Seydi AYDOĞAN, Mehmet ŞAHİN, Aysun GÖÇMEN AKÇACIK, Berat DEMİR, Sümeyra HAMZAOĞLU, Emel ÖZER

Tritikale Islah Materyalinin Bazı Kalite Özellikleri Açısından Değerlendirilmesi

Bu çalışma, 2010-2015 yıllarında kuru koşullarda Konya merkez lokasyonunda ön verim, verim ve bölge verim denemelerindeki tritikale genotiplerinin kalite özelliklerinin belirlenmesi ve seleksiyon kriteri olarak değerlendirilmesi amacıyla yürütülmüştür. Bu araştırmada bazı kalite özellikleri (bin tane ağırlığı, hektolitre ağırlığı, protein oranı ve SDS sedimantasyon değeri) incelenmiştir. 5 yıllık dönemde toplam 1020 tritikale örneğinin kalite analizleri yapılmış ve 195 genotipin ileri kademelere aktarılmasına katkı sağlanmıştır. Ön verim, verim ve bölge verim denemeleri bütünüyle dikkate alındığında 5 yıllık dönemde incelenen özelliklerin ortalama değişim aralıkları; bin tane ağırlığı 24.80-48.40 g protein oranı %10.02-16.32, hektolitre ağırlığı 54.75-79.13 kg ve SDS sedimantasyon 10.00-24.00 ml olarak tespit edilmiştir. Seçilen hatların ortalama değerleri; bin tane ağırlığı 38.09 g, hektolitre ağırlığı 72.54 kg ve protein oranı %12.06 ve SDS sedimantasyon değeri 16.80 ml olmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Tritikale, protein, SDS sedimantasyon, bin tane ve hektolitre ağırlığı

Evaluation of Triticale Breeding Material in Terms of Some Quality Traits

This study was conducted to determine the quality traits of the triticale genotypes in preliminary yield, yield and advanced yield trials at different locations in rainfed conditions in 2010-2015 and in order to evaluate as selection criteria. In this study, some quality traits (Thousand kernel weight, test weight, protein content and SDS sedimentation value) were investigated. Quality analyzes of a total of 1020 triticale samples were made over a 5-year period, and 195 genotypes were transferred to further stages. 195 genotypes to advanced levels. When the pre-yield, yield and advanced yield trials are fully taken into consideration the average change intervals of the examined traits in the 5-year period; thousand kernel weight 24.80-48.20 g, protein content 10.02-16.32%, test weight 54.75-79.13 kg and SDS sedimentation 10.00-24.00 ml were determined as. Mean values of the selected lines; thousand kernel weight was 38.09 g, test weight was 72.54 kg, protein content was 12.06% and SDS sedimentation value was 16.80 ml.

Keywords:

