Öz
Bilgi ve iletişim teknolojisindeki hızlı gelişmeler okuma alanında önemli değişikliklere neden olmaktadır. Basılı ürünlere dayalı olarak geliştirilen okuma becerileri değişmekte, yerini “ekran okuma”, “ekranik düşünme” gibi yeni beceriler almaktadır. Önümüzdeki yıllarda bilgisayarların giderek yayılacağı, öğrencilerin kağıt kitapları tamamen bırakacakları ve ekran okumaya yönelecekleri iddia edilmektedir. Bunların olumlu ve olumsuz yönleri incelenmektedir. Araştırmalar, kâğıttan okuma ile ekran okuma arasındaki önemli farklılıkların olduğunu göstermektedir. Bunlar göz hareketleri, dikkat, anlama, düşünme ve zihinsel becerilerde yoğunlaşmaktadır. Ekran metinlerinin sürekli hareket etmesi, sayfaların peş peşe gelmesi, okuyucunun göz ve zihnini etkilemekte, bilginin yerini bulmayı ve hatırlamayı güçleştirmektedir. Ekran metninin parça parça görünmesi metindeki bilgileri birleştirmeyi ve anlamayı güçleştirmektedir. Zihnimiz ekrandan görülen bölümlerle kaybolan bölümlerdeki bilgileri birleştirmek ve anlamak için daha fazla çalışmaktadır. Ekran okumanın bu tür sıkıntıları yanında önemli yararları da bulunmaktadır. Bunların başında dil, zihinsel ve sosyal becerileri geliştirmesi gelmektedir. Ekran okuma beynimizin çeşitli bölgelerini harekete geçirmekte, karmaşık düşünceleri izleme, kontrol etme, çok yönlü düşünme, hızlı karar verme gibi becerileri geliştirmektedir. Böylece alanda yıllardır uygulanan kâğıttan okuma öğretimi, metin, ortam ve okuyucu tipi değişmektedir. Bu durum okuma kültürü ile alışkanlığını da etkilemekte ve değiştirmektedir. Eğitim sürecinde basılı ürünleri okuma kadar ekran ve e-kitap okuma öğretimine de önem verilmeli, öğrencilerimizin geleceğin daha karmaşık teknolojilerine hazırlıklı olmaları sağlanmalıdır. Anahtar kelimeler: Ekran okuma, okuma öğretimi,okuma becerileri
___
Kaynaklar
Baccino, Thierry (2012). la question de la lecture à l’écran, colloques consacrés aux tablettes
numériques à l’école ,Ecritech à Nice les 5- 6 Avril 2012,France
Baccino,Thiery (2009)Aspects négatifs et bienfaits de la lecture sur écran, ActuaLitté,
/09/2009.
Bélisle, Claire (2011). Du Papier À L’écran :Lire Se Transforme,Bordeaux,16 Juin 2011.
Colombain, Jérôme (2009). La lecture sur écran sollicite davantage le cerveau,France
Info,03.09.2009
Drai-Zerbid, Véronique .(2012).Usages pédagogiques des tablettes au CRDP, Grenoble le 25
Avril 2012 , France
Frey, Thomas(2012).The Future of Innovation Global Trends & the New Innovation
Landscape DaVinci Institute,Louisville, dr2tom@davinciinstitute.com
Frey, Thomas.(2009).Eğitimin Geleceği, 2009 Fütüristler Zirvesi, Fütüristler Derneği,İstanbul
Giasson, Jocelyne. ( 1996). La compréhension en lecture. Boucherville : Gaëtan Morin.
Giasson, Jocelyne.(1997). La lecture. De la théorie à la pratique. Bruxelles : De Boeck.
Giezendanner,François Daniel.(2008) Les minuscules augmentent l’identité visuelle des mots
,http://icp. ge.ch/sem/cms-spip/spip.php?
Güneş,Firdevs.(2009). Hızlı Okuma ve Anlamı Yapılandırma, Nobel Yayınları
Güneş,Firdevs.(2007,c).Türkçe Öğretimi ve Zihinsel Yapılandırma, Nobel Yayınları
Güneş,Firdevs.(2007,a).Ses Temelli Cümle Yöntemi ve Zihinsel Yapılandırma,Nobel Yayınları
Hardy, Jean-Marc ( 2010).Confort de lecture : l’écart entre l’écran et le papier se réduit, 3
juillet 2010
Larson, Lotta.(2010) le livre électronique motive les jeunes lecteurs, rire.ctreq.qc.ca,
/04/2010
Lewenstein,Marion.(2000). L'étude de l'Université de Stanford, http://www. poynterextra.
org/et/i. htm.
OCDE(2011).La lecture électronique à 15 ans , Résultats PISA 2009. Cahiers des Sciences de
l’Éducation, Université de Liège (aSPe) – 32/2011
MEB.TTKB (2005). İlköğretim Türkçe Dersi Öğretim Programı ve Kılavuzu,Ankara: MEB
Basımevi.
MemoClic ( 2011).la lecture sur écran plus aisée que sur papier ? Le 12/05/2011,MemoClic
Miratech,(2010), La lecture sur un iPad est plus superficielle que sur un journal, http:// miratech.developpez.com/tutoriels/mac/lecture-sur-ipad-est-plus-superficielle-que-sur journal/
Nickerson, R. S.(1988). « On Improving Thinking Through Instruction » dans Review of
Research in Education, vol. 15, 1988, p. 3-57.
Report,2009, Report on American Consumers, San Diego, 9 Aralık 2009
Romano,G.(1992). Comment favoriser le développement des habiletés de pensée chez nos
élèves, Pédagogie Collégiale,Vol. 6 no:1
Quéré,Y,Leguay,I, Robert,N., Mesnager,J.,Jarry,J-P.(1997) Lecture, informatique et nouveaux
médias 1997, l'Observatoire National de la Lecture, Ministère de l'Education Nationale,
France.
Testart-Vaillant, Philippe et Bettayeb, Kheira(2009). La lecture change, nos cerveaux aussi : e-book, Internet, smartphone..., Science et Vie, n°1104, septembre 2009, p. 42-57.
Yvert, Benoît.(2007). Livre 2010, la mort du livre ? Le Président du CNL, L’émission "Masse
critique" (France Culture) du samedi 20 Octobre 2007, France. (Source : message
Biblio.fr du 19/10/2007)