Çek hukuku bakımından muhatap bankanın kanuni (Asgari) ödeme yükümlülüğü

Çek hukukunda kural olarak banka, çek hesabında keşideciye ait bulunan karşılığı ödemekle yükümlüdür. Dolayısıyla hesapta yeterli veya hiç karşılık bulunmaması halinde bankanın hamile karşı herhangi bir sorumluluğu bulunmamaktadır. Ancak kanun koyucu toplumda çeke olan güveni korumak amacıyla, hesapta karşılık bulunmasa dahi çek bedelinin belli bir tutara kadar banka tarafından hamile ödenmesini öngörmüştür. Buna göre banka, hesapta hiç karşılık bulunmasa dahi kanunda öngörülen yasal garanti tutarına kadar hamile ödeme yapmakla yükümlüdür. Hesapta kısmi karşılık bulunduğu hallerde ise banka bu kısmi karşılığı kanunda öngörülen yasal garanti tutarına kadar tamamlayıp ödemek zorundadır. Böylece banka her çek yaprağı bakımından belli bir tutara kadar keşideciye kredi kullandırmış olacaktır.

Anahtar Kelimeler:

bankacılık, çek, ödeme, ödeme yükümlülüğü

In terms of law of cheque the legal (Minimal) payment obligation of respondent bank

In law of cheque as a rule, the bank is obliged to pay the provision which belongs to the drawer at the cheque account, but does not have any liability against to holder in case where there is no or inadequate provision at the account. However, the legislator has foreseen that, even in case where there is no or inadequate provision at the account, a certain amount of each cheque shall be paid by the bank to the holder in order to protect publics confidence in cheques. Accordingly the bank is obliged to make a payment to the holder equal to the amount of legal guarantee when there is no or inadequate provision at the account. In cases which there is partial provision, the bank shall pay this partial provision plus the amount of legal guarantee provided by law. Thus, the bank shall establish a credit to the drawer for each check leaf up to a certain amount.

Keywords:

