Irmak AYGÜL, Muzaffer ŞAHİN, Başak ÜNÜBOL

Madde Kullanım Bozukluğu Tanılı Bireylerde Yeme Bozuklukları, Duygusal Yeme ve Depresyon Düzeylerinin İncelenmesi

Amaç: Bu araştırmada madde kullanım bozukluğu, duygusal yeme, yeme bozuklukları ve depresyon arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Araştırmaya madde kullanım bozukluğu teşhisiyle ayaktan veya yatarak tedavi gören 100 deney ve 100 kontrol katılımcısı olmak üzere toplamda 200 kişi dahil edilmiştir. Vaka alımı SBÜ Erenköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Eğitim Araştırma Hastanesi’nde yapılmıştır. Bireylere Bağımlılık Profil İndeksi Özbildirim Formu, Duygusal Yeme Ölçeği, Rezzy Yeme Bozuklukları Ölçeği ve Beck Depresyon Ölçeği uygulanmıştır. Bulgular: Çalışmanın tüm örneklemi 28-37 yaş aralığında (%37) yoğunlaşmıştır. Madde kullanım bozukluğu tanılı bireylerde eğitim seviyesi düzeyinin ve evli, çocuk sahibi ve psikiyatrik-psikolojik tedavi görmüş olma oranlarının, sağlıklı bireylere göre daha düşük olduğu bulunmuştur. Madde kullanım bozukluğuna sahip bireylerde duygusal yeme, yeme bozukluğu geliştirme ve depresyon seviyesi madde kullanım şiddetinin yaklaşık %84,8’ini açıklamaktadır. Madde kullanım şiddetiyle; duygusal yeme, yeme bozukluğu geliştirme ve depresyon seviyesi arasında pozitif yönlü, istatistiksel olarak anlamlı bir ilişkinin varlığı saptanmıştır. Sonuç: Madde kullanım bozukluğu tanılı bireylerde duygusal yeme, yeme bozukluğu geliştirme ve depresyon seviyesi sağlıklı bireylere göre daha yüksektir. Bağımlılık tedavisi sürecinde, duygusal yeme ve yeme bozukluğu gibi durumların göz önünde bulundurulması önemlidir.

Anahtar Kelimeler:

Bağımlılık, madde, madde kullanım bozukluğu, yeme bozuklukları, duygusal yeme, depresyon

Analysis of Eating Disorders, Emotional Eating and Depression Levels in Individuals Diagnosed with Substance Use Disorder

Objective: The aim of this study to examine the relationship between substance use disorder, emotional eating, eating disorders and depression. Method: Data were collected from 100 people for control group and 100 people who receiving outpatient or inpatient treatment with the diagnosis of Substance Use Disorder, a total of 200 people. The study was carried out at the S.B.U Erenköy Psychiatric and Neurological Diseases Training and Research Hospital. Results: According to the demographic data results obtained in the study, the density is between (37%) the ages of 28-37 in whole sample. The education level, being married and having children, lastly the rates of got a psychiatric-psychological treatment were lower in individuals with substance use disorder. Emotional eating, developing an eating disorder and depression level predict 84.8% of substance use severity. A positive and statistically significant difference was found between severity of substance use to emotional eating, developing an eating disorder and depression level. Conclusion: Emotional eating, developing eating disorders and depression levels are higher in individuals with diagnosed with substance use disorder than healthy individuals. In the addiction treatment process, it is important to consider other pathologies such as emotional eating and eating disorders.

Keywords:

Addiction, substance, substance use disorder, eating disorders, emotional eating, depression,

