MİLLİ MÜCADELE DÖNEMİNDE ESKİŞEHİR MİTİNGLERİ VE ÇEKİLEN PROTESTO TELGRAFLARI

Mondros Mütarekesi'nin henüz daha mürekkebi bile kurumadan, Anadolu yer yer ingiliz, Fransız ve İtalyan işgaline uğradı. Fakat bu işgaller karşısında, Türk ulusu sessiz kalmadı. Doğuştan var olan direnme gücü harekete geçirildi. Özellikle Yunan işgaline karşı büyük tepki gösterildi. Eskişehirliler bu tepkilerini 17 Mayıs 1919'da Odunpazarı semtinde düzenledikleri mitingle dile getirdiler. Bu miting aynı zamanda Eskişehir halkı arasında, Milli Mücadele ateşini ateşleyen kıvılcım olmuştur. Daha sonraki günlerde yine Eskişehir halkı, Yunan işgallerinin yanısıra Fransız güdümündeki Ermenilerin Maraş'taki zulümlerine ve nihayet İtilâf Devletleri'nin Türk ulusunun bağımsızlığını ortadan kaldırmaya yönelik faaliyetlerine karşı tepkilerini sürdürdüler. Çalışmamızda bunların üzerinde durulmuştur. Öte yandan Eskişehir halkı, vatanı işgallerden kurtaracak bir hükümetin işbaşına getirilmesi hususunda da girişimlerde bulundu. Bu konuda Osmanlı Mebusan Meclisi'ne telgraflar çektiler. İşgaller karşısında Eskişehir'de yapılan mitingler ve çekilen protesto telgrafları, bu şehir halkı arasında ulusal birlik ve beraberlik bilincini güçlendirdi. Bu şekilde önce bir amaç birliği vatanın düşmandan kurtarılması ve bu amacın gerçekleşmesi için eylem birliği düşüncesi gelişti. Kısaca Eskişehir halkının Milli Mücadele açısından son derece önemli olan hizmetlerinin temelini, bu mitingler teşkil eder

Anahtar Kelimeler:

Eskişehir, İtilaf Kuvvetleri, İşgal, Milli Mücadele, Miting

ESKİŞEHİR MEETINGS IN THE NATIONAL STRUGLE PERIOD AND PROTEST TELEGRAMS

Anatolia was occupied partially by England, France and Italy just before the ink used on the Mondros Armstice had dried. The Turkish Nation never kapt mum against the occupations. The power of resistance which arieses from its existance, took action against . Particularly, great reactions took place against the Greek occupation. The People of Eskişehir had put out their reactions on May 17' 1919 in the demonstration held at Odunpazan region. That demonstration had been also the spark lit the fire of National struggle among the people in Eskişehir. Afterwards, Eskişehir people continued to put out reactions against the persecution of French controlled Armenians in Maras and against the acts of Agreement Powers to annihilate independence of the Turkish Nation. IN our this study, we insist on those demonstrations. The people of Eskişehir, at the same time attempted for a government to be set up to free the country from the occupation. They sent many telegrams concerning that subject to Ottoman House of Commons.

Keywords:

Eskişehir, The Allies, The Occupation, The National Struggle, Demonstrations,

PDF

___

Akçura, Yusuf, (1940) Osmanlı Devleti'nin Dağılma Devri, İstanbul.

Aksin, Sina, (1983) İstanbul Hükümetleri ve Milli Mücadele, İstanbul.

Alptekin, Müderrisoğlu, (1981) Kurtuluş Savaşı'nın Mali Kaynakları, 2. Baskı, Ankara.

Atatürk, M. Kemal, (1927) Nutuk, 1. Baskı, Ankara.

Erşan, Mesut, (1991) Kuva-yı Milliye Döneminde Eskişehir, Atatürk Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Erzurum.

Genelkurmay Ataşe Arşivi, Kİ, 24, D, 1336 /13-4, Fh, 2-8, 3-97, 3-98, 3-99.

Genelkurmay Ataşe Arşivi, Kİ, 22, D, 45, Fh, 28-30.

Goloğlu, Mahmut, (1970) Üçüncü Meşrutiyet (1920), Ankara.

Harp Tarihi Vesikaları Dergisi, Sayı, 18, Belge, 460.

Harp Tarihi Vesikaları Dergisi, Sayı: 37, Belge: 907.

İstiklal Gazetesi, 23 Mayıs 1919'dan M. Şahingöz, a.g.e., s.181-185.

İleri Gazetesi (19 Mayıs 1335 /1919) No, 491.

İstiklal Gazetesi, 23 Mayıs 1335 /1919.

Meclis-i Mebusan Zabıt Ceridesi, (1920)

Devre 4, İçtima Senesi 1, C. I, 1336.

Mısıroğlu, Kadir, (1970), Yunan Mezalimi, İstanbul.

Özkan Hülya, (1994) İstanbul Hükümetleri ve Milli Mücadele Karşıtı Faaliyetler (4 Ekim 1919-16 Ekim 1920), Ankara.

Rouillon, Leon, (1921) Pour La Turguie, Paris.

Salıışık, Selahattin. (1968), Tarih Boyunca Türk Yunan İlişkileri Tarihi ve Etnik-i Eterya, İstanbul.

Sarıkoyuncu, Ali. (1992), Milli Mücadele'de Zonguldak ve Havalisi, Kültür Bakanlığı Yayını, Ankara.

Selek, Sebahattin. (1970), Milli Mücadele'de Ulusal Kurtuluş Savaşı, C.I, İstanbul.

Anadolu İhtilali, (1973) İstanbul.

Şahingöz, Mehmet, (1986) İzmir, Maraş ve İstanbul'un İşgali Üzerine Yapdan Protesto ve Mitingler, AÜ. Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara.

Ali Rıza Paşa Hükümetin'nin İstifası ve Tepkileri, (1996), Ankara. Yurt Ansiklopedisi, C. 8.