banking, cheque, payment, payment obligation,

PDF

___

Açıkgül, E., Açıkgül, H.A. (2007). Teori ve Uygulamada Kredi Kartı Sözleşmeleri. Ankara
Aker, Y., (2008). Çekten Cayma ve Ödeme Yasağı. İstanbul
Arkan, S., (2003). 3167 Sayılı Çekle Ödemelerin Düzenlenmesi ve Çek Hamillerinin Korunması Hakkında Kanunda Yapılan Değişiklikler. Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, 22, (1)
Bahtiyar, M., (2007). Kıymetli Evrak Hukuku. İstanbul
Battal, A., (2007). Bankacılık Kanunu Şerhi. Ankara
Battal, A., (2001). Güven Kurumu Nitelendirmesi Işığında Bankaların Hukuki Sorumluluğu. Ankara
Battal, A., (2005). Kıymetli Evrak Hukuku. Ankara
Battal, A., (1997). Karşılığı Bulunmasına Rağmen Çek Bedelini Ödemeyen Bankanın Hamile Karşı Hukuki Sorumluluğu. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1, (2)
Bozkurt, T., (2008). Ticaret Hukuku Kıymetli Evrak Hukuku. İstanbul
Can, M., (1998). Çek Hamilinin Muhatap Bankaya Karşı Hukuki Durumu. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2, (1-2)
Coşkun, M., (1994). Özel Hukukta Karşılıksız Çek ve Hamilin Hakları. İstanbul
Çatıkkaş, Ö., Duran, H. (2012). 5941 Sayılı Çek Kanununda Bankaların Yükümlülükleri. Maliye Finans Yazıları, 26, (95)
Çeker, M., (2012). 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanununa Göre Ticaret Hukuku. Adana
Çeker, M. (2012), Çek ve Yeni Kanun Tasarısı, 18/12/2012 tarihinde http://www.cu.edu.tr/.../mceker/çek%20ve%20yeni%20kanun%20tasarısı adresinden erişildi
Çelebican, G., (1968). Çekin İktisadi Önemi, İktisadi ve Hukuki Yönden Çek. Ankara: Türkiye Bankalar Birliği
Çelik, A., (2012). Yeni Türk Ticaret Kanununa Göre Ticaret Hukuku. Ankara
Çolak, H., Özdemir, K., Hız, Y., (2003). Açıklamalı Gerekçeli ve İçtihatlı Çek Kanunu Uygulaması ve İlgili Mevzuat. Ankara
Çöl, H.C., (2004). İleri Tarihli Çeke İlişkin Sorunlar. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 53, (1)
Demircioğlu, H.R., (2009). Sorumluluk Hukukunun İkili Yapısının Aşılması Çabalarının Ürünleri Olarak Culpa İn Contrahendo ve Güven Sorumlulukları. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Sorumluluk ve Tazminat Hukuku Sempozyumu. Ankara
Deryal, Y., (2005). Ticaret Hukuku. Trabzon
Doğan, B.F., (2010). 5941 Sayılı Yeni Çek Kanununa Göre Yeni Çek Türleri. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1, (1)
Domaniç, H., (1990). Türk Ticaret Kanunu Şerhi, Kıymetli Evrak Hukuku ve Uygulaması. İstanbul
Erem, F., (1968). Çekin Kanuni Himayesi, İktisadi ve Hukuki Yönden Çek. Ankara: Türkiye Bankalar Birliği
Ergin, F., (1982). Kredi Sistemi. İstanbul
Gençtürk, M., (2011). Çek Kanununda Düzenlenen Yeni Sisteme Göre İleri Tarihli Çekler Üzerine Bir Değerlendirme. Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 15, (1-2)
Göle, C., (1989). Çek Hukuku. Ankara
Göle, C., (1994). Mavi Çek ve Benzeri Belgelerin Çek Hükmünde Sayılıp Sayılamayacağı. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 49, (1-2)
Günay, M., GÜNAY, M. (2010). 5941 Sayılı Çek Kanununa Göre Karşılıksız Çek Düzenleme Suçu
Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, 1, (2)
Güney, A. (2009). Banka İşlemleri. İstanbul
Helvacı, M., (2009). Çek Kanunu Tasarısının Genel Olarak Değerlendirilmesi. Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, 25, (4)
Türkiye İstatistik Kurumu (2013) Göstergeler 24/01/2013 tarihinde http://www.tuik.gov.tr/GuncelSeri.do adresinden erişildi
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (2012) 11/12/2012 tarihinde Bankacılık Verileri http://www.tcmb.gov.tr/ adresinden erişildi
İnan, N., (1981). Çek Rizikolarından Doğan Sorumluluk. Ankara
Kalpsüz, T., (1968). Çekin Hukuki Yönü, İktisadi ve Hukuki Yönden Çek. Ankara: Türkiye Bankalar Birliği
Kayıhan, Ş., (2009). Ticaret Hukuku. Ankara