PDF

___

1. Öztürk MO, Uluşahin A. Ruh Sağlığı ve Bozuklukları, 15.Baskı. Ankara: Nobel Tıp Kitabevleri, 2014.
2. American Psychiatric Association. Diagnostic Statistical Manual of Mental Disorder, 5th edition (DSM-5). Washington DC, American Psychiatric Assocaition, 2013.
3. Başkurt İ. Gençlik, madde bağımlılığı ve korunma yolları (Psiko-sosyal bir yaklaşım). İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 2003; 8: 73-114.
4. Erbay E, Oğuz N, Yıldırım B, Fırat E. Alkol ve madde bağımlılığı olan bireylerin başa çıkma tutumları. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi 2016; 20(3): 597-609.
5. Oral N. Yeme Tutum Bozukluğu İle Kişilerarası Şemalar, Bağlanma Stilleri, Kişilerarası İlişki Tarzları ve Öfke Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi. Doktora Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2006.
6. Yaykıran AŞ. Kadınlarda Yeme Bozuklukları Belirtilerinin Algılanan Ebeveynlik Biçimleri, Duygu Düzenleme Güçlüğü, Psikolojik İyi Oluş ve Yeme Tutumları ile İlişkileri. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2018.
7. Semiz M, Kavakçı Ö, Yağız A, et al. Sivas il merkezinde yeme bozukluklarının yaygınlığı ve eşlik eden psikiyatrik tanılar. Turk Psikiyatri Derg 2013; 24(3): 149-157.
8. Özsoylar G, Sayın A, Candansayar S. Panik bozukluğu ve obsesif kompulsif bozukluk hastalarının yeme tutumları açısından karşılaştırılması. Klinik Psikiyatri Derg 2008; 11(1): 17-24.
9. O'Brien KM, Vincent NK. Psychiatric comorbidity in anorexia and bulimia nervosa: nature, prevalence, and causal relationships. Clin Psychol Rev 2003; 23(1): 57-74.
10. Maner F, Erkıran M, Hantaş Y. Alkol ve alkol dışı madde bağımlılığı olan kadınlarda yeme bozuklukları: Kontrollü bir çalışma. Bağımlılık Dergisi 2004; 5(2): 61-64.
11. Serin Y, Şanlıer N. Duygusal yeme, besin alımını etkileyen faktörler ve temel hemşirelik yaklaşımları. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi 2018; 9(2): 135-146.
12. Tanrıverdi E. Üniversite Öğrencilerinin Duygusal Yeme Davranışlarının Ve Duygusal Iştahlarının Incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Mersin: Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2020.
13. Çobanoğlu B. Çocukluk çağında travmaya uğramış bireylerin, beliren yetişkinlik döneminde duygusal yeme davranışı ve benlik saygısı oluşumu arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Gelişim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2020.
14. Özdemir GS. Duygusal yemenin depresyon, anksiyete ve stres belirtileri ile olan ilişkisi. Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep: Hasan Kalyoncu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2015.
15. Adriaanse MA, Ridder DT, Evers C. Emotional eating: eating when emotional or emotional about eating. Psychology and Health, 2011; 26(1): 23-39.
16. Hantaş Y, Maner F, Erkıran M, et al. Alkol-madde kullanım bozukluğu olan kadınlarda yeme özellikleri ve yeme bozuklukları taraması. Düşünen Adam 2003; 16(1): 24-27.
17. Annagür BB, Orhan FÖ, Özer A, et al. Obezitede dürtüsellik ve emosyonel faktörler: bir ön çalışma. Nöropsikiyatri Arşivi 2012; 49(1): 14-19.
18. Calero EA, Krug I, Davis K, et al. Meta‐analysis on drugs in people with eating disorders. European Eating Disorders Review: The Professional Journal of the Eating Disorders Association, 2009; 17(4): 243-259.
19. Tamam L. Dürtü kontrol bozuklukları. Işık E (editor) Güncel Klinik Psikiyatri. Ankara: Organon, 2009.
20. Sancak B, Özer Ü, Özgen G, Uzun U. Bir akut psikoz kliniğinde yatan erkek hastalarda psikoaktif madde kullanımı ve klinik değişkenler üzerine etkisi. Bağımlılık Dergisi 2014; 15: 72-167.
21. Avşar G, Filiz K, Aslan G. Madde bağımlısı hastalarda sosyal destek ve benlik saygısı. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2016; 1: 44-49.
22. Lozano-Madrid M, Clark Bryan D, Granero R, et al. Impulsivity, emotional dysregulation and executive function deficits could be associated with alcohol and drug abuse in eating disorders. J Clin Med 2020; 9(6): 1936.
23. Alantar Z. Maner F. Bağlanma kuramı açısından yeme bozuklukları. Anadolu Psikiyatri Derg 2008; 9(2): 97-104.