Triticale protein, SDS sedimentation, thousand kernel weight, test weight,

PDF

___

Aguirre, A., Badiali, O., Cantarero, M., León, A., Ribotta, P., Rubiolo, O. (2002). Relationship of test weight and kernel properties to milling and baking quality in Argentine triticales. Cereal Research Communications, 30(1/2), 203-208. https://link.springer.com/content/pdf/10.1007/BF03543409.pdf.
Akgün, İ., Kaya, M., Altındal, D. (2007). Isparta ekolojik koşullarında bazı tritikale hat/çeşitlerinin verim ve verim unsurlarının belirlenmesi. Akdeniz Üniv. Ziraat Fakültesi Dergisi, 20(2), 171-182.
Akgün, İ., Tosun, M. ve Sağsöz, S. (1997). Erzurum ekolojik koşullarında bazı tritikale hat ve çeşitlerinin verim ve verim unsurları üzerine bir araştırma. Atatürk Üniv. Zir. Fak. Derg., 28(1), 103-119.
Albayrak, S., Mut, Z., Töngel, Ö. (2006). Tritikale (xTriticosecale Wittmack) hatlarında kuru ot ve tohum verimi ile bazı tarımsal özellikler. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 1(1), 13-21, ISSN 1304-9984.
Alp, A. (2009). Diyarbakır kuru koşullarında bazı tescilli tritikale (xTriticosecale Wittmack) çeşitlerinin tarımsal özelliklerinin belirlenmesi. YYÜ Tar. Bil. Derg., 19(2), 61-70.
Altındeğer, M. (2005). Tritikale Yetiştiriciliği. T.C. Samsun Valiliği İl Tarım Müdürlüğü, No: T/13.
Anonim, (2014). Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Nisan 2014 www.tuik.gov.tr
Anonim, (2019). Türkiye İstatistik Kurumu. http://www.tuik.gov.tr
Anonim, (2020). Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkez Müdürlüğü. ttsm@tarimorman.gov.tr.
Anonymous, (2000). American Association of cereal chemist Approved Methods of the AACC. 9th edt. The Associationstpaul, MN, USA.
Anonymous, (2009). Approvedmethodologies. www.leco.com/resources/approved_methods.
Anonymous, (2014). JMP11, Jsl Syntax Reference. Sas Institute. ISBN:978-1-62959-560-3.
Atak, M., Çiftçi, C. Y. (2006). Bazı tritikale çeşit ve hatlarının morfolojik karakterizasyonu. AÜ Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, 12(1): 101-111.
Atlı, A., (1987). Kışlık tahıl üretim bölgelerimizde yetiştirilen bazı ekmeklik ve makarnalık buğday çeşitlerinin kaliteleri ile kalite karakterlerinin stabilitesi üzerine araştırmalar. Türkiye Tahıl Sempozyumu, 6-9 Ekim 2006, Bursa.
Aydın, N., Bayramoğlu, H. O., Özcan, H. (2007). Bazı ekmeklik buğday genotiplerinin verim ve başlıca kalite özelliklerinin belirlenmesi. OMÜ. Zir. Fak. Dergisi, 22(2), 193- 201.
Bağcı, A. (2005). İnsan ve hayvan beslenmesi için yeni bir umut (Alternatif bir tahıl): Tritikale. www.afyontarim.gov.tr.
Demir, İ., Aydın, N., Korkut, K. Z. (1981). İleri tritikale hatlarının bazı agronomik özellikleri üzerine araştırmalar. EÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 18: 227-238.
Erekul, O., Köhn, W. (2006). Effect of Weather and soil conditions on yield components and bread-making quality of winter wheat (Triticum aestivum L.) and winter triticale (Triticosecale Wittm.) Varieties in North-East Germany. Journal of Agronomy and Crop Science, 192(6), 452-464. DOI: 10.1111/j.1439-037X.2006.00234.x.
Genç Lermi, A., Palta, Ş. (2018). Batı Karadeniz ekolojisinde farklı tritikale (Xtriticosecale Wittmack) çeşitlerinin tohum verimi üzerine araştırma. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 20(2), 366-372.
Geren, H., R. Ünsal. (2008). Tritikale tarımı. Tarım Türk Dergisi, Ocak-Şubat, 9: 63-64.
Gülmezoğlu, N., Özer, E., Taner, S., Kınacı, E. (2007). Orta Anadolu Bölgesi koşullarında kışlık tritikale çeşitlerinin tane verimi ve verim öğelerinin belirlenmesi. S. Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, 21(43), 53-60.
Köse, E., S. Ünal, Çağındı, Ö. Kınacı, G. (2002). Tatlıcak-97 Tritikale çeşidinin ekmek yapımında kullanılma olanaklarının araştırılması. Hububat 2002 Hububat Ürünleri ve Teknolojisi Kongre ve Sergisi. 3-4 Ekim 2002. 203-209, Gaziantep.
Kün, E. (1996). Tahıllar. A.Ü. Ziraat Fakültesi, Yayın No: 1451, Ankara, 431s.
Martinek, P., Vinterova, M., Buresova, I., Vyhnanek, T. (2008). Agronomic and quality characteristics of triticale (XTriticosecale Wittmack) with HMW glutenin subunits 5 +10. Journal of Cereal Science, 47(1), 68-78. DOI: 10.1016/j.jcs.2007.02.003.
Özer, E., Çerit, Ş. İ., Göçmen Akçacık, A., Taner, S. (2014). Farklı lokasyonlarda bazı tritikale hat ve çeşitlerinin verim ve kalite özelliklerinin karşılaştırılması. Uluslararası Mezopotamya Tarım Kongresi, 22-25 Eylül 2014, Diyarbakır.
Pena, R. J., Amaya, A. (1992). Milling and breadmaking properties of wheat-triticale grain blends. J. Sci. FoodAgric., 60(4), 483-487. DOI: 10.1002/jsfa.2740600413.
Tayyar, Ş., Kahrıman, F. (2016). Biga şartlarında yetiştirilen tritikale genotiplerinin verim ve bazı kalite özelliklerinin belirlenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 13(2): 23-30.
Tohver, M., Kann, A., Taht, R., Mihhalevski, A., Hakman, J. (2005). Quality of triticale cultivars suitable for growing and bread-making in Northern conditions. Food Chemistry, 89(1), 125-132. DOI: 10.1016/j.foodchem.2004.01.079.
Ülker, H. (2017). Orta Anadolu kurak koşullarında ekmeklik buğday çeşitlerinin verim ve bazı agronomik özelliklerinde genetik ilerlemenin belirlenmesi. (Yüksek lisans tezi). Ahi Evran Üni. Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, 150 s. Kırşehir.
Ünver, S. (1999). Bazı tritikale hatlarında verim ve verim öğelerinin incelenmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 8(1-2), 82-92.
Williams, P., El-Haramein, J. F., Nakkoul, H., Rihawi, S. (1988). Crop quality evaluation methods and guidelines. sodium dodecyl sulphate (SDS) sedimentation. International Center For Agricultural Research in The Dry Areas (ICARDA), Syria. CAB Direct, 13-16.
Yağbasanlar, T. (1987). Çukurova’nın taban ve kıraç koşullarında farklı ekim tarihlerinde yetiştirilen değişik kökenli yedi tritikale çeşidinin başlıca tarımsal ve kalite özellikleri üzerinde araştırmalar. (Doktora tezi). ÇÜ. Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı, 171 s. Adana.
Yağbasanlar, T., Genç, İ. (1988). Çukurova’nın taban ve kıraç koşullarında farklı ekim tarihlerinde yetiştirilen değişik kökenli yedi triticale çeşidinin başlıca tarımsal ve kalite özellikleri üzerinde araştırmalar. Çukurova Üniv. Fen Bil. Enst. Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 2(1), 7-21.
Yanbeyi, S., Sezer, İ. (2006). Samsun koşullarında bazı tritikale hatlarının verim ve verim öğeleri üzerine bir araştırma. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fak. Dergisi, 21(1), 33-39.