Kendigelen, A., (2006). Çek Hukuku. İstanbul
Kırca, İ. (22/01/2010). 5941 Sayılı Çek Kanunu --- Bir Değerlendirme. 5941 Sayılı Çek Kanunu Konferans. Ankara
Kırca, İ., (2009). Çek Hukukuna İlişkin Muhtelif Sorunlar, Bankacılar Dergisi, 71
Kocaman, A.B., (1994). Havalenin Hukuki Niteliği Üzerine. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 49, (1)
Kostakoğlu, C., (2006). Banka Kredi Sözleşmeleri ve Kredi Kartlarından Doğan Uyuşmazlıklar --- Akreditif. İstanbul
Moroğlu, E., (2004). 3167 Sayılı Çek Kanununda 4814 Sayılı Kanunla Yapılan Değişiklikler. Prof. Dr
Necip Kocayusufpaşaoğlu Armağanı. Ankara
Narbay, Ş., (2010). 5941 Sayılı Çek Kanununun Getirdiği Bazı Yenilikler ve Bunların Değerlendirilmesi. Terazi Aylık Hukuk Dergisi, 5, (43)
Oğuzoğlu, A.Ç., Oğuzoğlu, Ö., (2003). Açıklamalı-İçtihatlı Bono ve Çek Sorunları. İstanbul
Oy, O., Doğan, E., (2011). Ticaret Kanunu --- Çek Kanunu İcra ve İflas Kanunu ve Ceza Kanunu Kapsamında Çek. İstanbul
Oy, O., Güngüler, G., (2008). Türk Hukuk Mevzuatına Göre Kredi ve Kredi Teminatları. İstanbul
Özdamar, M., (2012), Çek Kanununda Yapılan Değişiklik Üzerine Bir Değerlendirme, 18/12/2012 tarihinde http://webftp.gazi.edu.tr/hukuk/dergi/6_6.pdf adresinden erişildi
Öztan, F., (1982). Garantili Çek (Eurocheque). Ankara
Öztan, F., (2008). Kıymetli Evrak Hukuku. Ankara
Poroy, R., Tekinalp, Ü., (2007). Kıymetli Evrak Hukuku Esasları. İstanbul
Pulaşlı, H., (2007). Kıymetli Evrak Hukuku. Ankara
Reisoğlu, S., (2007). Bankacılık Kanunu Şerhi. Ankara
Reisoğlu, S., (2003). Türk Hukukunda ve Bankacılık Uygulamasında Çek. Ankara
Reisoğlu, S. (2012), Yeni Çek Kanunu ve Hukuki Sorunlar, 18/12/2012 tarihinde http://www.tbb.org.tr/Dosyalar/Konferans_Sunumlari/SR_yeni_cek_kanunu_ve_degerlendirilmesi _07012010.pdf adresinden erişildi
Reisoğlu, S., (2003). Son Yasal Değişiklikler Açısından Çek. Bankacılar Dergisi, 44
Reisoğlu, S., (2011). Yeni Çek Kanunu ve Başlıca Uygulama Sorunları, Bankacılar Dergisi, (76)
Şehirali, F.H., (1997). Yargıtay Kararlarında Karşılıksız Çek. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 52, (1)
Şit, B., (2011). Türk Hukukunda Banka Kredisi Kavramı ve Buna Bağlanan Sonuçlar. Ankara
Şit, B., (2010). Bankanın Çek Ödemeleri Dolayısıyla Kredi Sınırlarının Aşılması. Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, 26, (4)
Tekil, F., (1994). Kıymetli Evrak Hukuku. İstanbul
Tekil, M., (1997). Çekte Muhatap Bankanın Hukuki Sorumluluğu. İstanbul
Tekinalp, Ü., (2009). Ünal Tekinalpin Banka Hukukunun Esasları. İstanbul
Tekinalp, Ü., (2001). İleri Keşide Tarihli (Vadeli) Çeklere İlişkin Bir Öneri. Prof .Dr. Aysel Çelikele Armağan. İstanbul
Teoman, Ö., (2009). Çek Hukukunda 5838 Sayılı Yasa İle Yapılan Değişiklikler. Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, 25, (2)
Turanboy, A., (2000). Bankacılar İçin Banka Hukuku Bilgisi. Ankara
Türk, H.S., (1991). Karşılıksız Çeki Ödeyen Bankanın Cezai Şart İsteme Hakkı. Ticaret Hukuku ve Yargıtay Kararları Sempozyumu VIII. Ankara
Ulusoy, E.E., (2010). Çek Kanunu Tüzel Kişilik Perdesini Aralıyor. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1, (1)
Ülgen, H., Helvacı, M., Kendigelen, A., Kaya, A., (2009). Kıymetli Evrak Hukuku. İstanbul
Vural, G., (1991). Türk Banka Hukuku. Ankara
Yasan, M., (1999). 3167 Sayılı Kanuna Göre Hukuki ve Cezai Açıdan Karşılıksız Çek Keşidesinin Meydana Gelmesi İçin Gerekli Olan Koşullar. Erzincan Hukuk Fakültesi Dergisi, 3, (1)
Yasan, M., (2012). 6273 Sayılı Çek Kanununda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanunun İncelenmesi
Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, 28, (2)
Yener, M.D., (2008). Kredi Açma Sözleşmesi. İstanbul
Yılmaz, D., (1989). Çekin Hukuki ve Cezai Yönden İncelenmesi. Adalet Dergisi, 6
Yiğit, U., (2006). Bankacılık Suçları. İstanbul