24. Mutlu EA, Sarıkaya ÖÖ. Bir AMATEM kliniğinde tedavi gören hastaların sosyodemografik verilerinin incelenmesi. Klinik Psikiyatri Dergisi 2019; 22(3): 276-285.
25. Ögel K. Madde kullanım bozuklukları epidemiyolojisi. Türkiye Klinikleri Dahili Tıp Bilimleri Dergisi Psikiyatri 2005; 1(47): 61-64.
26. Tuğcu G. Nikotin Bağımlılığı Olan Bireylerde Duygusal Yeme ve Dürtüsellik Ile Nikotin Bağımlılığı Olmayan Bireylerde Duygusal Yeme ve Dürtüselliğin Karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2020.
27. Tuncer GZ, Duman ZÇ. An examination of emotional eating behavior in individuals with a severe mental disorder. Arch Psychiatr Nurs 2020; 34(6): 531-536.
28. Conason AH, Brunstein Klomek A, Sher L. Recognizing alcohol and drug abuse in patients with eating disorders. QJM 2006; 99(5): 335-339.
29. Uğurlu TT, Şengül CB, Şengül C. Bağımlılık psikofarmakolojisi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar 2012; 4(1): 37-50.
30. Sarıoğlu M. İstanbul İlinde Bağımlılıkla Mücadele ve Danışma Birimlerine Başvuran ve Madde Bağımlısı Yakını Olan Ailelerin Madde Bağımlılığına ve Tedaviye Ilişkin Algılarının Incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Adli Tıp ve Adli Bilimler Enstitüsü Fakültesi, 2019.
31. Ögel K, Evren C, Karadağ F. Gürol T. Bağımlılık Profil İndeksi’nin (BAPİ) geliştirilmesi, geçerlik ve güvenilirliği. Turk Psikiyatri Derg 2012; 23(4): 264-273.
32. Ögel K, Koç C, Başabak A, et al. Bağımlılık profil indeksi klinik formunun (BAPİ-K) geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenilirlik çalışması. Bağımlılık Dergisi 2015; 16(2): 57-69.
33. Arslantaş H, Dereboy F, Yüksel R. İnalkaç S. Duygusal Yeme Ölçeği’nin Türkçe çevirisinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Turk Psikiyatri Derg 2019; 30: 1-9.
34. Akın A, Yıldız B. Özçelik B. Duygusal Yeme Ölçeği’nin Türkçe versiyonunun geçerlilik ve güvenilirliği. Journal of International Social Research 2016; 9(44): 776-781.
35. Aydemir Ö, Köksal B, Sapmaz S. Y. Yüceyar H. Kadın üniversite öğrencilerinde REZZY Yeme Bozuklukları Ölçeği Türkçe formunun güvenilirlik ve geçerliliği. Anadolu Psikiyatri Derg 2015; 16: 31.
36. Cengiz B, Ayar D, Arkan G. Bektaş İ. Hemşirelik öğrencilerinin sosyal, duygusal yalnızlık düzeyleri ve yeme davranışlarının incelemesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi 2020; 13(1): 2-9.
37. Zengin F. Psychometric Investigation of Two Turkish Adaptations and Short Form of The Beck Depression Inventory. Master’s Thesis, İstanbul: Boğazici University Institute of Social Sciences, 1999.
38. Hisli N. A reliability and validity study of Beck Depression Inventory in a university student sample. Psikoloji Dergisi, 1989; 7(23): 3-13.
39. Kulaksızoğlu B, Kulaksızoğlu S, Ellidağ HY, Yılmaz N, Bozkurt S. Antalya ilinde denetimli serbestlik karan alınan kişilerde uyuşturucu madde kullanımının araştırılması. Adli Tıp Bülteni 2015; 20(1): 21-26.
40. Nebioğlu M, Yalnız H, Geçici Ö. Opiyat bağımlılarında diğer maddelerin kullanımı ve sosyodemografik özellikler ile ilişkisi. TAF Preventine Medicine Bulletin 2013; 12(1): 35-42
41. Bilgen SŞ. Türkçe Duygusal Yeme Ölçeği Geliştirilmesi Geçerlilik Ve Güvenirliği Çalışması. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2018.
42. Courbasson CM, Rizea C, Weiskopf N. Emotional eating among individuals with concurrent eating and substance use disorders. Int J Ment Health Addict 2008; 6(3): 378-388.
43. Agosti V, Levin FR. The effects of alcohol and drug dependence on the course of depression. Am J Addict 2006; 15(1): 71-75.
44. Keskin G, Gümüş AB. Alkol ve madde bağımlılarında depresif belirtiler ve depresif belirtilerle ilişkili değişkenlerin incelenmesi. Dusunen Adam 2017; 30(2): 124.
45. Mustafaoğlu R, Mutlu EK, Mutlu C, et al. Madde kullanım bozukluğunun ergenlerde anksiyete, depresyon ve yaşam kalitesine etkisi. Bağımlılık Dergisi 2020; 21(4): 308-316.
46. San A, Erensoy H, Aytaç HM, Berkol TD. Üniversite öğrencilerinde depresyon düzeylerinin, madde kullanımları ve aile tutumları ile ilişkisi. Bağımlılık Dergisi 2020; 21(1): 1-12.