Hilvan İlçesi bademlerinin (Prunus amygdalus L.) seleksiyon yoluyla ıslahı üzerine bir araştırma

Hilvan İlçe merkezi ve bağlı köylerinde yürütülen bu çalışmada; tohumdan yetişen badem popülasyonu içerisinden, üstün özelliklere sahip, yöre şartlarına uyum sağla-mış genotiplerin seçilmesi amaçlanmıştır. 2006-2007 Yılları arasında iki yıl süren bu çalışmada; yaklaşık 2.000 çöğür ağacı incelenmiş ve bunlar içerisinden 150 tipten ör-nekler alınmıştır. İncelenen tipler içerisinden tartılı derecelendirme metoduna göre 7 genotip ümitvar tipler olarak seçilmiştir. Seçilen tiplerde kabuklu meyve ağırlığı 1.23-2.38 g, iç badem ağırlığı 0.35 – 1.10 g, iç oranı %27.08 – 60.87, kabuklu meyve boyu 24.00 – 29.96 mm, kabuklu meyve eni 15.01 – 17.69 mm, kabuklu meyve kalınlığı 10.95 – 12.43 mm arasında değişim göstermiş; seçilen tiplerin tamamı ince kabuklu olduğundan “El Bademi” olarak değerlendirilmiştir. Seçilen tiplerde çiçeklenme Mart ayının ilk 10 günü içerisinde gerçekleşmiştir.

A study on breeding by selection of almonds (Prunus amygdalus L.) in Hilvan provinces

This selection study was carried out in Hilvan provinces. It was aimed to select the promise forms in wild populations that adapted in ecological conditions in Hilvan. In this study were surveyed about 3000 wild trees and fruit samples was collected from theese 150 types.According to relatively weighed method, in this selected types, 7 almond types was recommended as promising types from point of fruit quality characteristics.In this selected types as average fruit weight ranged between 1.23-2.38 g, kernel nut weight 0.35-1.10 g, kernel ratio 27.08-60.87%, fruit lenght 24.00-29.96 mm, fruit width 15.01-17.69 mm and fruit thickness 10.95-12.43 mm. In all the selected types shell thickness was determined as “Thin”, therefore those types were paper shelled. In the selected types flovering was determined 1-10 th days in March.

PDF

___

1. Anonim, 2006. Tarımsal Yapı ve Üretim. Şanlıurfa Tarım İl Müdürlüğü İstatistikleri.
2. Aslantaş R., 1993. Erzincan İli Kemaliye İl-çesinde Doğal Olarak Yetişen Bademlerin (A.comminus L.) Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerinde Bir Araştırma (Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enst. Bah-çe Bitki. Böl. Erzurum.
3. Beyhan, Ö., S.Z. Bostan, 1995. Darende Ba-demlerinin (P. amygdalus L.) Seleksiyon Yo-luyla Islahı Üzerinde Bir Araştırma. Y.Y. Üni-versitesi. Ziraat Fakültesi Dergisi. Cilt.4/2. Van.
4. Beyhan, Ö., M. Şimşek, 2007. Kahramanma-raş Merkez İlçe Bademlerinin (Prunus amygdalus L.) Seleksiyon Yoluyla Islahı Üze-rinde Bir Araştırma. Bahçe 36(1-2): 11-18.
5. Dokuzoğuz, M., R. Gülcan, 1973. Ege Böl-gesi Bademlerinin Seleksiyon Yoluyla Islahı ve Seçilmiş Tiplerin Adaptasyonu Üzerine Araştırmalar. TOAG Yayınları. No:22, Anka-ra.
6. Dokuzoğuz, M., R. Gülcan, 1979. Badem Yetiştiriciliği ve Sorunları. TÜBİTAK XV. Ku-ruluş Yılı Bilimsel Yayınları. No.432, Ankara.
7. Dokuzoğuz, M., R. Gülcan, M.A Aşkın, A. Mısırlı, 1989. Evoluation of Selected Almond Clones. 5-8 September BRNO. Czevhaslovakia.
8. Espada Cabro, J. L., M.T.E. Ramirez, 2002. Kernel Production and Exports by Fruit of Some Spanish Almond Cultivars. II. Int. Symposium on Pistachios and Almonds. Acta Hortic.(ISHS) 591:307-313.
9. Eti, S., S. Paydaş, B.A. Küden, N. Kaşka, Ş. Kurnaz, M. Ilgın, 1994. Studies on Fruit Quality Characteristics of some Self and Cross Polinated Selected Almond Types. Acta Hortic. I. International Congress on Almonds Sept. Zaragoza, Spain.
10. Gülcan, R., 1976. Seçilmiş Badem Yetiştiri-ciliği Üzerinde Fizyolojik ve Morfolojik Araş-tırmalar. Ege Üniv. Ziraat Fakültesi Yayınları. No:310, İzmir.
11. Kalyoncu, İ.H., 1990. Konya Apa Baraj Gö-lü Çevresinde Yetiştirilen Üstün Özellikli Ba-dem (P. amygdalus L.) Tiplerinin Belirlenme-si Üzerine Bir Seleksiyon Çalışması (Basıl-mamış Yüksek Lisans Tezi). Ondokuz Mayıs Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
12. Kaşka, N., A.B. Küden, A. Küden, 1993. Türkiye’nin Çeşitli Bölgelerinden Seçilmiş Badem Tiplerinin Adana Ekolojik Koşullarına Adaptasyonu Üzerinde Çalışmalar. Doğa Türk Tarım ve Orman Dergisi 17(1):97-109.
13. Kester, D.E., 1979. Almanda, Nut Tree Culture. The Northern Xl. Nut Growers Association. INC.NNGA Broken Arrow Roadtlamden Connetticut 06518, U.S.A, s:148-162.
14. Kester, D.E., R. Asay, 1980. Almonds Advances in Fruit Breeding. Purdue University Press. West Lafayete. Indiana U.S.A, s:387-419.
15. Küden, A.B., 1998. Almond Germplasm and Production in Turkey and The Future of Almonds in The GAP Area. Acta Hortic. (ISHS) 470:29-33 (www.actahort.org/books/ 470/470_1.htm).
16. Micke, W.C., D.E. Kester, 1998. Almond Cultivar Evaluation Using Regional Trials. Acta Hortic. (ISHS) 470:34-42 (www.actahort.org/books/470/470_1.htm).
17. Micke, W.C., D.E. Kester, 1998. Almond Growing in California. Acta Hortic. (ISHS) 470:21-28 (http://www.actahort.org/books/ 470/470_1.htm).
18. Socias, I., R. Commany, 1992. Flovering Dynamics and Fruit Set in The Almond Cultivar Guyara. Hortic. Abstract Vol. 62:2457.
19. Şen, S. M., R. Cangi, 1991. Vezirköprü ve Çevresinde Yetiştirilen Bademlerin Seleksi-yon Yoluyla Islahı Üzerinde Araştırmalar. Yü-züncü Yıl Üniv. Ziraat Fak. Dergisi, 1(3):131-152.
20. Oğuz, H. İ., R. Cangi, S. Z. Bostan, 1995. Akdamar Adası Bademlerinin (P.amygdalus L.) Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerinde Araş-tırmalar. Türkiye II.Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, Cilt I.(370-374) 3-6 Ekim Adana.
21. Westwood, M.N., 1978. Temperate-Zone Pomology. W.H. Freemen and Company, Sanfransisco, U.S.A.
22. Wodroof, J.G., 1978. Almanda, Tree Nuts. University of Georgia AVE Publishing Company INC. Westport, Connectiut U.S.A.