XIX. YÜZYILDA KUMANOVA KAZASI’NIN DEMOGRAFİK VE SOSYAL YAPISINA DAİR BİR İNCELEME

Günümüzde Makedonya sınırları içerisinde bulunan Kumanova, Balkanlar’da Osmanlı izlerini hala taşıyan bir şehir olması bakımından önemlidir. XIX. Yüzyıl Temettuat defterlerinde Köstendil Eyaleti Üsküp Sancağı’na bağlı bir kaza statüsünde olan Kumanova’da, Müslüman ve gayrimüslim nüfusun birlikte yaşadığı görülmektedir. Sosyal tarih kaynağı olarak temettuat defterleri ile şehir, mahalle ve köylerin nüfus ve sosyal yapılarına dair veriler elde etmek mümkündür. Makalemize 15377 ve 15463 numaralı temettuat defterleri ışığında, şahıs isimleri ve lakaplarından yola çıkarak bölgenin ve dönemin sosyal bir analizi yapılmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Osmanlı, Kumanova, Sosyal Hayat, Nüfus

A Review of Kaza Kumanova’s Demographic and Social Structure of XIX. Century

Kumanova, which at present is within the borders of Macedonia, is an important city in the sense that it is a city in the Balkans which wtill carries traces from the Ottomans. It can be seen in the nineteenth century dividend books that the Muslim and non-Muslim population lived together in Kumanova, a town in the province of Köstendil which in the district of Skopje. It is possible to obtain data regarding the population and social structure of towns, streets and villages from the dividend books as social history source. In this article a social analyse of the area and the period has been tried to made in the light of dividend books number 15377 and 15463 and by usage of individual names and nicknames.

Keywords:

Ottoman, Kumanova, Social Life, Population,

___

Kaynakça
AFYONCU Erhan, “Zeamet”, DİA, C. XLIV, Ankara, 2014.
ALGAR Hamid, “Molla”, DİA, C. XXX, İstanbul, 2005.
BARKAN Ömer Lütfi, “Tarihi Demografi Araştırmaları ve Osmanlı Tarihi”, Türkiyat Mecmuası, C. X, Osman Yalçın Matbaası, İstan-bul, 1953.
BOA. MAD. d. 170.
BOA. ML. VRD. TMT. d. 15377.
BOA. ML. VRD. TMT. d. 15463.
CEVİZCİ Ahmet, Paradigma Felsefe Sözlüğü, İstanbul, Paradigma Yay., 4. B., 2000.
EMECEN Feridun, “Baştina”, DİA, C. V, İstanbul 1992.
https://tr.wikipedia.org/wiki/Sebastokrator KIZIL Hayreddin, “Mitra’dan ‘Mithras’ın Sırları’na Mitraizm’in Ku-ruluş Serüveni”, EKEV Akademi Dergisi, S. 55, Erzurum, 2013.
KİEL Machiel, “Köstendil”, DİA, C. XXVI, Ankara, 2002.
KOÇ Yunus, “Osmanlı İmparatorluğu’nun Nüfus Yapısı (1300-1900)”, Osmanlı, ed. Güler Eren, C. IV, Yeni Türkiye Yay., Ankara, 1999.
KOKİĆ Milovan, “Novi Tragovi Mitrina Kulta u Juznoj Srbiji”, Glas-nik Skopskog Naucnog Drustva, C. XII, Skoplje, O.D.N. 6, 1932.
KOSTİĆ Kosta N., Nasi Novi Gradovi na Jugu, Beograd, Stamparsko Poduzece “Zastava” D.D., Novi Sad, 1922.
MİLOJEVİĆ Miloš S., “Dečanske Hrisovulje”, Glasnik Srpskog Učenog Društva, II odeljenje, C. XII, Beograd, Drzavnoj Stampariji, 1880.
PAKALIN Mehmet Ziya, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, 13. B., İstanbul, Milli Eğitim Basımevi, 1983.
SAMİ Şemseddin, “Kumanova”, Kamûsʻul-A’lâm, C. V, İstanbul, Mih-ran Matbaası, 1896.
STOJANOVSKİ Aleksander, Gradovite na Makedonija od Krajot na XIV. do XVII Vek, Skopje, NIGRO “Nasa Kniga” OOZT “13 Noemvri, 1981.
ULUCA Nusret, Boşnakça-Türkçe sözlük, ANT Kreatif Yay., 2008.