan sesliliğinin ara değişken rolü[The intermediate variable role of psychological capital and employee voice in the relationship between organizational justice and organizational cynicism]. İş'te Davranış Dergisi, 1(1), 15- 26.
Vroom, V. H. (2000). Leadership and the decision-making process. Organizational dynamics, 28(4), 82-94.
Wadesango, N. (2012). The influence of teacher participation in decision-making on their occupational morale. Journal of social sciences, 31(3), 361-369.
Yetim, S. A. ve Ceylan, Ö. Ö. (2011). Örgütsel sinizm ve örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişkiyi belirlemeye ilişkin bir araştırma. E-Journal of New World Sciences Academy, 6(1), 682-695.
Yıldırım, İ. (1989). Okul örgütlerinde karar verme ve karara katılma. Eğitim ve Bilim, 13(73), 18-24
Yıldız, K. (2013). Örgütsel bağlılık ile örgütsel sinizm ve örgütsel muhalefet arasındaki ilişki[The relatıonshıp between organızatıonal commıtment and organızatıonal cynıcısm and organızatıonal dıssent]. Electronic Turkish Studies, 8(6), 853-879.