TARIM SEKTÖRÜNDE HAVA RİSKİNE KARŞI FİNANSAL TÜREV ÜRÜNLER VE TÜRKİYE’DE UYGULANABİLİRLİĞİ

Hava koşullarının küresel ısınmanın etkisi ile artan değişkenliği, önemli ekonomik tahribata neden olmaktadır. Firmaların nakit akışlarını ve finansal yapılarını etkileyen bu sistematik risk türüne karşı, geleneksel sigorta ürünleri yetersiz kalmaktadır. Hava Riski Yönetimi kavramı çerçevesinde gelişmiş ülkelerin organize piyasalarında hava riski ile ilintili her ürünü kapsayacak şekilde çeşitlendirilmekte olan ve işlem hacmi hızla artan türev ürünlerin etkin bir koruma özelliği bulunmaktadır. Bu çalışmanın amacı; tarım sektöründe hava risklerine karşı kullanılabilecek türev ürünlere yer vermek ve Türkiye’nin tarım sektöründe, hava koşullarından kaynaklanan risklerle ürün fiyatları arasındaki ilişkiyi ampirik olarak analiz etmektir. Regresyon yönteminin kullanıldığı analiz için veri uygunluğu bulunan pamuk ve buğday ile bu ürünlerin yoğunlukla üretildiği ve ticarete konu olduğu illerdeki meteorolojik hava olayları baz alınmıştır. Türkiye’ye özgü nedenlerle hava riskleri ile fiyatlar arasındaki ilişkinin düşük olduğu, ancak vadeli işlemler piyasası içerisinde organize bir türev piyasası oluşturulabilmesi için gerekli koşulların bulunduğu anlaşılmıştır.

-

Global change in weather conditions because of global warming has been causing significant economic devastation. Conventional insurance products are insufficient against the systematic risk which affects the cash flows of companies and their financial structures. Within the frame of the Weather Risk Management concept, derivative products which have been diversified by including all products regarding weather risk at organized markets of developed countries and whose trading volume has been increasing rapidly, have an effective protection feature. The main objective of this paper not only includes the derivative products which could be used against the weather risk in agriculture, but also empirically analyses the relationship between the risks caused by weather conditions and product prices in the Turkish agriculture sector. For this analysis used regression model, cotton and wheat, which are convenient for data sampling, and meteorological weather conditions in the cities where these products are importantly produced and traded. It has been concluded that the correlation between weather risk and prices is low due to the conditions specific to Turkey, yet required conditions are existent so as to develop an organized derivative market in the futures market