İhtida genel anlamda mensubu olduğu dini cemaatten ayrılarak başka bir cemaate dahil olmak anlamı taşımakla beraber, Osmanlı ülkesinde ihtida kavramı sadece İslam düşüncesini belli şartlara haiz olarak, şahitler huzurunda ve kayıt altına alınarak kabul etmeyi tanımlar. Mühtedi ise ihtida eden yani evrakların diliyle “İslam’la şereflenen” erkek Osmanlı tebaası için kullanılan bir ifadedir. Sonradan İslam dinini benimseyen kadın için ise muhtediyye tanımlaması söz konusu olmuştur. Osmanlı Devleti’nin son 100 yıllık zaman sürecinde din değiştirme davranışı bireylerin kendi iradeleri ile yapmış olduğu ve sadece kendileri ile ailelerini alakadar eden bir olay olarak görülmemiştir.1810 tarihinde A.B.D’de kurulan American Board Of Missionaries For Foreign Missions (Amerikan Yabancı Misyonlar Masası) adlı Protestan evanjelik misyoner kurum tarafından Osmanlı Devleti’ne gönderilen misyonerlerin şahsi ve bağlı oldukları kurumla resmi yazışmalarında yer bulunca ihtida olayları adeta batı Hıristiyan dünyası ile İslam halifesinin mülkünde yaşayanlarla bir çatışma gibi aksettirilmiştir. Onlara göre Osmanlı idarecileri İslam’ı, Müslüman olmayanlara temel yaşamsal kaygılarla dayatan bir idaredir. Hayatta kalabilmek için Hıristiyanlar Müslüman olmaktadır düşüncesini savunan söz konusu misyonerler iddialarını kanıtlanamayacak ifadelerle, hem kendi ülkelerinde hem de Avrupa’da sözlü ve yazılı olarak beyan etmişlerdir. Oysa ki ihtida süreçleri Osmanlı makamları tarafından var olan kanun ve nizama göre oldukça dikkatli bir şekilde takip edilmiş ve itiraz söz konusu olduğunda ise gereken tüm tahkikatların yapılması emredilmiştir. Bu çalışmada ABCFM adlı kuruma bağlı olarak Osmanlı mülkünde yaşayan ve çalışan misyonerlerin yazınlarından (seyahatnameler, anılar ve kuruma yazılan raporlar ile bilgi notları) ve Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nde bulunan evraktan yola çıkılarak misyonerlerin Osmanlı ülkesinde ihtida gerçekliğine bakışı ile Osmanlı Devleti arşiv kayıtları kıyaslanacaktır.