Mehmet Settar ÜNAL, Hayri SAĞLAM, Hüseyin KIRKAYA

Şırnak İli İdil İlçesinde Yetiştirilen Mahalli Üzüm Çeşitlerinin Değerlendirilme Şekilleri

Asma; diğer meyve türleri karşılaştırıldığında en fazla çeşide sahip olan türlerden biri olup dünyada 10 000, ülkemizde ise 1200’den fazla üzüm çeşidi/tipi bulunurken Şırnak ili İdil ilçesinde yetiştiriciliği yapılan 20 üzüm çeşidi tespit edilmiştir. Sağlıklı ve dengeli beslenmede önemli bir yeri olan üzüm; genellikle sofralık, şaraplık-şıralık ve kurutmalık olarak değerlendirilmekle beraber yörelerimize has pekmez, pestil, sucuk, kesme, salamura/sarmalık yaprak gibi değerlendirme şekilleri de vardır. Özellikle son yıllarda söz konusu geleneksel ürünlere karşı ilginin arttığını söylemek mümkündür. Şırnak ili genelinde bağ alanı 25 222 da, üretim miktarı ise 14 653 ton iken İdil ilçesinde bu değerler sırayla 18 398 da ve 9 788 tondur. İdil’de bağcılığın, il genelinde yapılan bağcılık içerisinde önemli bir yere sahip olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Genetik kaynak, üzüm çeşitleri, pekmez, kuru üzüm, şarap, pestil

Evaluation Types of Local Grape Varieties Grown in Sirnak Province İdil District

Grapevine is one of the most common varieties when compared too ther fruit varieties and there are more than 10 000 grape varieties/types in theworldand 1200 in ourcountry. Grape has an important place in healthy and balanced nutrition; It is generally evaluated as tablegrape, wine/must grape and dried grape, but also the evaluation forms like grape molasses, pulp, sausage, cut, brine/spiral leaf. Especially in recentyears, it is possible to say that it increases interest in traditional products. The grape produced in Sirnak province is evaluated as 93.9% tablegrapeand 6.1% as dried grape.

Keywords:

Genetic research, grape varieties, molasses, dried grape, wine, churchkhela,

PDF

___

Anonim, (2013). Kuru Üzüm Sektör Raporu. T.C. Ekonomi Bakanlığı. İhracat Genel Müdürlüğü. Ankara.
Anonim, (2018a). Bitkisel Üretim İstatistikleri. http://tuikapp. tuik.gov.tr/ bitkiselapp/ bitkisel. zul. [Erişim:10.6.2018].
Anonim, (2018b). http://www.urfakulturu.com/urfa-halil-ibrahim-sofrasi/kirmakesme.html [Erişim: 09.10.2018].
Cabaroğlu, T. (2015). Üzümün İşlenmesi ve Gıda Sanayinde Değerlendirilmesi. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, Türkiye 8. Bağcılık ve Teknolojileri Sempozyumu. Özel Sayısı s:707-718s. Konya.
Çelik, H., Ağaoğlu, Y. S., Fidan, Y., Marasalı, B., Söylemezoğlu, G. (1998). Genel Bağcılık. Sun Fidan A.Ş. Mesleki Kitaplar Serisi: 1, Ankara.
Didin, M., Kaya C., Kola, O. (2001). Üzümün Gıda Sanayinde Değerlendirilme Olanakları. GAP II. Tarım Kongresi Bildiri Kitabı 1.Cilt, Şanlıurfa, 427-436.
Semerci, A., Kızıltuğ, T., Çelik, A. D., Kiracı, M. A. (2015). Türkiye Bağcılığının Genel Durumu. Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, Araştırma Makalesi ISSN:1300-9362 20(2):42-51.
Şimşek, A., Artık, N. (2002). Değişik Meyvelerden Üretilen Pekmezlerin Bileşim Unsurları Üzerine Bir Araştırma. Gıda, 27 (6), 459-467.
Uyak, C., Doğan, A., Kazankaya, A. (2010). Şirvan ve Eruh(Siirt) ilçelerinde yetiştirilen üzüm çeşitlerinin ampelografik özelliklerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1(3), 27-40.
Uyak, C., Doğan, A., Kazankaya, A. (2011a). Siirt (Merkez)’te yetiştirilen üzüm çeşitlerinin ampelografik özelliklerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 1(3), 15-26.
Uyak, C., Doğan, A., Kazankaya, A. (2011b). Siirt (Pervari) Yöresinde yetiştirilen üzüm çeşitlerinin ampelografik özelliklerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 21(3), 158-173.